Mürşid nece tapılır..

Bismillahi Rəhmani Rəhim

11-1-4- MÜRŞİD NECƏ TAPILIR.

Vəzifəli etdiyi kəsləri biz necə taparıq? Vəzifəli etdiyi kəsləri Allahu Təala təyin etdiyinə görə mütləq O biləcək. Rəbbimiz Nəhl Surəsinin 9-cu ayəti kəriməsində buyurur ki,

16/NƏHL-9: Və alallahi kasdus səbili və minha cair(cairun), və ləv şaə lə hədakum əcmain(əcmainə). Və səbillərin (dərgahlardan Siratı Mustakimə çatan bütün yolların yəni mürşidlərin) təyini, Allahın üzərinədir. Və ondan sapanlar vardır. Və əgər O diləsəydi, sizin hamınızı hidayətə çatdırardı. Allahu Təala təyin etdi isə və Allahu Təala yolun doğrusunu göstərəcəksə, bizim üçün təyin edilən bu bulaqları, bu öndərləri bizə göstərməsini Rəbbimizdən tələb edəcəyik. Onsuz da hər namaz qılan adam etdiyi namazın hər rükətində, Fatihə Surəsini oxuyarkən belə bir tələbin sahibidir. Ancaq hələ bunun idrakında olmadığı üçün tələbi var amma hələ bir səyin sahibi olmamışdır. Tələb çatmaz bir də səy lazımdır. Fatihə Surəsini yenidən nəzərdən keçirsək görəsiyəz ki;

1/FATİHƏ-2: Əl həmdi lilləhi rəb bil aləmin (aləminə).

Həmd, aləmlərin Rəbbi olan Allahadır.

1/FATİHƏ-3: Ər rahmanir rəhm(rəhmi).

Rəhmandır, Rəhmdir.

1/FATİHƏ-4: Maliki yevmid din(dinə).

Din gününün malikidir.

1/FATİHƏ-5: İyyakə na'budu və iyyakə nəstain(nəstainu).

(Allahım!) Tək Sənə qul olarıq və tək Səndən istianə (mürşidimizi) istəyərik.

1/FATİHƏ-6: İhdinas sıratəl mustakim(mustakimə).

(Bu istianən ilə) bizi, sirati mustəqimə hidayət et (çatdır).

1/FATİHƏ-7: Sıratalləzinə ənamtə ələyhim gayril magdubi ələyhim və lad dalin(dalina).

O yol (sirati mustəqim) ki; üzərlərinə nemət verdiklərinin yoludur. Üzərlərinə qəzəb olunmuş və dəlalətdə qalmışların (Allaha çatmağı diləməyənlərin) yolu deyil. Onsuz da biz o kəsləri axtarırıq. O kəslərdən olmaq istəyirik. Çünki Ali İmran Surəsinin 164-cü ayəti kəriməsində Rəbbimiz bu kəslərdən bəhs etmişdi. O möminlərin üzərinə olan nemətini tamamlamaq üzrə Allah tərəfindən vəzifəli qılınanlardan bəhs etmişdi. İndi bunun fərqinə vardıq, tələbimizi kuvvədən hərəkətə çıxarma zamanı gəldi. Və bu tələbimizi necə reallaşdıracağımıza dair Qurani Kərim boyunca yenə araşdırmalarımız davam edir. Biz nə istəyirdik, istiane (kömək) istəyirdik. Rəbbimiz də Allaha çatdıracaq bu istianenin necə istənəcəyini Bəqərə Surəsinin 45-ci ayəti kəriməsində belə açıqlayır;

2/BƏQƏRƏ-45: Vəstəinu bis səbri vəs salat(salatı), və innəha lə kəbirətun illa aləl haşiin(haşiinə).

(Allahdan) səbirlə və namazla istiane (xüsusi kömək) istəyin. Və şübhəsiz ki o (hacət namazı ilə Allaha çatdıracaq mürşidini soruşmaq), huşu sahibi olanlardan başqasına əlbəttə ağır gəlir. Və Bəqərə Surəsinin 46-cı ayəti kəriməsində də belə bir kömək sahiblərinin necə düşündüklərini, necə bir imana sahib olduqlarını Rəbbimiz buyurur;

2/BƏQƏRƏ-46: Əlləzinə yəzunnunə ənnəhum mulaku rabbihim və ənnəhum iləyhi racinin(raciyinə).

Onlar (o huşu sahibləri) ki, Rəblərinə (dünya həyatında) şübhəsiz mülaki olacaqlarına və (sonunda ölümlə) Ona dönəcəklərinə yəqin dərəcəsində inanarlar. Və məhz o zaman iman sahibləridirlər. O kəslər ki artıq Rəblərinə dönəcəklərini idrak etmişlər. Çünki nəfslərini Təzkiyə edib ruhlarını Allaha bu dünya həyatında ikən çatdırmağa iman etdikləri, inandıqları an belə bir idraka çata bilərlər. Sonra bu kəslərin Rəblərinə çatmaq üzrə yola çıxdığı anda, irşad addımına çatıb tövbə etdiyi anda ürəklərinə imanın yazıldığını görəsiyəz. Səbir və namazla necə istiane istənəcəyini Peyğəmbər Əfəndimiz (s.ə.v.)in hədislərindən anlayırıq. Bu ayəti kərimə inzal olunduğunda (s.ə.v.) Əfəndimizə səhabə deyir ki; "Ya Rəsulullah! biz necə səbir və namazla kömək istəyərik Rəbbimizdən?" Peyğəmbər Əfəndimiz buyurur ki; "Siz daha əvvəl cahiliyyət dövrünün adətlərini edirdiniz. İblisdən soruşurdunuz.

Artıq Rəbbim buyurdu ki; "iblisdən deyil, məndən soruşsunlar" və Cəbrayıl qardaşım mənə iki namaz öyrətdi. Birincisi istihare namazı. Bir şey haqqında xeyirli və ya şərli olduğunu bilmək üçün Rəbbimizdən istəyəcəyimiz kömək Cümə axşamını Cüməyə bağlayan gecə boy dəstəmazıyla edəcəyimiz iki rükətli bir namaz. İkincisi hacət namazı ki, bir ehtiyacımızın aradan qaldırılması barəsində edəcəyimiz namazdır. Və əgər istianə üçün edəcəyiksə, bu istianə yalnız Allahdan bizim nəfsimizi təzkiyə edəcək bir mürşidin soruşulmasıdır. Allahu Təalanın ayrıca bu barədə sözü var. Bəqərə Surəsinin 186-cı ayəti kəriməsində:

2/BƏQƏRƏ-186: Və izə səələkə ıbadi anı fə əni karib(karibun) ucibu da'vətəd dai izə dəyəni, fəl yəstəcibu li vəl yumunu bi ləalləhum yərşudun(yərşudunə).

Və qullarım sənə, Məndən soruşduğu zaman, şübhəsiz ki Mən, (onlara) yaxınım. Mənə dua edilincə, dua edənin duasına (dəvətinə) razılıq edərəm. O halda onlar da Mənə (Mənim dəvətimə) razılıq etsinlər və Mənə amənu olsunlar (Mənə çatmağı diləsinlər). Ümid edilər ki beləcə onlar irşada çatarlar (irşad olarlar). Demək ki; Allahu Təala, irşad olunma barəsində mütləq bizə köməkçi olacağını və dualarımızı qəbul edəcəyini, tələblərimizi geri dönüşdürməyəcəyini buyurur. Məhz Peyğəmbər (s.ə.v.) Əfəndimizin hədisi şərifinə görə, cümə axşamını cüməyə bağlayan gecə və ya mübarək gecələrdən birində boy dəstəmazıyla edəcəyiniz dörd rükətlik bir namazın sonunda mürşidimizin göstərilməsi üçün dua edərik.

Yatağımızı qibləni sağa alacaq şəkildə qurarıq. Yatmadan əvvəl üç dəfə Ayətəl Kürsini oxuyub, kimsəylə danışmadan sağ yana qibləyə dönük vəziyyətdə yatarıq. Bu namazda oxuyacağımız surələr belə; Birinci rükətində Fatihədən sonra üç dəfə Ayətəl Kürsi, ikinci, üçüncü, dördüncü rükətlərdə Fatihədən sonra, İxlas, Fələq, Nas Surələri oxunar. Əgər Ən'am Surəsinin 125-ci ayəti kəriməsinə görə ürəyimiz təslimlərə açılmışsa, Rəbbimiz bizə, bizim nəfsimizi təzkiyə edəcək, Rəbbimizin vəzifəli etdiyi birini mütləq göstərəcək.

11-1-5- TÖVBƏ VƏ 7 NEMƏT.

Məhz Rəbbimiz bizə mürşidimizi göstərdiyi zaman o mürşidin önünə diz çökərək Rəbbimizin hüzurunda bir tövbə mərasimi edilər. Bu tövbə əsnasında yeddi nemət alınar.

Birinci-nemət; Günahların savaba çevilməsidir. Rəbbimiz Furqan Surəsinin 69-cu ayəti kəriməsində cəhənnəmliklərdən bəhs etdikdən sonra 70-ci ayəti kəriməsində belə buyurur;

25/FURKAN-70: İlla mən tabə və amənə və amilə amələn salihan fə ulaikə yubəddilullahu səyyiatihim hasənat(hasənatin), və kanallahu gafurən rəhmə(rahimən).

Ancaq kim (mürşidi qarşısında) tövbə edər (beləcə ürəyinə iman yazılıb, imanı artan) mömin olar və saleh əməl (nəfs təzkiyəsi) etsə, o təqdirdə məhz onların, Allah seyyiatlerini (günahlarını) hasənata (savaba) dönüşdürər. Və Allah, Gafurdur (günahları savaba dönüşdürəndir), Rəhmdir (rəhmət nuru göndərəndir).

İkinci-nemət; O adamın başının üstündə Rəbbimizin qatında təhsil almış bir ruhun dərhal iştirak etməsidir. Mücadələ Surəsinin 22-ci ayəti kəriməsində buyurulan ruhun, adamın başının üzərinə gəlməsi məhz bu andadır. Bu ruh dövrün imamının ruhudur.

Üçüncü-nemət; Adamın ruhunun başının üzərindəki ruh tərəfindən bədənindən ayrılaraq irəlidə Rəbbinin Zatınə çatmaq, Ona hidayət olmaq, Ona çatmaq üzrə ana dərgaha aparılmasıdır. Ruh, əvvəl zəmin qatda püpitri tədris görəcək sonrada nəfsinin ağlanılmalarına paralel olaraq göy qatlarında süluk edəcək.

Dördüncü-nemət; Fiziki bədənin Allaha qul olmağa başlaması.

36/YASİN-60: Ə ləm a'had iləykum ya məni adəmə ən la ta'buduş şəytan(şəytana), innəhu ləkum aduvvun mubin(mubinun).

Ey Adəmoğulları! Mən, sizlərdən şeytana qul olmayacağınıza dair əhd almadınmı? Şübhəsiz ki o (şeytan), sizə açıq-aşkar bir düşməndir.

36/YASİN-61: Və əni'buduni, həzzə Siratın mustəkim(mustəkimun).

Və Mən, sizdən Mənə qul olmanıza (dair əhd almadınmı?) Bu da Siratı Mustakim (üzərində olmaq)dır.

Beşinci-nemət; Nəfs təzkiyəsinin başlamasıdır. Səcdə Surəsinin 24. ayəti kəriməsində "Əmrimizlə insanları hidayətə çatdıran" buyurduğuna görə, Allahu Təala əmrləri bu mürşidə verəcək, mürşid də uca Rəbbimizdən aldığı əmrləri Mürşidə təbliğ edəcək, bildirəcək və (Mürşid Allaha çatmağı arzu edən, istəyən) də bu əmrləri yerinə yetirərək nəfsini islah edəcək, yəni nəfsini Təzkiyə edəcək. Ürəyimizə iman yazılması, küfrün alınması, möhürün açılmasıdır.

40/MU'MİN-40: Mən amilə səyyiətən fə la yucza illa misləha, və mən amilə salihan min zəkərin əv unsa və huvə mu'minun fə ulaikə yədhulunəl cənnətə yurzəkune fiha bi qəyri hisab(hisabin).

Kim səyyiat (şər, derecat salıcı əməllər) işlərsə mislindən daha çox cəzalandırılmaz. Qadınlardan və ya kişilərdən kim amilüssalihat (nəfsi islah edici əməllər, nəfs təzkiyəsi) etsə məhz onlar, (imanı artan) möminlərdir. Onlar, cənnətə qoyulacaq və hesabsız ruzi verildiriləcək. Rəbbimizin möhürü zikr əsnasında aşağı enər və nəfsimizin qəlbindəki şeytana açılan qapını bağlayar. Beləcə amilüssalihata yəni nəfs təzkiyəsinə başlarıq.

1- Zikr boyunca şeytandan qaranlıqlar (zülmət) ürəyimizə çata bilməz və nəfsimizin ürəyini "kasitun" edə bilməz.

2- Zikr boyunca davamlı Allahın rəhmət və fəzli, rəhmət və salavatı möhürü aşağı itələyər. Qaranlıqların girdiyi qapını bağlayar. Ürəyimizə Allahın nurları çatar ürəyimizdəki qaranlıqları təmizləməyə başlar, məhz bu hadisə nəfs təzkiyəsinin 'başlamasıdr. Amilüssalihattır. Tövbə edən Allahın bu nemətinə də qovuşmuşdur.

Altıncı-nemət; Başımızınm üzərinə gələn nemətə aid salah nurundan salavat ürəyimizə gəlməyə başlar.

33/AHZAB-43: Huvəlləzi yusalli ələykum və məlaiketuhu li yuhricəkum minəz zulumati ilən nur, və qana bil mömininə rəhmə(rahimən).

Sizi (nəfsinizin ürəyini), qaranlıqlardan işıqlığa çıxarmaq üçün, üzərinizə salavat (vasitəsiylə nur) göndərən, O və Onun mələkləridir ki O, möminlərə Rəhm(dir). (Rəhm əsməsiylə təcəlli edən).

Yeddinci-nemət; O günə qədər hər etdiyi xeyrdən, qazandığı dərəcənin 10 qatını alan adam, o gündən etibarən 700 qatını almağa başlar.

2/BƏQƏRƏ-261: Məsəlulləzinə yunfikunə əmvaləhum fi səbilillahi kə məsəli dəni ənbətət səbə səna bələ fi qullu sunbulətin miətu habbəh(habbətin), vallahu yudaifu li mən yəşau, vallahu qəyyumun alim(alimin).

Mallarını Allah yolunda xərcləyənlərin vəziyyəti, hər sünbülündə (başağında) yüz dənə (toxum) olmaq üzrə, yeddi sünbül (başaq) verən bir tək toxumun vəziyyəti kimidir. Allah, dilədiyi kimsə üçün (onun ruzisini) qat qat artırıb verər. Və Allah Qəyyumdur, Alimdir. 11-1-6- VUSLAT.

11-1-6-1 BİRİNCİ GÖY QATI.

12/YUSUF-53: Və ma ubərriu nəfsi, innən nəfsə lə əmmarətun bis susu illa ma rəhmə rəbbi, innə rəbbi gafurun rəhm(rəhmin).

Və mən, nəfsimi ibra edə bilməm (təmizə çıxara bilməm). Şübhəsiz ki nəfs, mütləq susi olanı (şəri, pisliyi) əmr edər. Rəbbimin Rəhm əsməsiylə təcəlli etdiyi (nəfslər) xaric. Şübhəsiz ki Rəbbim, bağışlayandır (günahları savaba dönüşdürəndir). Rəhmdir (rəhmət nurunu göndərən və mərhəmət edəndir). Mürşid, Nəfsi Əmmarəyi, Yusuf Surəsinin 53-cü ayəti kəriməsində bəhs edilən, əmmarəyi, ağlanıldırdığında, ruhu da zəmin qat təhsilini tamamlayaraq birinci qata çıxmağa əhil hala gələr.

11-1-6-2- İKİNCİ GÖY QATI.

75/QİYAMƏ-2: Və la uksimu min nəfsil ləvvaməh(ləvvaməti).

Və xeyr, ləvvamə (qınayan) nəfsə and içərəm. Daha sonrası nəfsin ikinci addımı olan, ləvvamə nəfs, peşman olan və qınanan bir nəfs halıdır. Nəfsini davamlı qınayan bir hal alır. Qiyamə Surəsinin 2-ci ayəti kəriməsində bəhs edilən bu addımı ağlanıldırdığında o adamın ruhu ikinci qata qədər çıxmağa ehil hala gələr.

11-1-6-3 ÜÇÜNCÜ GÖY QATI.

91/ŞƏMS-8: Fə əlhəməha fucurəha və takvaha.

Sonra ona (nəfsə) fücurunu və təqvasını ilham etdi.

11-1-6-4- DÖRDÜNCÜ GÖY QATI .

Sonra nəfsin dördüncü addımına Mutmainnəyə çatar. Mutmainne təmin olma doyma mənasındadır. Rə'd Surəsinin 28. ayəti kəriməsində Rəbbimiz buyurur ki;

13/RA'D-28: Əlləzinə amənu və dadmanını kulubuhum bi zikrillah(zikrillahi) ə la bi zikrillahi tatmainnul kulub(kulubu).

Onlar, amənudurlar və ürəkləri, Allahı zikr etməklə mutmain olmuşdur. Qəlblər ancaq; Allahı zikr etməklə mutmain olar, elə deyilmi? Məhz belə bir nəfsə səslənir. Fəcr Surəsinin 27-ci ayəti kəriməsində Rəbbimiz, "Ey təmin olmuş nəfs!" buyurur. Bu nəfs addımı artıq nəfsin doyuma çatdığı, qənaət sahibi dövrdür. Bu dövrü qazanan adamın ruhu da dördüncü qata çıxmağa ehildir.

11-1-6-5- BEŞİNCİ GÖY QATI .

Daha sonra bu adam təmin olmuş, qənaət sahibi olmuşkən, Allahdan razı olacaq. Başına nə gəlirsə gəlsin şübhəsiz ki Allahu Təalanın xəbəri olduğunu, Allahu Təalanın icazəsiylə və ya təqdiri ilə meydana gəldiyini idrak edəcək, və Allahdan razı olacaq.

11-1-6-6- ALTINCI GÖY QATI.

Allahdan razı olma, raziyə mövqesi Fəcr Surəsinin 28-ci ayəti kəriməsində iştirak etməkdədir. Adam Allahdan razı olduğu zaman Allahın razılığını qazanar. Allah da qulundan razı olar. Fəcr Surəsinin 28-ci ayəti kəriməsində ki Mardiyə nəfs Allahın razılığını qazanmış nəfsdir. Beləcə Mürşidin ruhu əvvəl beşinci, sonra altıncı qata qədər çıxmağa ehil olacaq.

11-1-6-7- YEDDİNCİ GÖY QATI.

Nəfsin yeddinci addımına təzkiyə deyilir. Təzkiyə nəfsin təmizlənməsi heç olmasa nəfsin 19 pis fəlakətinin iplərinin ələ alınması, idarə altına alınması deməkdir. Məhz adam nəfsinin təzkiyə əməliyyatını da tamamladığı zaman ruh yeddinci qata və nəhayət yeddi aləmi keçərək Rəbbimizin Zatına çatacaq. Təzkiyəyi tamamlayaraq adam Rəbbinə dönər və təslim olar, Fənafillaha çatar və Allahın vəlisi olar. Məhz Rəbbinə çatan adam Allahın vəlisi olmuşdur. Uca Rəbbimiz Nəbə Surəsinin 39-cu ayəti kəriməsində, Mürşidin Rəbbinə çatmasına "bir sığınacaq olan Allaha çatma" deyir. Rəbbimiz buyurur ki;

78/NƏBƏ-39: Zalikəl yəvmul haqq(haqqı), fəmən şaəttəhazə ələ rabbihi məaba(məabən).Məhz o gün (mürşidin əli Haqqa çatmaq üzrə öpüldüyü və ona tabe olunduğu gün), Haqq günüdür. Diləyən (Allaha çatmağı diləyən) adam, özünə Rəbbinə çatdıran (yolu, Siratı Mustakimi) yol ittihaz edər. (Allaha çatan adama Allah) məab (sığınacaq, məlcə) olar. "Məhz o gün Haqq günüdür." Haqqa çatmaq üçün ilk addımın atıldığı gündür. Və Rəbbimiz davam edir. "Məhz diləyən adam (bu yolu izləyərək) Rəbbinə çatar, və Rəbbi Onun üçün bir sığınacaqdır." Məab sığınacaq deməkdir. Məab ilə Əvvab eyni kökdəndir. Məab; sığınacaq, Əvvab; sığınan deməkdir.

Adam Rəbbinə çatıb ona sığındığı an əvvab adını alar. Məhz daha əvvəl Sad Surəsinin 30-cu və 40-cı ayələrində, Rəbbimiz, peyğəmbərlərindən əvvab deyə bəhs edir. Əyyüb və Süleyman (ə.s.) dan əvvab deyə bəhs edir, Rəbbimiz. Demək ki onlar Rəblərinə dönüb əvvab olan kəslərdir. Qaf Surəsinin 32-ci ayəti kəriməsində "hafiz" olma halı adamın Rəbbinə dönmək üzrə mürşidinin əlini öpdüyü an, mürşidinin ruhunun, başının üzərində bir gözətçi olaraq iştirak etmək surətiylə, Mürşidi mühafizə altına alması halıdır. Mürşid artıq hafiz olmuşdur. Mühafizə altına alınmışdır. Eyni ayəti kərimədəki "Evvab" olma halıdırsa, Mürşidin ruhunun Allaha çatması və Allaha təslim olaraq Allahın Zatında mühafizə altına alınması, Allahın Mürşidin ruhu üçün mühafizə edən bir sığınacaq olması halıdır. Hafizin 14. pillədə, evvab 21-ci pillədə reallaşar. Mürşidin hafiz olduqdan sonra, Allaha çatması, əvvab olması onu birinci təqvaya çatdıracaq. Təqvanın birinci addımına çatdıracaq. Və Allahın vəlisi olacaq. Məhz adam o zaman hidayətə çatacaq. Ruhunu Allaha çatdıracaq. Onsuz da Fəcr Surəsinin 27, 28, 29, və 30-cu ayəti kərimələrini sırayla oxuyacaq olsaq vəziyyət buradan da aydın olur.

89/FƏCR-27: Ya əyyətuhən nəfsul mutmainnəh(mutmainnətu).

Ey mutmain olan nəfs!

89/FƏCR-28: İrcii ələ rəbbiki radıyətən mardıyyəh(mardıyyətən).

Rəbbinə dön (Allahdan) razı olaraq və Allahın razılığını qazanmış olaraq!

89/FƏCR-29: Fədhuli fi ibadi.

(Ey fiziki bədən!) O zaman, (nəfsini təzkiyə etdiyin və ruhunu Allaha çatdırdığın zaman Mənə qul olarsan) qullarımın arasına gir.

89/FƏCR-30: Vədhuli cənnəti.

Və cənnətimə gir.

11-2- TƏRİQƏTLƏRƏ AYRILMAMAQ .

11-2-1 QURTULUŞA ÇATAN TƏK TƏRİQƏT.

Rəbbimiz bizə bir xəbərdarlıq olmaq üzrə Səba Surəsinin 20 və 21-ci ayəti kərimələrində qiyamətdən bir kəsit verərək belə buyurur.

34/SƏBƏ-20: Və ləkad saddaka ələyhim iblisi zannəhu fəttəbəuhu illa fərikan minəl möminin(mömininə).

Və and olsun ki iblis, onlar üzərindəki zənnini (hədəfini) yerinə yetirdi. Beləcə möminləri meydana gətirən bir təriqət (Allaha çatmağı diləyənlər) xaric, hamısı ona (şeytana) tabe oldular.

34/SƏBƏ-21: Və ma qana ləhi ələyhim min sultanın illa li nalama mən yumunu bil axirəti mimmən huvə minha fi şəkk(şəkkin), və rabbukə alə qullu şəyin hafizun(hafiz).

Və onun (iblisin) onlar üzərində bir sultanlığı (nüfuzu, təsiri) yox idi. Axirətə (həyatda ikən ruhunu Allaha çatdırmağa) inanan adam ilə ondan (Allaha çatmaqdan) şübhə içində olanları bilməmiz üçün (iblislə onları sınadıq). Və sənin Rəbbin hər şeyi hifz edəndir. Eyni tərcümədə Peyğəmbər (s.ə.v.) Əfəndimiz bir hədisi şərifində belə buyurur ; "Axır zamanda mənim ümmətim bir çox təriqətlərə ayrılacaq, sayı 73 olacaq. İçlərindən bir dənəsi Sıratı Müstakim üzərində olanlar, 72 si gerçək yolu tapa bilməmiş olanlardır." Həqiqətən bu təriqətə; Təriqəti Naciyə deyir, Peyğəmbər Əfəndimiz (s.ə.v.) . Həqiqətən Allahın yolu tək bir yoldur. Bu yolun sahiblərinə Mücadələ Surəsinin 22-ci ayəti kəriməsində "Allah tərəfdarları" deyilir. "hizbullah" yəni Allahın yolunda olanlar, Allahın dostları. Kimlər Allahın dostlarıdır? Allaha əzəldə verdikləri müqavilələrini (andlarını) tutanlar.

6/ƏNAM-153: Və ənnə həzzə Siratı mustəkimən fəttəbiuh(fəttəbiuhu), və la təttəbius subulə fə təfərrəka bikum an səbilih(səbilihi), zalikum vassakum bihi ləalləkum təttəkun(təttəkunə).

11-2-2- ALLAHA QUL OLMAQ ÜÇÜN SIRATİ MÜSTAQİMƏ ÇATMAQ.

7/Ə'RAF-172: Və iz əhazə rabbukə min məni adəmə min zuhurihim zurriyyətəhum və əşhədəhum alə ənfusihim, ə ləstu birabbikum, qalu bəla, şəhidna, ən təkili yəvməl qiyaməti inna kunna an həzzə qafilin(qafilinə).

Və qiyamət günü, həqiqətən biz bundan qafildik (qafillərik) deyərsiniz deyə (deməməniz üçün), sənin Rəbbin, Adəmoğullarının kürəklərindən onların nəsillərini aldığı zaman onları, nəfsləri üzərinə şahid tutdu. (Allahu Təala belə buyurdu): "Mən, sizin Rəbbiniz deyiləmmi?" Dedilər ki: "Bəli, (Sən, bizim Rəbbimizsən), biz şahid olduq." Bütün nəfslər, ruh və fiziki cəsədlər, Rəbbimizi Rəb olaraq, əfəndi olaraq bilib özlərinin də qul olduqlarını ifadə etdilər. Yer üzünə enib cəsədləndikləri zaman, nəfslər təzkiyə olacaqlarına, Ruhlar Ona çatacaqlarına, fiziki bədənlər Ona qul olacaqlarına dair Müqavilə verdilər. Allahın fiziki bədənlərə, nəfslərə və ruhlara etdiyi, anda (Müqaviləyə) dəvət, dəvətə razılıq edilsə yəni and içilsə, Allahla fiziki bədənlər, nəfslər və ruhlar arasında bir əhdin doğulmasına səbəb olur.

Bir tərəfdə nəfs təzkiyə olacağına dair and verir, ruh Allaha dünya həyatında çatacağına dair müqavilə verir və fiziki cəsəd Allaha qul olacağına dair əhd verir. Digər tərəfdə də Allah bu andlarını tutanlara cənnəti vəd edir. Məhz bizim andlarımız və Allahın vədi bir əhdləşmədiyər ki buna Allah ilə Əhd adı verilir. Məhz bu andlardan fiziki bədənin əhdinin insanı Allahın qulluğuna çatdırması lazım olduğu, Qurani Kərimdə ifadə buyurulmaqdadır.

36/YASİN-60: Ə ləm a'had iləykum ya məni adəmə ən la ta'buduş şəytan(şəytana), innəhu ləkum aduvvun mubin(mubinun).

Ey Adəmoğulları! Mən, sizlərdən şeytana qul olmayacağınıza dair əhd almadımmı? Şübhəsiz ki o (şeytan), sizə açıq-aşkar bir düşməndir.

36/YASİN-61: Və əni'buduni, həzzə Siratın mustəkim(mustəkimun).

Və Mən, sizdən Mənə qul olmanıza (dair əhd almadımmı?) Bu da Siratı Mustakim (üzərində olmaq)dır. Kim bu Sıratı Mustakiym deyilən yola tabe olmaz da qulluğa çatmaq istəməzsə şübhəsiz ki şeytana qul olacaq. Şeytana tabe olacaq, və bu ayəti kəriməsində Rəbbimizin buyurdugu şəkliylə qiyamətdəki, vəziyyəti də hüsran olacaq.

3/ALİ İMRAN-51: İnnallahə rəbbi və rabbikum fa'buduh(fa'buduhu), həzzə Siratın mustakim(mustakimun).

Şübhəsiz ki Allah, mənim də Rəbbim və sizin də Rəbbinizdir. O halda Ona qul olun. (Məhz) bu "Siratı Mustakimdir (Allaha çatdıran yoldur)." Bu ayə ilə də anlayırıq ki qul olmamız Sıratı Müstakim üzərində olmamızı tələb edir.

1/FATİHƏ-5: İyyakə na'budu və iyyakə nəstain(nəstainu).

(Allahım!) Tək Sənə qul olarıq və tək Səndən İistianə (mürşidimizi) istəyərik.

1/FATİHƏ-6: İhdinas sıratəl mustakim(mustakimə).

(Bu istianen ilə) bizi, sirati müstəqimə hidayət et (çatdır).

1/FATİHƏ-7: Sıratalləzinə ənamtə ələyhim gayril magdubi ələyhim və lad dalin(dalinə).

O yol (sirati müstəqim) ki; üzərlərinə nemət verdiklərinin yoludur. Üzərlərinə qəzəb duyulmuşların və dəlalətdə qalmışların (Allaha çatmağı diləməyənlərin) yolu deyil. Bu səbəblə də biz Allaha müraciət edirik. Bizi qul edəcək Sıratı Müstakimə çıxarması üçün xüsusi bir kömək (istiane) istəyirik.

11-2-3- İBLİSİN VƏDİ.

İblisin vədi nə idi? İsra Surəsinin 61.62.63. və 64-cü ayəti

17/İSRA-61: Və iz kulna lil məlaikətiscudu li adəmə fə səcədu illa iblis(iblisə), qala ə əscudu li mən halaktə tina(tinən).

Və mələklərə: "Adəm (ə.s)a səcdə edin!" dediyimiz zaman iblis xaric dərhal səcdə etdilər. (İblis): "Mən, sənin torpaqdan yaratdığın kimsəyəmi səcdə edim?" dedi.

17/İSRA-62: Qala ə raəytəkə hazəlləzi dəfəmdə aləy(aləyyə), lə ən ahhartəni ələ yəvmil qiyaməti lə ahtənikənnə zurriyyətəhu illa qalıla(qalılan).

(İblis) dedi ki: "Sənin fikirinə görə, mənim üzərimə (məndən daha) mükerrem (ikram edilmiş, şərəfli) etdiyin kimsə bumu? Əgər məni qiyamət gününə (qədər) təxir etsən (təxirə salsan), onun nəsilindən (nəsilindən) çox azı xaric, mütləq mənə (özümə) tabe edəcəyəm."

17/İSRA-63: Kaləzhəb fə mən təbiakə minhum fə innə cəhənnəmə cəzaukum cəzaən məvfura(məvfurən).

(Allahu Təala belə buyurdu): "Get! Artıq onlardan kim sənə tabe olsa, o zaman şübhəsiz ki sizin cəzanız, əskiksiz bir cəza olaraq cəhənnəmdir.

17/İSRA-64: Vəstəfziz mənistətada minhum bi sovduğa və əclib ələyhim bi haylikə və rəcilikə və şarikhum fil əmvali vəl övladı vaıdhum, və ma yaiduhumuş şəytanı illa qürura(gururən).

"Və onlardan güc çatdırdıqlarını, səsinlə aldat. Atlıların və piyadalarınla onları qışqıraraq istiqamətləndir (cəhənnəmə göndər). Övladlarında və mallarında onlara ortaq ol. Və onlara (yalan şeylər) vəd et." Şeytanın vəd etdikləri qürur (aldatma)dan başqa bir şey deyil. Məndən üstün tutduğun bu adama bax, əgər mənim ömürümü qiyamətə qədər uzatsan görəcəksən ki, onun nəsilini, çox azı xaric yoldan çıxaracağam, və özümə tabe edəcəyəm." Rəbbimiz buyurur ki; Haydı get, onlardan sənə kim xəbərdar etsə bil ki, cəhənnəm hamınızın cəzası olar. Həm də elə bir cəza ki, səsinlə, gücünün çatdığını yerindən oynat. Onlara qarşı piyadalarınla, atlılarınla qışqıraraq get. Mallarına, uşaqlarına ortaq ol. Onlara vədlərdə ol. Amma şeytan yalnız onları aldatmaq üçün vəd edər.

11-2-4- TƏK TƏRİQƏT SIRATİ MÜSTAQİMƏ ÇATMAQDIR .

17/İSRA-65: İnnə ibadi ləysə ləkə ələyhim sultan(sultanın), və kəfa bi rabbikə vəkilə(vekilən).

Şübhəsiz ki Mənim qullarımın üzərində, sənin bir sultanlığınyoxdur. Və sənin Rəbbin, vəkil olaraq kafidir (yetər). qalu-Bəla dediyimiz o Ə'RAF Surəsinin 172-ciayəti kəriməsində buyurulan gün, verdiyimiz Müqaviləsi, andı yerinə yetirsək Rəbbimizə qul ola bilərik. Yaxşı bu qulluq haradadır? Bu qulluğa Sıratı Müstakim ilə o yol ilə, çatıla bildiyinə görə əvvəl Sıratı Mustakiymi özümüzə yol əldə etməmiz lazımdır.

Və şübhəsiz ki; bu, Mənim mustakim olan yolum. Elə isə ona tabe olun. Və (başqa) yollara tabe olmayın ki; o təqdirdə sizi, onun yolundan ayırar. Məhz belə sizə onunla vəsiyyət etdi(əmr etdi). Ümid edilər ki beləcə siz təqva sahibi olarsınız. Onsuz da Peyğəmbər Əfəndimiz (s.ə.v.)ın hədisi şərifində də buyurulan bu təriqətlərə ayrılmaq bizi iblisə təslim edir. Məhz təriqətlərə ayrılmamaq və Sıratı Müstakim üzrə olmaq məcburiyyətindəyik. Və Rəbbimiz bizi Onsuz da Hənif Fitrəti ilə yaratdı. Allaha şirk qoşmayan bir fitrət və ona təslim ola biləcək, sülh və sakitliyə çata biləcək bir şəkildə.

30/RUM-30: Fə əkim vəchəkə lid dini hanifa(hanifən), fıtratallahilləti fataran nasə ələyhə, la təbdilə li halkıllah(halkıllahi), zalikəd dayanıl kayyimu və lakinnə əksəyərən nasi la yalamın(yalamına).

Artıq Hənif olaraq özünü (vəchini) din üçün qoy, Allahın Hənif fitrətiylə ki; Allah, insanları onun üzərinə (Hənif fitrətiylə) yaratmışdır. Allahın yaratmasında dəyişmə olmaz. Əbədi olan (qaim olacaq, əzəldən əbədə qədər yaşayacaq) din budur. Lakin insanların çoxu bilməz. Məhz Rəbbimiz Rum Surəsinin 31. və 32-ci ayəti kəriməsində belə buyurur;

30/RUM-31: Munibinə iləyhi vəttəkuhu və əkimus salata və la təkini minəl muşrikin(muşrikinə).

Ona (Allaha) yönəlin (Allaha çatmağı diləyin) və Ona qarşı təqva sahibi olun. Və namazı qoyun (namaz qılın). Və (beləcə) müşriklərdən olmayın.

30/RUM-32: Minəlləzinə fərraku dinəhum və qanı şiyəa(şiyəan), kulli hızbin bima lədəyhim fərihun(fərihunə).

(O müşriklərdən olmayın ki) onlar, dinlərində təriqətlərə ayrıldılar və qrup qrup oldular. Bütün qruplar, özlərində olanla fərahlanarlar. Demək ki, təriqətlərə ayrılmamamız üçün Sıratı Müstakim üzərindən Rəbbimizə dönməmiz lazımdır. Bu dönüş necə bir dönüşdür? Məhz bu dönüş üçün Rəbbimiz :

1. Fəcr Surəsinin 28-ci ayəti kəriməsində: - İrcıi ələ Rəbbiki - Rəbbinə Dön. (Rücu et)

2. Zumər Surəsinin 54-cü ayəti kəriməsində: - Və əniybu ələ Rabbiküm və əslimu ləhi min kabli ən yə'tiyəkümül'azabü sümmə la tünsarun. - Üzərinizə əzab gəlmədən əvvəl Allaha çatın və ona təslim olun. Sonra kömək olunmazsınız.

3. Şura Surəsinin 47-ci ayəti kəriməsində; - İstəcibu lirabbiküm min kabli ən kabilə yəvmün la məraddə ləhi minallah. - Allahdan o geri dönüşdürilməsi mümkün olmayan gün (ölüm günü) gəlmədən Rəbbinizin dəvətinə yatıl.

4. Müzəmmil Surəsinin 8-ci ayəti kəriməsində; - Vəzkürismə Rabbikə və təbəttəl iləyhi təbdila . - Allahın adı ilə zikr et və hər şeydən kəsilərək Allaha dön.

5. Loğman Surəsinin 15-ci ayəti kəriməsində; - Vəttəbisə bələ mən ənabə iləyyə. - Kim mənə çatdısa sən də onun yoluna tabe ol.

6. Zariyat Surəsinin 50-ci ayəti kəriməsində; - Fe firru ilallahi... - Elə isə Allaha qaç, (Allaha sığın)

7. Rum Surəsinin 31-ci ayəti kəriməsində; - Münibinə iləyhi,... - Ona (Rəbbinə) çat.

8.Rad Surəsinin 21-ci ayəti kəriməsində; - Vəlləziynə yasılına ma əmərallahü bihi ən yusalə və yahşəvnə rabbəhüm və yəhafunə suəlhisab. - Və onlar Allahın (ölümdən əvvəl) Allaha çatdırılmasını əmr etdiyi şeyi (ruhlarını) Ona (Allaha) çatdırarlar. Və Rəblərinə qarşı huşu duyanlar və pis hesabdan (cəhənnəmə girməkdən) qorxarlar.

9. Yunus Surəsinin 25-ci ayəti kəriməsində; - Vallahu yedi elə darisselam, və yehdiy mən yeşaü elə Siratın müstəqəym. - Və Allah təslim yurduna (ruhu təslim alaraq olan öz Zatınə) dəvət edər. Və (təslim yurduna, Zatınə çatdırmağı) dilədiyi adamı Sıratı Müstakimə (Allaha çatdıran yola) çatdırar, vasıl edər. Allahu Təala Rəbbinizə dönün və təslim olun əmrini doqquz ayrı yerdə vermişdir. Bu əmrlər boşuna deyil. Məhz bu əmrlər təriqətlərə ayrılmayacaq bir yolda, yəni Sıratı Müstakimdə olmamız üçündür. Və Ali İmran Surəsinin 103-cü ayəti kəriməsində yenə Rəbbimiz buyurur;

3/ALİ İMRAN-103: Vadasımı bihablillahi cəmian və la təfərrəku, vəzkuru ni'mətallahi ələykum iz kuntum həsrən fə əlləfə bəynə kulubikum fə asbahtum bi ni'mətihi ihvana(ihvanən), və kuntum alə şəfə hufrətin minan narı fə ənkazəkum minha, kəzalikə yubəyyinullahu ləkum ayatihi ləalləkum təhtədun(təhtedunə).

Və hamınız, Allahın ipinə sıx yapışın, təriqətlərə ayrılmayın! Və Allahın sizin üzərinizdəki nemətini xatırlayın; siz (bir-birinizə) düşmən olmuşdunuluq. Sonra sizin ürəklərinizin arasını birləşdirdi, beləcə Onun (Allahın) neməti ilə qardaşlar oldunuz. Və siz atəşdən bir çuxurun kənarında ikən sizi ondan qurtardı. Məhz Allah, ayələrini sizə belə açıqlayır. Ümid edilər ki beləcə siz hidayətə çatarsınız. . Burada təriqətlərə bölünmədən Allahın ipinə sarılmamız əmr edilir. Məhz bu "Allahın ipi" Sıratı Müstakimdir.

11-2-5- SIRATİ MÜSTƏQİM NƏDİR?

Bu Sıratı Müstakim Ən'am Surəsinin 87. və 88-ci ayəti kərimələrində;

6/ƏNAM-87: Və min abaihim və zurriyyatihim və ihvanihim, vəctəbəynahum və hədəynahum ələ Siratın mustəkim(mustəkimin).

Və onların atalarından, nəsillərindən (nəsillərindən) və qardaşlarından onları seçdik. Və onları Siratı Mustakimə (Allaha ruhu çatdıran yola) hidayət etdik (çatdırdıq).

6/ƏNAM-88: Zalikə hudallahi yəhdi bihi mən yəşau min ıbadih(ıbadihi), və ləv əşrəku lə həbidə ənhim ma qanı ya'məlun(ya'məlunə).

Məhz bu Allahın hidayətidir. Qullarından dilədiyini onunla hidayətə çatdırar. Və əgər şirk qaçsadılar, əlbəttə etmiş olduqları şeylər heç olardı (boşa getdi). Demək ki, Sıratı Müstəqim Hidayət yolu. Hidayət dediyimiz zaman hidayətin hərfi mənası çatmaqdır. Allahu Təala, bir Allaha olan hidayətdən bir də iblisə olan cəhənnəmə olan hidayətdən bəhs edir. Məhz Allaha olan hidayət yolunu Ən'am Surəsinin 71-ci ayəti kəriməsində Rəbbimiz belə ifadə buyurur:

6/ƏNAM-71: Qul ə nədi min dunillahi ma la yənfəuna və la yadurruna və nurəddu alə a'kabina bada iz hədanallahu kəlləzistəhvəthuş şəyatinu fil ardı hayranə ləhi ashabun yəd'unəhu iləl hudə idinə, kul innə hudallahi huvəl huda, və umirna li nuslimə li rəb bil aləmin(aləminə).

De ki: "Bizə fayda və zərər verməyən Allahdan başqa şeylərəmi dua edək? Bizi Allahın hidayətə çatdırmasından sonra, yer üzündə şeytanların aldadıb, çaşmış buraxdığı, yoldaşlarının da "bizə hidayətə gəl" deyə çağırdığı kimsə kimi topuqlarımızın üzərində geriyəmi dönüşdürilək?" De ki: "Şübhəsiz ki, Allaha çatmaq, o, hidayətdir və biz aləmlərin Rəbbinə təslim olmaqla əmr olunduq." Demək ki, hidayət Allaha çatmaqdır. Sonunda da ona təslim olmaqdır. Çünki Peyğəmbər Əfəndimiz (s.ə.v.), bizə bir nümunə olmaq üzrə, biz onunla əmr olunduq deyir. İkinci hidayət yolu şeytana və cəhənnəmə hidayət yoludur. Saftat Surəsinin 23-ci ayeti kəriməsində Rəbbimiz buyurur ki;

37/SAFFAT-23: Min dunillahi fəhduhum ələ sıratıl cahim(cahimi). Allahdan başqa (tapındıqları).

Artıq onları cahim (cəhənnəm) yoluna hidayət edin (çatdırın). Demək ki, Sıratı Müstakim Allaha çatan yoldur. Bu səbəblə Allaha dönməmiz üçün verilən Rəbbinə dön əmrlərinə itaət etmək məcburiyyətindəyik ki, qulluğa çata bilək. Onsuz da bu əmrlərdən biri olan Fəcr Surəsinin 28-ci ayəti kəriməsindən sonra, Rəbbimizin qulluğuna çatdığımızı görürük. "Və qullarımın arasına gir.

11-2-6- NƏTİCƏ.

Və Rəbbimiz Fəcr Surəsinin 26-cı ayəti kəriməsində belə buyurur. - Və la yusiku və sakahu əhad. - Biz deyir Müqaviləni ən gözəl şəkildə alanıq. Yəni söz sahənik. Bilirsiniz ki, Rəbbimiz Ələsti bi Rabbiküm günü bizdən bir müqavilə almışdı bir söz almışdı. Məhz o sözə Allahu Təala Müqavilə, Vusuk, eyni kökdən gələn vəsiqə buyurur. 27 və 28-ci ayəti kəriməsində də buyurur ki,

89/FƏCR-27: Ya əyyətuhən nəfsul mutmainnəh(mutmainnətu).

Ey mutmain olan nəfs!

89/FƏCR-28: İrcii ələ rəbbiki radıyətən mardıyyəh(mardıyyətən).

Rəbbinə dön (Allahdan) razı olaraq və Allahın razılığını qazanmış olaraq! Daha əvvəl nəfs addımlarının üç dənəsini Əmməyərə, Ləvvamə və Mülhiməyi dördüncüsü olan Mutmainnəyə gəlmiş və onu da tamamlamış olan bir nəfsə səslənir. Demək ki, adam əvvəl nəfsinin bu addımlarını ağlanıldırmaq məcburiyyətində, sonra ruhu Rəbbinə dönmək vəziyyətindədir. Ondan sonra Fəcr Surəsinin 29-cu ayəti kəriməsində də: Fədhuli fi ibadi... Buyurur. - O zaman qullarımın arasına gir. 30-cuayeti kəriməsində də: - Vədhuli cənnətiy, - Və cənnətimə gir. Demək ki, iblisin səltənətindən uzaqlaşmamız üçün qulluğa çatmamız lazımdır. Qulluğa çatmaq üçün də nəfsin təzkiyəsi və ruhun Allaha çatması şərt olduğuna görə, bunlar isə ancaq mürşidə çatıb tövbə etməklə mümkün olduğuna görə, irşad addımına çatmaq bir zərurətdir.

Digər tərəfdən təriqətlərə ayrılmamaq və bir tək yol üzərində (yəni Sıratı Müstakim üzərində) olmaq və beləcə möminlərdən ibarət bir tək təriqəti meydana gətirmək yenə mürşidi tapıb tövbə etməklə mümkündür. Çünki bizim üçün təyin edilmiş mürşidimizi tapıb onun qarşısında tövbə etdiyimiz təqdirdə ancaq o zaman, ürəyimizə iman yazılmaqda və mömin olmaqdayıq. Məhz möminlərdən ibarət olan bir tək təriqətin içində ola bilmək, görülür ki, ancaq mürşidə çatmaqla mümkündür.

11-3- HƏNIF OLMAQ.

11-3-1- HƏNIF FİTRƏTİ .

Rəbbimiz insanı hansı fitrətdə yaratdığına dair Rum Surəsi 30,31 və 32-ci ayəti kəriməsində belə buyurur;

30/RUM-30: Fə əkim vəchəkə lid dini hanifa(hanifən), fıtratallahilləti fataran nase ələyhə, la təbdilə li halkıllah(halkıllahi), zalikəd dayanıl kayyimu və lakinnə əksəyərən nasi la yalamın(yalamına).

30/RUM-31: Munibinəe iləyhi vəttəkuhu və əkimus salata və la təkini minəl muşrikin(muşrikinə).

Ona (Allaha) yönəlin (Allaha çatmağı diləyin) və Ona qarşı təqva sahibi olun. Və namazı qoyun (namaz qılın). Və (beləcə) müşriklərdən olmayın.

30/RUM-32: Minəlləzinə fərraku dinəhum və qanı şiyəa(şiyəan), kulli hızbin bima lədəyhim fərihun(fərihunə).

(O müşriklərdən olmayın ki) onlar, dinlərində təriqətlərə ayrıldılar və qrup qrup oldular. Bütün qruplar, özlərində olanla fərahlanarlar. Rəbbimiz hər kəsi Hənif fitrətiylə yaratmışdır. Hənifin, lüğət mənası:

1-ci; Tək olan Allaha inanmaq (şirk qoşmamaq)

2-ci; Təslim olmaq, İnsanlar Hənif olaraq ruhlarını Allaha çatdırıb təslim olarlar. Hənif olmaq, İslam olmaq deməkdir. İslam olmaq təslim olmaq yəni ruhu, vəchi və nəfsi Allaha təslim deməkdir.

30/RUM-31: Munibinə iləyhi vəttəkuhu və əkimus salata və la təkini minəl muşrikin(muşrikinə).

Ona (Allaha) yönəlin (Allaha çatmağı diləyin) və Ona qarşı təqva sahibi olun. Və namazı qoyun (namaz qılın). Və (beləcə) müşriklərdən olmayın. Və insanlar Hənif olaraq fiziki bədənlərini Allaha təslim edərlər.

4/NİSA-125: Və mən ahsəhu dinən mimmən əsləmə vəchəhu lilləhi və huvə muhsinun vəttəbəa millətə ibrahimə hanifa(hanifən). Vəttəhazallahu ibrahimə xəlilə(halılan).

Və Hənif olaraq Hz. İbrahimin dininə tabe olmuş və vəchini (fiziki bədənini) Allaha təslim edərək muhsin olan kimsədən, dinən daha ahsansa kim vardır. Və Allah, Hz. İbrahimi dost əldə etdi. Üçüncü təslim olan nəfsin təsliminə də yenə Hənif fitrətiylə çatılar.

98/BƏYYİNƏ-5: Və ma umiru illa li ya'budullahə muhlisinə ləhud dinə hunəfaə və yukimus salata və yutuz zəkata və zalikə dayanıl kayyiməh(kayyiməti).

Və onlar, Allah üçün Həniflər olaraq dində xalis qullar olmaqdan (nəfslərini xalis etməkdən) və namazı qoymaqdan və zəkatı verməkdən başqa bir şeylə əmr olunmadılar. Məhz qəyyum din (qiyamətə qədər davam edəcək din) budur.

11-3-2- AÇIQ ŞİRK, GİZLİ ŞİRK .

Məhz Rəbbimiz əvvəl insanları bu fitrət üzərinə yaradır. Sonra bizlərə bir əmr verir, Peyğəmbər (s.ə.v.) Əfəndimiz vasitəsiylə Nəhl Surəsi 123-cü ayəti kəriməsində;

16/NƏHL-123: Summə əvhayna iləykə ənittəbi' millətə ibrahimə hanifa(hanifən), və ma kanə minəl muşrikin(muşrikinə).

Sonra da sənə "Hənif (vəhdət, tövhid və təslimi əsas alan) olaraq İbrahim (ə.s)ın dininə tabe olmağı" vəhy etdik. Və o, müşriklərdən olmadı. Rəbbimizin əmri açıq, Peyğəmbər (s.ə.v.) Əfəndimizə belə müşriklərdən olma deyir. Şirk qaçmaq, bu şirkin mənası; ortaq qaçmaq deməkdir. Yəni Allahdan başqa bir ilah əldə etmək, onun ortaqları və şərikinin olduğuna inanmaq. Bir açıq şirk, bir də gizli şirk olduğunu, Peyğəmbər Əfəndimiz (s.ə.v.) buyurur. Açıq şirk açıq-aşkar bir büt edib ona tapınmaq, Allah ilə birgə ona da ibadət etməkdir. Yəhudilərin "İdris ə.s. Allahın oğuludur." yəni ikinci Allahdır demələri və ya xristianların "Ata Allah, Allahu Təala; oğul Allah (İsa ə.s.) və ruhül qüds (Cəbrayıl ə.s.)"dan ibarət olan 3 Allah iddiaları (təslis əqidəsi) açıq şirkdir. İkincisi isə gizli şirkdir. Gerçəkdə Allahı bir bilməmizə baxmayaraq, Allahın əmrlərinə itaət yerinə nəfsimizə itaət etsək, şirkin gizlisini etmiş olarıq. Məhz Rəbbimiz bizim nəfsimizi dizayn etdikdən sonra da o nəfsə iki istiqamətdə əmrlər gəldiyini, ilham gəldiyini buyurur. Şəms Surəsinin 7, 8, 9, və 1O-cu ayəti kərimələrində Rəbbimiz belə buyurur.

91/ŞƏMS-7: Və nəfsin və ma səvvaha.

Nəfsə və onu (7 addımda ahsansaya dönüşəcək şəkildə) səvva edənə (dizayn edənə) (and olsun).

91/ŞƏMS-8: Fə əlhəməha fucurəha və takvaha.

Sonra ona (nəfsə) fücurunu və təqvasını ilham etdi.

91/ŞƏMS-9: Kad əfləha mən zəkkaha.

Kim onu (nəfsini) təzkiyə etmişsə fəlaha (qurtuluşa) çatmışdır.

91/ŞƏMS-10: Və kad həbə mən d.ssaha.

Və kim, onun (nəfsinin) qüsurlarını örtməyə çalışdısa (nəfsini təzkiyə etməmiş isə) hüsrana uğramışdır. Nəfsinə tabe olan adam Allahın da səsini eşitməz və gizli şirkə düşər.

28/KASAS-50: Fə ən ləm yəstəcibu ləkə falam ənnəma yəttəbiunə əhvaəhum, və mən ədallu mimmənittəbəa həvahu bi qəyri hudən minallah(minallahi), innallahə la yəhdil kavməz zalımın(zalımına).

Bundan sonra əgər sənə razılıq etməzlərsə (sənin hidayətə çatdırma dəvətinə uyğun gəlməzlərsə), bil ki onlar həvəslərinə tabedirlər. Allahdan bir hidayətçi olmadan (hidayətçiyə deyil də) öz həvəslərinə tabe olandan daha çox dəlalətdə kim vardır? Şübhəsiz ki Allah, zalımlar qövmünü hidayətə çatdırmaz. Yuxarıdakı ayədə "nəfslərini ilah əldə edən" açıq olaraq gizli şirki işarə etməkdədir.

45/CASİYƏ-23: Ə fə rəəytə mənittəhazə ilahəhu həvahu və ədalləhullahu alə elmin və hatəmə alə səm'ihi və kalbihi və cəalə alə basarihi gışavəh(gışavətən), fə mən yəhdihi min ba'dillah(ba'dillahi), ə fə la təzəkkərun(təzəkkərunə).

Həvasını özünə ilah əldə edən adamı gördünmü? Və Allah, onu elm (onun faydasız elmi) üzrə dəlalətdə buraxdı. Və onun eşitmə həssasını və ürəyini möhürlədi. Və onun basar (görmə) həssasının üzərinə gışavət (pərdə) çəkdi. Bu vəziyyətdə Allahdan sonra onu kim hidayətə çatdırar? Hələ təzəkkür etməzsinizmi? Yuxarıdakı ayələrdə də eyni ifadəylə qarşılaşırıq." Nəfslərini ilah əldə edənlər" gizli şirkə düşərlər. Onlar Allahın dəvətini reallaşdıran dəvətçisinə itaət etməzlər.

11-3-3- ALLAHA QUL OLMAQ .

Bir tərəfdən Allahu Təala tərəfindən o nəfsə təqva (yaxşılıq) istiqamətində ilhamlar gəlirkən, digər tərəfdən də iblisdən, Allahu Təalanın ifadəsiylə füccur (pislik) istiqamətində ilhamlar gələcəkdir. Kim Allahdan gələn təqva istiqamətindəki əmrlərə xəbərdar etsə qurtuluşa çatar. Kim də şeytandan gələn füccura xəbərdar etsə, Rəbbinin yerinə, şeytanı Rəb olaraq qəbul etmiş deməkdir. Məhz bu gizli şirkdir. Allahın əmrlərinə itaət Rəb olan, əmr mərcis(n)i olan, Allaha itaətdir. Allaha itaət edən Allaha qul olar, şeytana itaət edən də şeytana qul olar. Məhz Allah bir mərcidən (Rəbbimizdən, Allahdan) əmr almamızı əmr edir. O zaman Allaha qul olarıq. Yasin Surəsinin 60. və 61. ayəti kərimələrində belə buyurur;

36/YASİN-60: Ə ləm a'had iləykum ya məni adəmə ən la ta'buduş şəytan(şəytana), innəhu ləkum aduvvun mubin(mubinun).

Ey Adəmoğulları! Mən, sizlərdən şeytana qul olmayacağınıza dair əhd almadımmı? Şübhəsiz ki o (şeytan), sizə açıq-aşkar bir düşməndir.

36/YASİN-61: Və əni'buduni, hazzə Siratın mustəkim(mustəkimun).

Və Mən, sizdən Mənə qul olmanıza (dair əhd almadımmı?) Bu da Siratı Mustakim (üzərində olmaq)dır. Və bir tək adama qulluq etməmizi əmr edir. Allahdan başqa bir ilahın, bir başqa köməkçinin, bir başqa əfəndinin olmamasını əmr edir. Məhz bu, gizli şirkin ortadan qalxdığı dövrdür. Bu vəziyyətə bir misal olmaq üzrə Zumər Surəsinin 29-cu ayəti kəriməsində Rəbbimiz buyurur ki:

39/ZUMƏR-29: Daraballahu məsələn raculən fihi şurəkau mutəşakisunə və raculən sələmən li racul(raculin), həl yəstəviyani məsəl(məsələn), əl hamdulillah(əl hamdulillahi), bel əksəruhum la yalamın(yalamına).

Allah, bu məsələni nümunə verdi. Aralarında razılaşa bilməyən bir neçə ortağa (birdən) bağlı adam ilə tək bir adama təslim olan adamın vəziyyəti bir olarmı? Həmd, Allaha məxsusdur. Amma onların çoxu bilməzlər. Şübhəsiz ki bir tək əfəndini dinləyəcək, bir tək əfəndinin əmrinə riayət edəcək kölə daha üstündür. Məhz, iki istiqamətdən də əmr aldığımız kəslərin birindən imtina edib, yalnız bir təkindən əmr aldığımz gün, xoşbəxtliyə, səadətə çatacağıq. İnşaallah bu səadətə çata bilmək üçüncü qulluğa çatmaqla mümkündür. Bu qulluğa necə çatılar? Məhz Bəqərə Surəsinin 21-ci ayəti kəriməsində Rəbbimiz buyurur ki:

2/BƏQƏRƏ-21: Ya əyyuhən nasu'budu rabbəkumulləzi halakakum vəlləzinə min kablikum ləalləkum təttəkun(təttəkunə).

Ey insanlar! Rəbbinizə qul olun ki O, sizi və sizdən əvvəlkiləri yaratdı. Ümid edilər ki beləcə siz, təqva sahibi olarsınız. Demək ki, qul olmadan ilk (birinci) təqvaya çatmaq mümkün deyil. Qulluq haradadır, necə reallaşar? Məhz Rəbbimiz Qurani Kərimində qulluğun harada olduğuna bir açıqlıq gətirmiş Fəcr Surəsinin 29-cu ayəti kəriməsində:

89/FƏCR-29: Fədhuli fi ibadi.

(Ey fiziki bədən!) O zaman, (nəfsini təzkiyə etdiyin və ruhunu Allaha çatdırdığın zaman Mənə qul olarsan) qullarımın arasına gir. Hansı əməlləri işləyib hansı şərtləri yerinə yetirdikdən sonra Rəbbimizin qullarının arasında qəbul edildiyimizə baxdığımız zaman Fəcr Surəsinin 27 və 28-ci ayəti Kəriməsində o qulluqdan əvvəl edilməsi lazım olan əməliyyatları Rəbbimiz buyurur.

89/FƏCR-27: Ya əyyətuhən nəfsul mutmainnəh(mutmainnətu).

Ey mutmain olan nəfs!

89/FƏCR-28: İrcii ələ rəbbiki radıyətən mardıyyəh(mardıyyətən).

Rəbbinə dön (Allahdan) razı olaraq və Allahın razılığını qazanmış olaraq! 29-cu ayəti kəriməsində də;

89/FƏCR-30: Vədhuli cənnəti.

Və cənnətimə gir. Dərnək ki, Müşrik olmamaq, şirkdən uzaq qalmaq, gizli şirki də ortadan qaldırmaq ancaq qulluğa çatmaqla mümkündür. O zaman bizim qulluğa çatmadan əvvəl Fəcr Surəsinin 26-cı ayəti kəriməsindəki vəsiqəni xatırlamamız lazımdır. Və 27, 28-ci ayəti kərimələri lazımınca o nəfs addımlarını keçərək ruhumuzu Rəbbimizə çatdırmaq məcburiyyətində olduğumuzu görürük. Və Onsuz da Rum Surəsinin 31-ci ayəti kəriməsində Allahu Zülcəlal Hz. o şirkin ortadan qalxması üçün Rəbbimizə dönməmizi əmr etmişdir. HƏNIF olmanın ilk standartı olan gizli şirkdən xilas olmaq ancaq belə mümkün ola bilər. Bu da cənnətə çatmanın təməl ünsürüdür.

11-4- SAVABLARIN VƏ YA GÜNAHLARIN AĞIRLIQ TƏŞKİL ETMƏ HALI/

11-4-1 - GÜNAHLAR AYƏLƏRƏ ZÜLM EDİLDİYİ ZAMAN AĞIRLIQ TƏŞKİL EDƏR /

Rəbbimiz Mu'minun Surəsinin 102 və 103-cü ayəti kəriməsində, Ə'raf Surəsinin 8 və 9-cu ayəti kərimələrində qiyamətdən bir kəsit verərək kimlərin qurtuluşa çatacağını, kimlərin hüsrana uğrayacağını bəyan buyurur.

23/MU'MİNUN-102: Fə mən səkulət məvazinuhu fə ulaikə humul muflihun(muflihunə).

O zaman kimin mizanı (savab çəkilər) ağır gəlirsə məhz onlar, fəlaha çatanlardır.

23/MU'MİNUN-103: Və mən haffət məvazinuhu fə ulaikəlləzinə hasiru ənfusəhum fi cəhənnəmə halidun(halidunə).

Və kimin mizanı (savab çəkilər) yüngül gəlirsə, məhz onlar, nəfslərini hüsrana salanlardır. Onlar, cəhənnəmdə əbədi olaraq qalacaq olanlardır.

7/Ə'RAF-8: Vəl vəzni yəvmə izinil haqq(haqqı), fə mən səkulət məvazinuhu fə ulaikə humul muflihun(muflihunə).

İcazə günü (hesablaşma günü) çəki (ölçü) haqqdır (gerçəkdir). Kimin (savab) çəkilər ağır gəlirsə, məhz onlar, onlar felaha çatanlardır.

7/Ə'RAF-9: Və mən haffət məvazinuhu fə ulaikəlləzinə hasiru ənfusəhum bima qanı biayatina yaylımın(yaylımına).

Və kimin (savab) çəkilər yüngül gəlirsə, məhz onlar, ayələrimizə zülmətdiklərindən ötəri nəfslərini hüsrana salmış olanlardır.

11-4-2- AYƏLƏRƏ ZÜLM ETMƏK.

Demək ki bu bəyanlara görə iki yoldan birini tutmaq məcburiyyətindəyik. Bu yol, iflah olma yoludur. Bu fəlaha ancaq Rəbbimizin ayələrinə lazım olan dəyəri verərək, onları laqeyd yanaşmayaraq, çata bilərik. Allaha Dünya həyatında mülaki olmaqla əlaqədar ayəti kərimələrin gərəklərini etdiyimiz zaman ayələrə zülm etməmiş olarıq. Kim, neyə və ya kimə zülm etsə etsin, əslində öz nəfsinə zülm edər. Çünki zülm edən adam derecat itirmişdir. Derecat itirmək isə nəfsin özünə zülm etməsidir. Ə'raf Surəsinin 9-cu ayəti Kəriməsində nəfslərini hüsrana salanların Allahın ayələrinə zülm edənlər olduğu ifadə buyurulmaqdadır. Nəfsimizin hansı ayələrə zülm etməklə hüsrana düşəcəyi isə aşağıdakı ayəti kəriməylə açıqlığa qovuşdurulmaqdadır.

10/YUNUS-45: Və yəvmə yahşuruhum kəən ləm yəlbəsu illa saatən minan nəhari çata arəfunə bəynəhum, kad hasirəlləzinə kəzzəbu bi likaillahi və ma qanı muhtədin(muhtədinə).

Və o gün (Allahu Təala), gündüzdən bir saatdan başqa qalmamışlar (bir saat qalmışlar) kimi onları yığacaq (həşr edəcək). Bir-birlərini tanıyacaqlar (aralarında tanış olacaqlar). Allaha mülaki olmağı (Allaha ölmədən əvvəl çatmağı) yalanlayanlar, hüsrandadır (nəfslərini hüsrana saldılar). Və hidayətə çatan kəslər olmadılar (ruhlarını ölmədən əvvəl Allaha çatdıra bilmədilər). Görülür ki, Allaha dünya həyatında mülaki olmağı təkzib edənlər nəfslərini hüsrana salanlar, yəni Allahın ayələrinə zülm edənlərdir.

10/YUNUS-7: İnnəlləzinə la yərçinə likaəna və radu bil hayatid dunya vatməənnu biha vəlləzinə hum an ayatina qafilin(qafilinə).

Şübhəsiz ki onlar, Bizə çatmağı (həyatda ikən ruhlarını Allaha çatdırmağı) diləməzlər. Dünya həyatından razı olmuşlar və onunla doyuma çatmışlar və onlar ayələrimizdən qafil olanlardır.

10/YUNUS-8: Ulaikə mə 'vahumun narı bima qanı yəksibun(yəksibunə).

Məhz onların qazandıqları (dərəcələr) lazımınca çatacaqları yer atəşdir (cəhənnəmdir). Ayələri öyrənərək, Qurani Kərimimizdəki əsaslara riayət etmək insanı fəlaha çatdırar. Əks halda, aşağıdakı kəslərdən biri olmaq mukadderdir.

2/BƏQƏRƏ-78: Və minhum ummiyyunə la ya'ləmunəl kitabə illa əmaniyyə və ən hum illa yəzunnun(yəzunnunə).

Və onlardan bir qisimi ümmilerdir. Onlar (Allahın) Kitabını bilməzlər, yalnız emaniyeyi (kəslərin yazdığı kitabları) bilərlər. Və onlar yalnız zənndə olurlar.

2/BƏQƏRƏ-79: Fə vəylun lilləzinə yəktubunəl kitabə bi əydihim summə yəkulunə həzzə min indillahi li yəştəru bihi səmənən qalıla(qalılan), fə vəylun ləhim mimma kətəbət əydihim və vəylun ləhim mimma yəksibun(yəksibunə).

Artıq əlləriylə (əməniyə məlumatlar ehtiva edən) kitabı yazanların vay halına! Sonra da onu (bu yazdıqlarını) az bir əvəz qarşılığında satmaq üçün: "Bu Allahın indindendir." deyərlər. Məhz onlara təəssüflər olsun , əlləriylə yazdıqları şeylərdən ötəri və təəssüflər olsun onlara, qazandıqları şeylər səbəbiylə. Bu ayəti kərimələrdən aydın olacağı üzrə zənn və əmaniyyəyə tabe olmaq ayələrə zülm etməkdir və hüsrana uğramaqdır. Nisa 168 də də zalım olan insanların vəziyyətləri izah edilməkdədir.

4/NİSA-168: İnnəlləzinə kəfəru və zaləmu ləm yəkunillahu li yagfira ləhim və la li yəhdiyəhum tarika(tarikan).

Şübhəsiz ki inkar edənləri və zülm edənləri (başqalarını da mürşidə çatmaqdan mən edib sapdıranları), Allah bağışlayacaq deyil və yola (Allaha çatdıran Siratı Mustakimə) hidayət edəcək deyil.

11-4-3- NƏ ETMƏK LAZIMDIR.

O zaman ayələr istiqamətində hərəkət etmək, bizi qurtuluşa aparacaq. Məhz bizi üç ayrı cəsəddən yaradan Rəbbimiz, bu cəsədlərimizin vəzifələrini də bizə inzal etdiyi Qurani Kərimdə bəyan buyurulmuşdur.

1- FİZİKİ BƏDƏNİMİZ.

Fiziki bədənimizə Allaha qul olması əmr edilməkdədir.

2/BƏQƏRƏ-21: Ya əyyuhən nasu'budu rabbəkumulləzi halakakum vəlləzinə min kablikum ləalləkum təttəkun(təttəkunə).

Ey insanlar! Rəbbinizə qul olun ki O, sizi və sizdən əvvəlkiləri yaratdı. Ümid edilər ki beləcə siz, təqva sahibi olarsınız.

2- NƏFSİMİZ/

Nəfsimizin təzkiyə etməmiz əmr olunur.

5/MAİDƏ-105: Ya əyyuhəlləzinə amənu ələykum ənfusəkum, la yadurrukum mən dallə izehtədəytum ilallahi mərciukum cəmian fə yunəbbiukum bima kuntum ta'məlun(ta'məlunə).

Ey amənu olanlar! Nəfsləriniz, üzərinizədir (nəfsinizin məsuliyyəti üzərinizə borcdur). Siz hidayətdə sinizsə, dəlalətdəki bir kimsə sizə bir zərər verə bilməz. Hamınızın dönüşü Allahadır. O zaman etmiş olduğunuz şeyləri sizə xəbər verəcək. .

3- RUHUMUZ/

Ruhumuzun nə etməsi lazım olduğu 9 ayrı ayəti kərimədə bildirilməkdədir. Biz burada yalnız bir dənəsini götürəcəyik.

39/ZUMƏR-24: Ə fə mən yəttəki bi vəchihi suəl əzabı yəvməl qiyamə(qiyaməti), və kıylə liz zalımına zuku ma kuntum təksibun(təksibunə).

O halda qiyamət günü, onun vəchini (fiziki bədənini) pis əzabdan kim qoruya bilər? Və zalımlara: "Qazanmış olduğunuz şeyi (günahlarınızın cəzasını) dadın!" deyilir. Məhz bu, dünya həyatında Allaha çatmaq, Allaha "Mülaki" olmaqdır.

Nəfsimizi, "təzkiyə" etsək, hər təzkiyə addımında yüksələn ruhumuzu Allaha vasıl edərək Allaha "Mülaki" olsaq və də fiziki bədənimizi Allaha "qul" etsək, Nəfslərimizi hüsrana salmayanlardan və qiyamət günü savab çəkiləri ağırlıq təşkil edənlərdən olarıq. Nəfsin "Təzkiyəsi", Ruhun "Vuslatı" və fiziki cəsədin "qul" olması isə, ancaq mürşidə çatmaqla realizə edilə bilər.

Allah Dostu I.I.A.M

Mürşid nece tapılır..

Radyolar