Neman Jumaliyev

Bismillahi Rəhmani Rəhim

(TARİX: 13.12.2011)

     ALLAHA QOVUŞMAĞI DİLƏMƏYƏN İNSANIN QURANİ-KƏRİM AYƏLƏRİ İLƏ 12 DƏNƏ NEQATİV ÖZƏLLİYİ:

1 - O adamın gedəcəyi yer cəhənnəmdir;
2 - O adam Allahın ayələrindən qafildir;
3 - Allaha qovuşmağı diləməyən adam təqva sahibi deyil;
4 - Allaha qovuşmağı diləməyən adam şirkdədir;
5 - Allaha qovuşmağı diləməyən adam şeytanın quludur. Allahın qulu deyil;
6 - Allaha qovuşmağı diləməyən adam eyni zamanda şeytanın dostudur. Allahın dostu deyil;
7 - Allaha qovuşmağı diləməyən adam kafirdir;
8- Allaha qovuşmağı diləməyən adam hüsrandadır;
9- Allaha qovuşmağı diləməyən adam hidayətdə deyil;
10 - Allaha qovuşmağı diləməyən adam dəlalətdədir;
11 - Allaha qovuşmağı diləməyən adamın əməlləri boşa gedər;
12 - Allaha qovuşmağı diləməyən adam fisqdədir.

İNDİ İSƏ QURANİ-KƏRİM İŞIĞINDA SADALANAN 12 DƏNƏ MƏNFİ CƏHƏTİ İZAH EDƏK İNŞAALLAH:

Adam Allaha qovuşmağı diləməzsə nə olar?
1 - O adamın gedəcəyi yer cəhənnəmdir.
2 - O adam Allahın ayələrindən qafildir.
Allahu Təala belə buyurur:

10/YUNUS-7: İnnellezîne lâ yercûne likâenâ ve radû bil hayâtid dunyâ vatme'ennû bihâ vellezîne hum an âyâtinâ gâfilûn(gâfilûne).
Şübhəsiz ki, onlar Bizə qovuşmağı (həyatda ikən ruhlarını Allaha qovuşdurmağı) diləməzlər. Dünya həyatından razı olmuşlar və onunla doyuma çatmışlar və onlar ayələrimizdən qafil olanlardır.

1. inne : şübhəsiz ki
2. ellezîne lâ yercûne : diləməyən kimsələr
3. likâe-nâ : bizə qovuşmağı
4. ve radû : və razı oldular
5. bi el hayâti ed dunyâ : dünya həyatında
6. vatme'ennû (ve ıtme'ennû) : və tətmin oldular, doyuma çatdılar
7. bi-hâ : onunla
8. ve ellezîne : və o kimsələr
9. hum : onlar
10. an âyâti-nâ : ayələrimizdən
11. gâfilûne : qafil (xəbərsiz) olanlardır

10/YUNUS-8: Ulâike me'vâhumun nâru bimâ kânû yeksibûn(yeksibûne).
Budur onların qazandıqları (dərəcələr) gərəyincə varacaqları yer atəşdir (cəhənnəmdir).

1. ulâike : budur onlar
2. me'vâ-hum : onların varacaqları yer
3. en nâru : atəşdir
4. bimâ : dolayısıyla, gərəyincə
5. kânû yeksibûne : qazanmış olduqları

O adam nə edərsə etsin heç bir şey ifadə etməz. Allaha qovuşmağı diləməyən bir adamın cəhənnəmdən qurtulması mümkün deyil. O adam hansı cür diplomun sahibi olursa olsun Allahın ayələrindən qafildir. Yetərmi? Xeyr, yetməz. Burada sadəcə iki özəllikdən bəhs etdik. İndi Allaha qovuşmağı diləməyən adamın digər özəlliklərindən də bəhs edək:
3 - Allaha qovuşmağı diləməyən adam təqva sahibi deyil.
4 - Allaha qovuşmağı diləməyən adam şirkdədir.
Bu özəlliklər də cəhənnəmə getmənin işarətləridir. Allahu Təala belə buyurur:

30/RUM-31: Munîbîne ileyhi vettekûhu ve ekîmûs salâte ve lâ tekûnû minel muşrikîn(muşrikîne).
Ona (Allaha) yönəlin (Allaha qovuşmağı diləyin) və Ona qarşı təqva sahibi olun. Və namazı iqamə edin (namaz qılın). Və (beləcə) müşriklərdən olmayın.

1. munîbîne : yönələnlər, (yönəlin)
2. ileyhi : ona
3. vettekûhu (ve ittekû-hu) : və ona Allaha qarşı təqva sahibi olun
4. ve ekîmû : və iqamə et (qiyamda tut)
5. es salâte : namaz
6. ve lâ tekûnû : və olmayın
7. min el muşrikîne : müşriklərdən

Adam Allaha yönəlmədikcə təqva sahibi ola bilməz. Bu 1-ci təqvadır. Təqva sahibi ola bilmək üçün Allaha yönəlmək (Allaha qovuşmağı diləmək) gərəkdir. Allahu Təala belə olduğunu söyləyir. Zatən sadəcə təqva sahiblərinin gedəcəyi yer cənnətdir. Allahu Təala ayəti-kərimənin davamında: "Belə et ki, namaz qıl və müşriklərdən olma." deyir. Yəni adam təqva sahibi olmazsa, o müşriklərdəndir. Müşriklərin gedəcəyi yer şübhəsiz ki, cəhənnəmdir. Rum Surəsinin 32-ci ayəti-kəriməsində belə davam edir:
30/RUM-32: Minellezîne ferrakû dînehum ve kânû şiyeâ(şiyean), kullu hızbin bimâ ledeyhim ferihûn(ferihûne).
(O müşriklərdən olmayın ki) onlar dinlərində firqələrə ayrıldılar və qrup-qrup oldular. Bütün qruplar özlərində olanla fərahlanarlar.

1. min ellezîne : o kimsələrdən, onlardan
2. ferrakû : firqələrə ayrıldılar
3. dîne-hum : onların dini
4. ve kânû : və oldular
5. şiyean : qrup, firqə
6. kullu : bütün, hamısı
7. hızbin : hizb, qrup
8. bimâ : şeyi
9. ledeyhim : onların yanında
10. ferihûne : sevinərlər

Bunlar müşriklərdir. 73 firqədən nə yazıq ki, 72-sini müşriklər təşkil edəcək və bu anda da təşkil etmiş vəziyyətdədir. Dünya üzərində 72 firqə təsbit edilmiş vəziyyətdədir. Ayrı-ayrı dinlər, ayrı-ayrı inanclar vardır. Bu mövzunun incələməsini edənlər hər cür inancı mövzunun içinə almışlar. Firqələrin hər birinin içində Allaha qovuşmağı diləyənlərin təşkil etdiyi kiçik qruplar bulunmaqdadır ki, onlar 73-cü firqəni təşkil edirlər.
Budur Allaha qovuşmağı diləməyən bir adam başlanğıcda iki özəlliyin sahibi idi (gedəcəyi yer cəhənnəm idi, Allahın ayələrindən qafil idi), indi iki özəllik daha əlavə edildi (təqva sahibi deyil və şirkdə olmaq). Bu qədərmi? Xeyr. Allahu Təala belə insanlar üçün ayrı-ayrı baxımlardan bir çox mövzunu birdən gündəmə gətirir.
5 - Allaha qovuşmağı diləməyən adam şeytanın quludur. Allahın qulu deyil. Budur Zumər Surəsinin 17-ci ayəti-kəriməsi:

39/ZUMƏR-17: Vellezînectenebût tâgûte en ya’budûhâ ve enâbû ilâllâhi lehumul buşrâ, fe beşşir ıbâd(ıbâdi).
Və onlar ki, tağuta (insan və cin şeytanlara) qul olmaqdan ictinab etdilər (qaçındılar, özlərini qurtardılar). Çünki Allaha yönəldilər (Allaha qovuşmağı dilədilər). Onlara müjdələr vardır. Elə isə qullarımı müjdələ!

1. ve ellezîne : və o kimsələr, onlar
2. ictenebû : ictinab etdilər, saqındılar, qaçındılar
3. et tâgûte : tağut, insan və cin şeytanlar
4. en ya'budû-hâ : ona qul olmaq
5. ve enâbû : və yönəldilər
6. ilâllâhi (ilâ allâhi) : Allaha
7. lehum : onlar üçün, onlara vardır
8. el buşrâ : müjdə
9. fe : elə isə
10. beşşir : müjdələ
11. ibâdi : qullarım

Səhabə tağutun (insan və cin şeytanların) qulu ikən Allaha qovuşmağı diləmişlər və tağutun qulu olmaqdan qurtulub Allahın qulu olmuşlar. Onlara həm cənnət müjdəsi, həm də dünya müjdəsi vardır. Elə isə Allaha qovuşmağı diləməyən biri Allahın qulu deyil, tağutun quludur.
6 - Allaha qovuşmağı diləməyən adam eyni zamanda şeytanın dostudur. Allahın dostu deyil. Allahın dostu Allaha qovuşmağı diləyən möminlərdir. Allahu Təala möminlərlə kafirlərin müqayisəsini Bəqərə Surəsinin 257-ci ayəti-kəriməsində belə ifadə etmişdir:

2/BƏQƏRƏ-257: Allâhu velîyyullezîne âmenû, yuhricuhum minez zulumâti ilen nûr(nûri), vellezîne keferû evliyâuhumut tâgûtu yuhricûnehum minen nûri ilâz zulumât(zulumâti), ulâike ashâbun nâr(nâri), hum fîhâ hâlidûn(hâlidûne).
Allah amənu olanların (Allaha qovuşmağı diləyənlərin) dostudur, onları (onların nəfslərinin qəlblərini) zülmətdən nura çıxarar. Və kafirlərin dostları tağutdur (onlar şeytanı dost tutarlar, şeytan kimsəyə dost olmaz), onları (onların nəfslərinin qəlblərini) nurdan zülmətə çıxararlar. Budur onlar atəş əhlidir. Onlar orada əbədi qalacaq olanlardır.

1. allâhu : Allah
2. velîyyu : dost
3. ellezîne : onlar
4. âmenû : amənu oldular (Allaha qovuşmağı dilədilər), iman etdilər
5. yuhricu-hum : onları çıxarar
6. min ez zulumâti : zülmətdən, qaranlıqlardan
7. ilâ en nûri : nura, aydınlığa
8. ve ellezîne : və onlar
9. keferû : inkar etdilər
10. evliyâu-hum : onların dostları
11. et tagûtu : tağut, şeytan və yardımçısı, insan ve cin şeytanlar
12. yuhricûne-hum : onları çıxararlar
13. min en nûri : nurdan, aydınlıqdan
14. ilâ ez zulumâti : zülmətə, qaranlıqlara
15. ulâike : budur onlar
16. ashâbu : xalq, əhli
17. en nâri : atəş
18. hum : onlar
19. fî-hâ : orada
20. hâlidûne : əbədi qalacaq olanlar

Allahu Təala deyir ki: "Allah amənu olanların (Allaha qovuşmağı diləyən möminlərin) dostudur". Bu adam Allaha qovuşmağı diləməsəydi tağutun dostu olacaqdı. Amma burada Allahın dostu olan möminlərdən bəhs edir. Amənu olanların içindən Allahın dostu olan adamlardan bəhs edir. Yəni Allaha qovuşmağı diləyən möminlərdən bəhs edir. Allahu Təala: "Allah onların dostudur. Onları (onların qəlblərini) zülmətdən nura çıxarar" deyir.
Qəlblərini zülmətdən nura çıxardığı adamların xaricində də əlbəttə biriləri vardır. Allahu Təala ayəti-kərimənin davamında onlardan da bəhs edir və belə buyurur: "Və o kafirlər ki, tağutun dostudurlar. Onlar da tağut tərəfindən nurdan zülmətə götürülərlər".
Elə isə "kafirlər" ifadəsi açıq olaraq ayədə keçdiyinə görə tağutun dostları kafirlərdir. Digərləri mütləq möminlərdir. Allahın dostu olduqlarına görə qəlbləri zülmətdən nura çatdığı cəhətlə bunlar Allaha qovuşmağı diləmişlər. Mürşidlərinə çatmışlar və tabe olmuşlar, ruhları Allaha doğru yola çıxmışdır və Allaha qovuşmuşdur. Qəlbləri 100% zülmətlə doluykən 51% nura qovuşmuşdur (Allaha qovuşduğu yerə qədər izah edilir). Bundan sonra bu adamlar tağut tərəfindən aldadılmış və qəlblərindəki Allahın nurları onlar Allaha qovuşmağı diləməkdən vaz keçdikləri üçün, zikrləri yavaş yavaş azaldığı üçün, Allahın qoruyucu qalxanı qalxdığı cəhətlə şeytan o adam üzərində təsir icra etdiyi üçün addım-addım yox olmuşdur. Bu adam tağut tərəfindən nurdan zülmətə götürülmüşdür. Bunların adları "kafirlər"-dir.
7 - Allaha qovuşmağı diləməyən adam kafirdir. İki növ insan vardır: Allaha qovuşmağı diləyənlər və diləməyənlər. Bunların birincisi Allaha qovuşmağı diləyənlər möminlərdir. Bu möminlər Allaha qovuşana qədər keçən müddət içindəki möminlərdir. Sonra bu adamların qəlbləri nura çatdıqdan sonra tağut tərəfindən nurdan aşağı düşürülərlər. Bunlar da kafirlərdir.
Mömin olmaq ya da kafir olmaq bu tərzdə bir dizayn ehtiva edir. Bütün insanlar üçün adamın Allaha qovuşmağı dilədiyi andan etibarən cənnətə girəcək olan bir mömin olması söz mövzusudur. Amma Allaha qovuşmağı diləməzsə, Allaha inanması onu heç bir zaman cəhənnəmdən qurtara bilməz. Bu baxımdan baxıldığı zaman Qurani-Kərim anlayışları son dərəcə önəmli anlayışlardır. Allaha qovuşmağı diləmək mövzunun ən böyük faktorudur.
Qurtuluşa çatacaq olan tək firqənin möminlər olduğunu, geri qalan firqələrin şeytana qul olduğunu Allahu Təala bir başqa ayədə daha izah edir. Səba Surəsinin 20-ci ayəti-kəriməsində Allahu Təala belə buyurur:

34/SƏBA-20: Ve lekad saddaka aleyhim iblîsu zannehu fettebeûhu illâ ferîkan minel mûminîn(mûminîne).
Və and olsun ki, iblis onlar üzərindəki zənnini (hədəfini) yerinə yetirdi. Beləcə möminləri təşkil edən bir firqə (Allaha qovuşmağı diləyənlər) xaric, hamısı ona (şeytana) tabe oldular.

1. ve lekad : və and olsun
2. saddaka : doğruladı, yerinə yetirdi
3. aleyhim : onların üzərində
4. iblîsu : iblis
5. zanne-hu : onun zənni, hədəfi
6. fe : o zaman, beləcə
7. ittebeû-hu : ona tabe oldular
8. illâ : ancaq, dən başqa
9. ferîkan : bir firqə, topluluq, zümrə
10. min el mû'minîne : mömin olandan

Möminləri təşkil edən bir tək firqə xaric, geri qalan bütün firqələr kafirlərdir. Rum Surəsinin 32-ci ayəti-kəriməsinə təkrar baxsaq, Allahu Təala belə buyurur:
30/RUM-32: Minellezîne ferrakû dînehum ve kânû şiyeâ(şiyean), kullu hızbin bimâ ledeyhim ferihûn(ferihûne).
(O müşriklərdən olmayın ki) onlar dinlərində firqələrə ayrıldılar və qrup-qrup oldular. Bütün qruplar özlərində olanla fərahlanarlar.

1. min ellezîne : o kimsələrdən, onlardan
2. ferrakû : firqələrə ayrıldılar
3. dîne-hum : onların dini
4. ve kânû : və oldular
5. şiyean : qrup, firqə
6. kullu : bütün, hamısı
7. hızbin : hizb, qrup
8. bimâ : şeyi
9. ledeyhim : onların yanında
10. ferihûne : sevinərlər
Bunlardan sadəcə bir tək firqə şirkdə olmayanlardır. Geri qalan 72 firqə şirkdə olanlardır. Şirkdə olmayanlar üçün sadəcə bir tək faktor bildirilmişdir. O da, Allaha qovuşmağı diləməkdir (Allaha yönəlməkdir).
8- Allaha qovuşmağı diləməyən adam hüsrandadır.
9- Allaha qovuşmağı diləməyən adam hidayətdə deyil. Allahu Təala belə buyurur:

10/YUNUS-45: Ve yevme yahşuruhum keen lem yelbesû illâ sâaten minen nehâri yete ârefûne beynehum, kad hasirellezîne kezzebû bi likâillâhi ve mâ kânû muhtedîn(muhtedîne).
Və o gün (Allahu Təala), gündüzdən bir saatdan başqa qalmamışlar (bir saat qalmışlar) kimi onları toplayacaq (həşr edəcək). Bir-birlərini tanıyacaqlar (aralarında tanış olacaqlar). Allaha mülaqi olmağı (Allaha ölmədən öncə qovuşmağı) yalanlayanlar, hüsrandadır (nəfslərini hüsrana düşürdülər). Və hidayətə çatan kimsələr olmadılar (ruhlarını ölmədən əvvəl Allaha qovuşdura bilmədilər).

1. ve yevme : və gün
2. yahşuru-hum : onları toplayar, toplayacaq, həşr edəcək
3. keen : kimi
4. lem : olmadı
5. yelbesû : qalarlar
6. illâ : ...dən başqa, ancaq
7. sâaten : bir saat
8. min : ...dən
9. en nehâri : gündüz
10. yeteârefûne : tanış olarlar, tanış olacaqlar
11. beyne-hum : onlar aralarında
12. kad : olmuşdu
13. hasire : hüsrana düşdülər
14. ellezîne kezzebû : yalanlayan kimsələr, yalanlayanlar
15. bi likâi allâhi : Allaha mülaqi olmaq (qovuşmaq)
16. ve mâ kânû : və olmadılar
17. muhtedîne : hidayətə çatan kimsələr (ruhlarını Allaha ölmədən əvvəl qovuşduranlar)

Bu ayəyə görə Allaha qovuşmağı diləməyənlərin həm hüsranda olması, həm də hidayətdə olmaması söz mövzusudur.
10 - Allaha qovuşmağı diləməyən adam dəlalətdədir. Allahu Təala Rəd Surəsinin 27-ci ayəti-kəriməsində bunları söyləyir:

13/RAD-27: Ve yekûlullezîne keferû lev lâ unzile aleyhi âyetun min rabbih(rabbihi), kul innallâhe yudillu men yeşâu ve yehdî ileyhi men enâb(enâbe).
Və kafirlər: "Ona Rəbbindən bir ayə (möcüzə) endirilsə olmazmı?" deyərlər. De ki: "Şübhəsiz ki, Allah dilədiyi kimsəni dəlalətdə buraxar və Ona yönələn kimsəni Özünə qovuşdurar (hidayətə çatdırar)".

1. ve yekûlu : və deyər(lər)
2. ellezîne keferû : inkar edən kimsələr
3. lev lâ : olmasaydı, olsa olmaz idimi, deyil idimi
4. unzile : endirildi
5. aleyhi : ona
6. âyetun : bir ayə, möcüzə
7. min rabbi-hi : onun Rəbbindən
8. kul : de
9. inne allâhe : şübhəsiz Allah
10. yudillu : sapdırar (dəlalətdə buraxar)
11. men yeşâu : dilədiyi kimsəni
12. ve yehdî : və hidayətə çatdırar (qovuşdurar)
13. ileyhi : ona
14. men enâbe : dönən, yönələn kimsə

Buradakı ifadəyə diqqət edin! "Allah dilədiyini dəlalətdə buraxar" ifadəsi "Allah dilədiyini seçər, istəsə dəlalətdə buraxar ya da dəlalətdə buraxmaz" anlamına gəlməməkdədir. Allah dəlalətdə olan adamı dəlalətdə buraxar. Kim Allaha qovuşmağı diləmirsə, onların hamısı dəlalətdədir. Allahu Təala da onları o dəlalətdə olduğu şəkildə buraxar. Görəsən, dəlalətdə buraxmağı diləmədiyi adam kimdir? Allahu Təala ayəti-kərimənin davamında belə söyləyir: "Kim də Allaha mülaqi olmağı diləsə, Allaha yönəlsə (Allaha münib olsa), Allah onları Özünə qovuşdurar".
Allaha qovuşmağı diləməyən insanlar vardır, onlar dəlalətdədirlər. Allaha qovuşmağı diləyən insanlar isə dəlalətdən qurtulanlar və Allaha qovuşanlardır. Allaha qovuşmağı diləməyən insanların dəlalətdə olduğu qətilik qazanır. Yunus Surəsinin 45-ci ayəti-kəriməsinə görə Allaha qovuşmağı diləməyənlər hidayətdə deyildirlər. Burada da dəlalətdə olduqları bir dəfə daha vurğulanır.
Münib kəlməsi, yunib kəlməsi, münibinə kəlməsi yönəlmək deməkdir. Yaxşı, "Allaha yönəlmək" ifadəsinin "Allaha qovuşmağı diləmək" anlamına gəldiyini haradan bilirik? Şura Surəsinin 13-cü ayəti-kəriməsində Allahu Təala bunu bizə isbat edir. Allahu Təala belə buyurur:

42/ŞURA-13: Şerea lekum mined dîni mâ vassâ bihî nûhan vellezî evhaynâ ileyke ve mâ vassaynâ bihî ibrâhîme ve mûsâ ve îsâ, en ekîmûd dîne ve lâ teteferrekû fîh(fîhi), kebure alel muşrikîne mâ ted’ûhum ileyh(ileyhi), allâhu yectebî ileyhi men yeşâu ve yehdî ileyhi men yunîb(yunîbu).
(Allah) dində onunla Hz. Nuha vəsiyyət etdiyi (fərz qıldığı) şeyi (şəriəti): "Dini iqamə edin (ayaqda, həyatda tutun) və onda (dində) firqələrə ayrılmayın" deyə Hz. İbrahimə, Hz. Musaya və Hz. İsaya vəsiyyət etdiyimiz şeyi Sənə də vəhy edərək sizə də şəriət qıldı. Sənin onları özünə çağırdığın şey (Allaha qovuşmağı diləmə) müşriklərə çətin gəldi. Allah dilədiyini Özünə seçər və Ona yönələni Özünə qovuşdurar (ruhunu həyatda ikən Özünə qovuşdurar).

1. şerea : şəriət qıldı
2. lekum : sizə, sizin üçün
3. min ed dîni : dindən
4. mâ vassâ : vəsiyyət etdiyi şey, fərz qıldığı şey
5. bi-hi : onu, onunla
6. nûhan : Nuh
7. ve ellezî : və o
8. evhaynâ : biz vəhy etdik
9. ileyke : sənə
10. ve mâ vassaynâ : və vəsiyyət etdiyimiz şey, fərz qıldığımız şey
11. bi-hi : onu, onunla
12. ibrâhîme : İbrahim
13. ve mûsâ : və Musa
14. ve îsâ : və İsa
15. en ekîmû : iqamə etmələri, ayaqda, həyatda tutmaları
16. ed dîne : din
17. ve lâ teteferrekû : və ayrılığa düşməyin, firqələrə ayrılmayın
18. fî-hi : onda, onun haqqında
19. kebure : böyük oldu, ağır gəldi
20. alâ el muşrikîne : müşriklərə
21. mâ ted'û-hum : onları dəvət etdiyin şey
22. ileyhi : ona, özünə
23. allâhu : Allah
24. yectebî : seçər
25. ileyhi : ona, özünə
26. men : kimsə, adam
27. yeşâu : diləyər
28. ve yehdî : və hidayətə çatdırar, qovuşdurar
29. ileyhi : ona, özünə
30. men : kimsə, adam
31. yunîbu : yönələr

Allahu Təala: "Yehdî ileyhi men yunîb, Allaha yönəlmiş olan adamı Özünə qovuşdurar" deyir. Yunib olmaq, münib olmaq ya da münibinə kəlməsi ilə ifadə edilsin, hamısı Allaha yönəlməkdir. Yönəldiyi yer Allahdır ki, Allah onu yönəldiyi yerə (Özünə) qovuşdurur. Zatən Allahu Təala "Özünə yönələni" deyir.
"...allâhu yectebî ileyhi men yeşâu ve yehdî ileyhi men yunîb, Allah dilədiyi adamı Özünə seçər, onlardan kim Allaha yönəlsə, onları Özünə qovuşdurar".
Seçdikləri hələ Allaha yönəlməmişlər, amma başqa insanları Allahın yolundan caydırmaq deyə də bir niyyətləri yoxdur. Allaha qovuşmağı hələ diləməmişlər, amma diləyə bilərlər. Bu adamlar özləri Allaha qovuşmağı diləmədikləri kimi başqa insanları da Allahın yolundan caydıranlar, Allahın yolundan qadağan edənlər, ayıranlar olsaydılar o zaman bu adamlar Allahu Təala tərəfindən əsla seçilməyəcəkdilər.
Burada "Allah diləmədən siz diləyə bilməzsiniz" deyən insanlara cavab vardır. Allahu Təala diləmiş və adamı seçmişdir. Onun Özünə qovuşmasını diləmişdir. Amma Allahu Təala o dilədiklərindən sadəcə Allaha qovuşmağı diləyənləri Özünə qovuşdurur. Yəni Allahın diləməsinin arxasından qulun da diləməsi əsldir. Allahın diləməsi və qulun diləməsi, ikisi birlikdə bir nəticə təşkil edir.
11 - Allaha qovuşmağı diləməyən adamın əməlləri boşa gedər. Zumər Surəsinin 65-ci ayəti-kəriməsində Allahu Təala Allaha qovuşmağı diləməyənlərin əməllərinin boşa getdiyini söyləyir:

39/ZUMƏR-65: Ve lekad ûhıye ileyke ve ilellezîne min kablik(kablike), le in eşrekte le yahbetanne ameluke ve le tekûnenne minel hâsirîn(hâsirîne).
Və and olsun ki, sənə və səndən öncəkilərə: "Gerçəkdən əgər sən şirk qoşsan (Allaha qovuşmağı diləməzsən), əməllərin mütləq həba olar. Və mütləq hüsrana düşənlərdən olarsan" deyə vəhy olundu.

1. ve lekad : və and olsun
2. ûhiye : vəhy olundu
3. ileyke : sənə
4. ve ilâ ellezîne : və onlara
5. min kabli-ke : səndən öncə
6. le : gerçəkdən
7. in eşrekte : əgər sən şirk qoşsan
8. le : mütləq
9. yahbetanne : həba olar
10. amelu-ke : sənin əməl(lər)in
11. ve le : və mütləq
12. tekûnenne : sən mütləq olarsan
13. min el hâsirîne : hüsrana düşənlərdən

Muminun Surəsinin 103-cü ayəti-kəriməsi hüsranda olanların günahları savablarından artıq olanlar olduğunu söyləyir:
23/MUMİNUN-103: Ve men haffet mevâzînuhu fe ulâikellezîne hasirû enfusehum fî cehenneme hâlidûn(hâlidûne).
Və kimin mizanı (savab çəkiləri) xəfif gələrsə, budur onlar nəfslərini hüsrana düşürənlərdir. Onlar cəhənnəmdə əbədiyyən qalacaq olanlardır.

1. ve men : və kim
2. haffet : xəfif gəldi
3. mevâzînu-hu : onun mizanı, çəkiləri
4. fe : o zaman
5. ulâike : budur onlar
6. ellezîne : o kimsələr, onlar ki
7. hasirû : hüsrana düşdülər
8. enfuse-hum : onların nəfsləri
9. fî cehenneme : cəhənnəmin içində, cəhənnəmdə
10. hâlidûne : əbədiyyən qalacaq olanlar

Günahları savablarından artıq olan adamlar hüsranda olanlardır. Hüsranda olanların Allaha qovuşmağı inkar edənlər olduğunu isə Allahu Təala Yunus Surəsinin 45-ci ayəti-kəriməsində söyləməkdədir:
10/YUNUS-45: Ve yevme yahşuruhum keen lem yelbesû illâ sâaten minen nehâri yete ârefûne beynehum, kad hasirellezîne kezzebû bi likâillâhi ve mâ kânû muhtedîn(muhtedîne).
Və o gün (Allahu Təala), gündüzdən bir saatdan başqa qalmamışlar (bir saat qalmışlar) kimi onları toplayacaq (həşr edəcək). Bir-birlərini tanıyacaqlar (aralarında tanış olacaqlar). Allaha mülaqi olmağı (Allaha ölmədən öncə qovuşmağı) yalanlayanlar, hüsrandadır (nəfslərini hüsrana düşürdülər). Və hidayətə çatan kimsələr olmadılar (ruhlarını ölmədən əvvəl Allaha qovuşdura bilmədilər).

1. ve yevme : və gün
2. yahşuru-hum : onları toplayar, toplayacaq, həşr edəcək
3. keen : kimi
4. lem : olmadı
5. yelbesû : qalarlar
6. illâ : ...dən başqa, ancaq
7. sâaten : bir saat
8. min : ...dən
9. en nehâri : gündüz
10. yeteârefûne : tanış olarlar, tanış olacaqlar
11. beyne-hum : onlar aralarında
12. kad : olmuşdu
13. hasire : hüsrana düşdülər
14. ellezîne kezzebû : yalanlayan kimsələr, yalanlayanlar
15. bi likâi allâhi : Allaha mülaqi olmaq (qovuşmaq)
16. ve mâ kânû : və olmadılar
17. muhtedîne : hidayətə çatan kimsələr (ruhlarını Allaha ölmədən əvvəl qovuşduranlar)

Allaha qovuşmağı diləməyənlər hüsrandadır (Yunus 45). Hüsranda olanlar günahları savablarından artıq olanlardır (Muminun 103). Bu hüsranda olanların əməllərinin boşa çıxacağı da Zumər 65-də ifadə edilmişdir.
Kəhf Surəsinin 103 və 104-cü ayəti-kərimələrində Allahu Təala belə buyurur:

18/KƏHF-103: Kul hel nunebbiukum bil ahserîne a’mâlâ(a’mâlen).
De ki: "Əməllər baxımından ən çox hüsrana uğrayanları sizə xəbər verimmi?"

1. kul : de, söylə
2. hel : mi
3. nunebbiu-kum : sizə xəbər verim
4. bi el ahserîne : ən çok hüsrana uğrayanları
5. a'mâlen : əməllər baxımından

18/KƏHF-104: Ellezîne dalle sa’yuhum fîl hayâtid dunyâ ve hum yahsebûne ennehum yuhsinûne sun’â(sun’an).
Onlar dünya həyatında əməlləri (çalışmaları) sapmış (qeyb etdikləri dərəcələr qazandıqları dərəcələrdən daha artıq) olanlardır. Və onlar gözəl əməllər işlədiklərini zənn edirlər.

1. ellezîne : onlar
2. dalle : sapdı (qeyb etdikləri dərəcələr qazandıqları dərəcələrdən daha artıq oldu)
3. sa'yu-hum : onların çalışmaları, əməlləri
4. fî el hayâti ed dunyâ : dünya həyatında
5. ve hum : və onlar
6. yahsebûne : zənn edirlər
7. enne-hum : olduğunu
8. yuhsinûne : gözəl davranırlar, gözəl əməllər edirlər
9. sun'an : işləyərək, edərək

Kim Allaha mülaqi olmağı inkar etsə (Allaha qovuşmağı diləməzsə), onların əməlləri boşa getməkdədir.
12 - Allaha qovuşmağı diləməyən adam fisqdədir. Allahu Təala belə buyurur:

57/HƏDİD-27: Summe kaffeynâ alâ âsârihim bi rusulinâ ve kaffeynâ bi’îsebni meryeme ve âteynâhul incîle ve cealnâ fî kulûbillezînet tebeûhu re’feten ve rahmeh(rahmeten), ve rahbâniyyetenibtedeûhâ mâ ketebnâhâ aleyhim illebtigâe rıdvânillâhi fe mâ reavhâ hakka riâyetihâ, fe âteynellezîne âmenû minhum ecrehum, ve kesîrun minhum fâsikûn(fâsikûne).
Sonra onların izləri üzərinə rəsullarımızı ard-arda göndərdik. Və Məryəm oğlu İsa (Ə.S)-ı göndərdik və Ona İncili verdik. Və Ona tabe olanların qəlblərində rəfət (şəfqət) və rəhmət qıldıq. Və onlar Ona ruhbanlıq ihdas etdilər. Biz Allahın rizasını ibtiğa etməkdən başqasını onlara fərz qılmadıq. Halbuki Ona haqqıyla riayət etmədilər. Beləcə onlardan amənu olanların əcrlərini verdik və onlardan çoxu fasiqlər idi.

1. summe : sonra
2. kaffeynâ : ard-arda göndərdik
3. alâ âsâri-him : onların izləri üzərinə
4. bi rusuli-nâ : rəsullarımızı
5. ve kaffeynâ : və ard-arda göndərdik
6. bi îsebni meryeme : Məryəm oğlu İsa
7. ve âteynâ-hu : və ona verdik
8. el incîle : İncil
9. ve cealnâ : və biz onu qıldıq
10. fî kulûbi : qəlblərdə
11. ellezîne : onlar
12. ittebeû-hu : ona tabe oldular
13. re'feten : rəfət, şəfqət
14. ve rahmeten : və rəhmət
15. ve rahbânîyyeten : və ruhbanlıq
16. ibtedeû-hâ : onu ihdas etdilər
17. mâ ketebnâ-hâ : onu yazmadıq, fərz qılmadıq
18. aleyhim : onlara, onların üzərinə
19. illâ : ancaq, dən başqa
20. ibtigâe : tələb etmək, axtarmaq
21. rıdvane : riza
22. allâhi : Allahın
23. fe : artıq, beləcə, halbuki
24. mâ raav-hâ : ona riayət etmədilər
25. hakka : haqq, gerçək, doğru
26. riayeti-hâ : riayət
27. fe : artıq, beləcə, halbuki
28. âteynâ : verdik
29. ellezîne : onlar
30. âmenû : amənu oldular (yaşayarkən Allaha qovuşmağı dilədilər)
31. min-hum : onlardan
32. ecre-hum : onların əcrləri, mükafatları
33. ve kesîrun : və çoxu
34. min-hum : onlardan
35. fâsikûne : fasiqlər, fasiq olanlar, fasiq kimsələr

Sadəcə amənu olanlar (Allaha qovuşmağı diləyənlər) əcrləri almışlar.
Zumər Surəsinin 17-ci ayəti-kəriməsinə görə bütün səhabə bundan 14 əsr əvvəl üzərlərinə fərz olan Allaha qovuşma diləyini yerinə yetirmişlər.
Allaha qovuşma diləyi fərzdirmi? Əlbəttə fərzdir. Allahu Təala buyurur ki:

30/RUM-31: Munîbîne ileyhi vettekûhu ve ekîmûs salâte ve lâ tekûnû minel muşrikîn(muşrikîne).
Ona (Allaha) yönəlin (Allaha qovuşmağı diləyin) və Ona qarşı təqva sahibi olun. Və namazı iqamə edin (namaz qılın). Və (beləcə) müşriklərdən olmayın.

1. munîbîne : yönələnlər, (yönəlin)
2. ileyhi : ona
3. vettekûhu (ve ittekû-hu) : və ona Allaha qarşı təqva sahibi olun
4. ve ekîmû : və iqamə et (qiyamda tut)
5. es salâte : namaz
6. ve lâ tekûnû : və olmayın
7. min el muşrikîne : müşriklərdən

Zumər Surəsinin 54-cü ayəti-kəriməsində belə buyurur:
39/ZUMƏR-54: Ve enîbû ilâ rabbikum ve eslimû lehu min kabli en ye’tiyekumul azâbu summe lâ tunsarûn(tunsarûne).
Və Rəbbinizə (Allaha) yönəlin (ruhunuzu Allaha qovuşdurmağı diləyin)! Və sizə əzab gəlmədən öncə Ona (Allaha) təslim olun (ruhunuzu, vəchinizi, nəfsinizi, iradənizi Allaha təslim edin). (Yoxsa) sonra yardım olunmazsınız.

1. ve enîbû : və yönəlin (və qovuşmağı diləyin)
2. ilâ rabbi-kum : (sizin) Rəbbinizə
3. ve eslimû : və təslim olun
4. lehu : ona
5. min kabli : öncədən
6. en ye'tiye-kum : sizə gəlməsi
7. el azâbu : əzab
8. summe : sonra
9. lâ tunsarûne : yardım olunmazsınız

İstər cəhənnəm əzabı deyin, istər qəbir əzabı deyin nəticə dəyişməz. Allaha qovuşmağı diləmək ya da Allaha yönəlmək bu dünya həyatında olması gərəkən bir prosesdir. Allahu Təala Loğman Surəsinin 15-ci ayəti-kəriməsində isə belə buyurur:
31/LOĞMAN-15: Ve in câhedâke alâ en tuşrike bî mâ leyse leke bihî ilmun fe lâ tutı’humâ ve sâhibhumâ fîd dunyâ magrûfen vettebi’ sebîle men enâbe ileyy(ileyye), summe ileyye merciukum fe unebbiukum bi mâ kuntum ta’melûn(ta’melûne).
Və bilgin olmayan bir şey haqqında şirk qoşmağın üçün səninlə mücadilə edərlərsə, ikisinə də itaət etmə! Və dünyada onlara gözəlliklə sahib ol. Mənə yönələnlərin (ruhunu Allaha qovuşdurmağı diləyənlərin) yoluna tabe ol. Sonra dönüşünüz Mənədir. O zaman etdiyiniz şeyləri sizə xəbər verəcəyəm.

1. ve in : və əgər
2. câhedâ-ke : o ikisi səninlə mücadilə edərlərsə
3. alâ : üzərinə
4. en tuşrike : sənin şirk qoşmağın
5. bî mâ : şey ilə
6. leyse : deyil, yox, olmadı
7. leke : sənin
8. bi-hî : ona aid, onunla
9. ilmun : bilgi, elm
10. fe : o zaman, o təqtirdə
11. lâ tutı'-humâ : onlara (o ikisinə) itaət etmə
12. ve sâhib-humâ : və ikisini sahib ol
13. fî ed dunyâ : dünyada
14. magrûfen : yaxşılıqla, mərufla, gözəlliklə
15. vettebi' (ve ittebi') : və tabe ol
16. sebîle : yol
17. men : kim
18. enâbe : yönəldi
19. ileyye : mənə
20. summe : sonra
21. ileyye : mənə
22. merciu-kum : sizin rücunuz, dönüşünüz
23. fe : o zaman
24. unebbiu-kum : sizə xəbər verəcəyəm
25. bi mâ : şeyləri
26. kuntum : oldunuz
27. ta'melûne : edirsiniz

Üç ayəti-kərimədə də Allaha yönəlmək, Allaha qovuşmağı diləmək fərzdir. Gördük ki, bütün səhabə Allaha yönəlmişlər, Allaha qovuşmağı diləmişlər.
12 ayrı cəbhədən Allaha qovuşmağı diləməyən hər kəsin vəziyyətini verdik. Bu gün "Allaha qovuşmağı diləmək" deyə bir anlayış dində mövcud deyil. Əsrlərcə əvvəl İslam dinindəki Allaha qovuşmağı diləmək anlayışı bütünlüklə dindən atılmış və dövrə xarici qalmışdır. Allah hamınızdan razı olsun.

Hörmətlə, Neman Cüməliyev

Alla