İnsan nə üçün yaradıldı?

Bismillahi Rəhmani Rəhim

  (TARİXİ: 08.05.2008)

   Sevimli qardaşlarım, can dostlarım, könül dostlarım! Allaha sonsuz həmd və şükr edərik ki; bir dəfə daha Allahın bir zikr söhbətində Uca Rəbbimiz bizləri birlikdə etdi, bir xoşbəxtliyi daha yaşamaq üzrə…

  Sevimli qardaşlarım, sizlərə nə vaxt xitab etsək, sizlərlə əl-ələ könül könülə bir birliyi nə vaxt başlatsaq, bir hüzur içimizi doldurur, bir xoşbəxtlik qucaqlayır ürəyimizi… Sizlərlə birlikdə olmaq bir nail olma, Allahın bir böyük lütfü sevimli qardaşlarım. Həmd edirik şükr edirik Uca Rəbbimizə ki; bir dəfə daha Allahı zikr etmək üzrə birlikdəyik.

  İnsan nə üçün yaradıldı mövzusuna girdiyimiz zaman, insanın ağılına ilk, bir yaradıcı məfhumu gəlir. Yaradıcı Allahdır. 100 milyard qalaktikada hər birində 100 milyard ulduz və onların çox əhəmiyyətli bir qisimində insan adı verilən bir məxluq yaşayır. Adəm (ə.s) ilə birgə Allahın kainata nəsib etdiyi bir varlıq. Biz insanlar bir fiziki bədən və bir nəfsdən meydana gəlirik. Deyəcəksiniz ki: "Əskik qaldı." Bəli, əskik qaldı amma meydana gəlməkdən bəhs etdik biz də. Əskik qalan nə? Ruh. Ruh meydana gəlmədi. Ruh, Allahın ruhudur və yalnız bizə üfürüldü. Allah fiziki bədənimizi salsalin adı verilən, orqanik hala çevrilə bilər bir torpaqdan yaratdı. Sonra ona can verdi, həyat verdi. Nəylə? Ona ruhundan üfürərək. Nə üçün görəsən yaradıldıq? Cavab açıq:

  -51/ZARİYAT-56: Və ma halaktul cinne vəl insə mütləq li ya'budun(ya'buduni).

  Və Mən, insanları və cinləri (başqa bir şey üçün deyil, yalnız) Mənə qul olsunlar deyə yaratdım. Allahu Təala: "Biz insanları və cinləri başqa bir şey üçün deyil Allaha qul olsunlar deyə yaratdıq." deyir. Bu qulluğu ağıllarına həzm edə bilməyənlər oradakı "a'budun (qullar)" sözünü "qulluq etsinlər"ə çevirmişlər. Qulluq etmək, ibadət etmək demək. İnsan ibadət etmək üçün yaradılmadı yalnız, qul olmanın içində ibadət etmək də var.

  Amma ibadətin içində qul olmaq yox. Elə isə Allaha abd (qul) olaq deyə, yaradılışımızın arxasındakı təməl məqsəd bu. Qul olmaq, Allaha ruhu təslim etməkdir. Qul olmaq, Allaha fiziki bədəni təslim etməkdir. Qul olmaq, Allaha nəfsi təslim etməkdir. Qul olmaq, Allaha iradəni təslim etməkdir. Bu məzmuna daha yaxından baxdığımız zaman mərhələnin 4 deyil 7 olduğunu görərik. Allaha çatmağı diləməklə insanın mənəvi həyatı başlar. Allaha mülaki olmağı, ruhu həyatdaykən Allaha çatdırmağı diləmək qul olmanın giriş qapısıdır. Bu, 1-ci qulluqdur. İnsan 3-cü pillədədir. Allaha çatmağı diləmişdir. Kim Allaha mülaki olmağı diləsə, ruhunu həyatdaykən Allaha çatdırmağı diləsə, yalnız onlar felaha çatarlar. Cəhənnəmdən xilas ola bilənlər yalnız onlardır. Heç kim Allaha ruhunu həyatdaykən çatdırmağı diləmədikcə Allaha qul ola bilməz.

  Elə isə Allahu Təalanın dizaynında buna söykənən olaraq Allaha çatmağı diləmək, Qurani Kərimin ən əhəmiyyətli anlayışıdır. Hansı baxımdan əhəmiyyətli anlayışıdır? Cənnət və ya cəhənnəm arasında bir seçim edəcək olan adam, Allaha çatmağı diləmədikcə cəhənnəmdən xilas olması mümkün deyil. Nə üçün mümkün deyil? Çünki təqva sahibi ola bilməz. Təqva sahibi ola bilmənin başlanğıc nöqtəsi, Allaha yönəlmək (münib olmaq) yəni ruhunu Allaha çatdırmaq üçün hərəkətə keçmək mənasını verər. Allahu Təalanın da sözü var, deyir ki: "Kim Mənə çatmağı diləsə Mən onu Özümə çatdıraram."

  -42/ŞÛRA-13: Şerea lekum mined dini ma vassa bihi nuhan vellezi evhayna ileyke və ma vassayna bihi ibrahimə və musa və isa, ən ekimud dinə və la teteferreku fih(fihi), kebure alal muşrikine ma ted'uhum ileyh(ileyhi), allahu yectebi ileyhi məhrum yeşau və yehdi ileyhi məhrum yunib(yunibu).

   Kim Allaha yönəlsə Allah onu Özünə çatdırar. Adam yalnız yönələr, Allaha çatmağı diləyər. Adam Allaha çata bilməz. Ruhunu adam Allaha çatdıra bilməz. Allah onun ruhunu Özünə çatdırar. Elə isə belə bir dizaynda insanın nə üçün yaradıldığı mahiyyəti çıxacaq ortaya.

  1. addım Allaha çatmağı diləmək. Allahu Təalanın söylədiyi şey nə idi?

  -30/RÛM-31: Munibine ileyhi vettekuhu və ekimus salata və la təkini minel muşrikin(muşrikine).

  Ona (Allaha) yönəlin (Allaha çatmağı diləyin) və Ona qarşı təqva sahibi olun. Və namazı qoyun (namaz qılın). Və (beləcə) müşriklərdən olmayın.

  -30/RÛM-32: Minellezine ferraku dinehum və qanı şiyea(şiyean), qullu hızbin bima ledeyhim ferihun(ferihune).

  (O müşriklərdən olmayın ki) onlar, dinlərində təriqətlərə ayrıldılar və qrup qrup oldular. Bütün qruplar, özlərində olanla fərahlanarlar. "Allaha yönəl və beləcə Allaha qarşı təqva sahibi ol və namaz qıl və müşriklərdən olma. O müşriklərdən olma ki; onlar dinlərində təriqətlərə ayrılmışlar. Hər biri öz əlindəkiylə fərahlanarlar.

  " Elə isə bir insanın Allaha çatmağı diləməsi və təqva sahibi olması. Bir insan üçün əgər cəhənnəmdən xilas olmaq söz mövzusudursa bir tək yolu var; təqva sahibi olmaq. Yalnız təqva sahibləri gizli şirkdən xilas ola bilərlər.

  Gizli şirk Allaha mülaki olmağı, ruhunu həyatdaykən Allaha çatdırmağı diləməyən hər kəsin içində olduğu vəziyyətdir. Bildiyiniz kimi din, əsrlər əvvəl əsl ünsürlərindən qoparılmış və də elə bir nöqtəyə çatmış ki insanlar; artıq Allaha çatmağı diləmək unudulmuş, mürşidə tabelik unudulmuş, ruhun Allaha çatdırılması unudulmuş, fiziki bədənin təslimi unudulmuş, nəfsin təslimi unudulmuş, irşad olmaq unudulmuş, iradəni Allaha təslim etmək unudulmuş. İslamın 7 mərhələsi də unudulmuş.

   Geriyə qala qala şeytanın qorxunc bir tələsi qalmış: İslamın 5 dənə şərti. İnsanlar Qurani Kərimi araşdırmağı heç lazımlılıq görmədən, dinlərini bilməyən və yaşamayan din alimlərinin sözlərinə qapılmışlar. Onlar da (o din alimləri) demişlər ki: "İslamın 5 dənə şərti vardır yoldaş! Namaz qılmaq, oruc tutmaq, zəkat vermək, həccə getmək, kəlməyi şəhadət gətirmək." Və bir uydurma hədis: Bir bədəvi Peyğəmbər Əfəndimiz (s.ə.v)ın yanına gedir, deyir ki: -Ey Allahın Elçisi, mən cənnətə getmək istəyirəm. Nə edim? O da ona sözdə deyir ki: -Namaz qıl, oruc tut, zəkat ver, həccə get, sözü şahidlik gətir. Mövzunun təmin etməsi də edilmiş: -Ey Allahın Elçisi, mən bunları etsəm həqiqətən cənnətə girərəmmi? -Bəli, girərsən. Belə bir hədis söz mövzusu deyil! Peyğəmbər Əfəndimizin bir sözünü heç bir zaman unutmayacağıq, deyir ki: "Mənim hədislərim mübahisə ediləcək. Qurana baxın. Heç bir hədisim Qurana zidd ola bilməz.

  " Allah, insanı Allaha ən yaxın məxluq olaraq yaratdı. Şeytanı da təpədən dırnağa məhv edən bu hadisədir. İblis, mələklərin arasında idi. və Allahu Təala Adəm (ə.s)ı yaradıb Ona ruhundan üfürdü. Artıq O, Allahın ruhunu bünyəsində daşıyan yeganə məxluq oldu. Başqa heç bir məxluqda Allahın ruhu mövcud deyil.

  Elə isə Allahın ruhu Adəm (ə.s)ın içində olduğu üçün Allahu Təala əmr verdi ki: -Hamınız Adəm (ə.s)ın qarşısında səcdə edəcəksiniz. Bütün mələklər səcdə etdilər. Onların arasında olan cin taifesinden iblis (iblis bir cin idi) Allahın əmrinə itaət etmədi və də hüzurundan qovuldu. Niyə itaət etmədiyi soruşulduğunda da dedi ki: -Ey Allahım, Sən məni tüstüsüz atəşdən (enerjidən) yaratdın amma Onu palçıqdan yaratdın. Enerji (tüstüsüz atəş), palçığa görə çox fərqlidir. Palçıq necistir, murdardır.

  Allah Adəm (ə.s)a ruhundan üfürdüyü üçün, Adəm (ə.s) Allahın ruhunu daşıdığı üçün Onun üstünlüyünü dövrə xarici buraxmaq istəyir. Və də nə olur? Allahu Təala deyir ki: -Hüzurumdan qovuldun! Sənin gedəcəyin yer, sonsuza qədər qalmaq üzrə cəhənnəmdir. İblis beləcə Allahın hüzurundan qovulur. Allah ilə olan əlaqələrinizdə bilin ki; Allah dünyada ən çox insanı sevər. Çünki insanı, yaratdığı bütün məxluqatdan fərqli edib ona ruhundan üfürmək kimi bir şərəf bəxş etmişdir. Bütün insanlar içlərində Allahın ruhunu daşıyarlar, ta ki onu Allaha göndərsinlər deyə.

  İnsan, yer üzündə Allahın xəlifəsidir. İnsan, yer üzündə Allahın nümayəndəsidir. İnsan, qəlb gözüylə Allahı görmək şərəfinə çatacaq olan məxluqdur. Allah baş gözləriylə görülməz. Baş gözləri bir varlıq olan fiziki aləmi üçün etibarlıdır. Allah varlıq deyil, yaradandır və baş gözləri Allahı görə biləcək olan bir xüsusiyyətlə yaradılmadı.

  Bilirsiniz, Hz. Musa dedi ki: -Ya rəbbim, mən Səni görmək istəyirəm. -Ey Musa, Məni görməyə dözə bilməzsən. Cavabını aldı və israr etdi. Allahu Təala dedi ki: -Sən Məni görməyə dözə bilməzsən amma Mən bu dağa təcəlli edim. Sən vəziyyətə bax, ondan sonra qərarını ver. Allahu Təala dağa təcəlli etdiyi zaman dağ partladı, paramparça oldu.

  Elə isə Adəm (ə.s) Allahı gördümü? Bəli, gördü. Həvva Anamız? O da gördü. Adəm (ə.s)ın qabırğa sümüyündən Allahu Təala Hz. Həvvanı bədənə gətirərək bütün insanların meydana gələcəyi kainatın ilk insan cütünü yaratdı.

  İnsan, Allahı idrak edə biləcək olan məxluqatın arasında ən yüksək səviyyədə söz sahibi olandır, ən yüksək səviyyədə təchiz edilmiş olandır. Çünki baş gözləriylə deyil amma qəlb gözüylə Allahı görmək şərəfinə çatdırıldı. Allahu Təalanın dizaynında insan bütün kainatda yaradılmış olan ən üstün məxluqdur. Allahın özündən üfürdüyü Allahın ruhunu bünyəsində daşımaq şərəfinin sahibi olan yeganə məxluq, onu Allaha təslim etməklə vəzifəlidir.

  Ruh, Allaha doğru digər ruhlarla birlikdə çıxar, seyri süluk adlı səfərini tamamlayar. 7 dənə göy qatını bir-bir aşaraq, 7. qatda 7 dənə aləm keçərək, zikr hüceyrələrindəki zikrini tamamlayınca Sidretül Müntehaya çataraq oradan şaquli bir səfərlə Allahın Zatına çatar, Allahın Zatında yox olar. Allahdan gələn ruh Allaha dönər.

  Bu qovuşma 2 şəkildə reallaşar: 1- Bu dünya həyatında yaşayarkən insan ruhunu, Allahın köməyiylə Allaha təslim edər. 2- Adam ölər, artıq ruh bədəndə deyil. Bədən ölüncə ruha yalnız bir görünüş olar. Fiziki bədən ölüncə nəfs üçün də bir görünüş olar yalnız. İkisi üçün də məkan olmaq xüsusiyyətini itirər. Halbuki ondan əvvəl fiziki bədən bir məkandır. Ruh o məkanın içinə Allahu Təala tərəfindən üflənmişdir. Dərhal bədənin şəklini 100% eyni şəkildə hər şeyiylə almışdır. Nəfs də eyni görünüşdədir, eyni mahiyyətdədir, hər şeyiylə fiziki bədənin eynidir.

  Elə isə yaradılan insan, Allahı yer üzündə təmsil etmək səlahiyyətinin ən üst səviyyəsində olan adamdır, zirvəsində olan varlıqdır. Cinlərdə də Allahın ruhu yoxdur, mələklərdə də Allahın ruhu yoxdur. Allahın ruhunun yalnız insanda olduğunu, bu şərəfə yalnız insanın layiq olduğunu düşünsək, insanın üstünlüyü nəticəsinə çatarıq.

  Elə isə insan, Allahın yer üzündə yaratdığı elə bir məxluqdur ki; Allahın ruhunu daşımaq səlahiyyətinin sahibi olaraq yaradıldı, kainata hakim olmaq üçün yaradıldı. O hakimiyyət Allah üçün hakim olmaqdır. İnsanın yaradılışında mövcud olan nəfsi 100% fəlakətlərlə doludur. Allaha çatmağı diləyən bir adamın zikriylə nəfsinin ürəyinə dolan 2% rəhmət nuru,98 %ə qədər yüksələ bilən fəzl nuruyla insan, Allah üçün yaşayan bir məxluq halına gələ bilər və ya Allaha çatmağı diləməz, heç bir dəyişikliyi yaşaya bilməz; heyvanlardan daha aşağıda bir xüsusiyyətin sahibi olar.

  Allahu Təala insanı Allaha ən çox layiq olmaq səlahiyyətinə sahib bir varlıq olaraq yaratdı. İnsan Allahı ən çox idrak edə biləcək olan xüsusiyyətlərlə təchiz edilmişdir və əsl üstünlüyü Allahın insana ruhundan üfürməsidir. Başqa bütün məxluqlara görə o, kainatdakı insanın ən üstün nöqtəsidir. Heç bir varlıqla bir müqayisə bu səbəblə edilə bilməz. İnsan heç bir məxluqa bənzəməz. Allahın yaratdığı bütün məxluqatdan, Allahın ruhuyla mücehhez olduğu üçün, doğular doğulmaz içinə Allahın ruhu üfürüldüyü üçün üstündür. Allahın yer üzündəki nümayəndəsi olaraq yaradıldı.

   İnsan elə mərhələlərdən keçər ki; ruhunu, vəchini, nəfsini və iradəsini də Allaha təslim etdiyi zaman Allahın Zatını görə bilər. Allahu Təala qəlb gözüylə belə bir insana Allahın Zatını göstərəcək. İradənin təslimi Allahın Zatının görülməsi üçün bir qapıdır. 3. pillədə adam Allaha çatmağı diləyər.

   Bu, insanoğlunun mənəvi həyata atılımı və cəhənnəmdən xilas olmasıdır. Adam bu nöqtədə mömin olar. Bir insan Allaha inanır deyə mömin xüsusiyyətini qazana bilərmi? Bəli, qazana bilər. Söz mənası etibarilə mömin inanan deməkdir, iman edən deməkdir. Adam Allaha iman edər. "Allah vardır." deyər. Allaha çatmağı diləməz. Diləməzsə bu adam imanın sahibidir amma imanı onu qiyamət günü cəhənnəmdən qurtara bilməz. Allahu Təala deyir ki: "O kafirləri imanları qiyamət günü cəhənnəmdən qurtara bilmədi."

  -32/SƏCDƏ-29: Qul yevmel fəthi la yenfeullezine keferu imanuhum və la hum yunzarun(yunzarune).

  De ki: "Fəth günü, kafir olanlara (Allaha çatmağı diləməyənlərə) imanları bir fayda verməz və onlara müddət verilməz." Elə isə iman etmək, Allahın varlığına inanmaq imanın təməl şərtidir amma bu heç kimi cəhənnəmdən qurtara bilməz. Yaxşı yəni başqa bir mömin anlayışı dahamı var? Bəli, var. Onlar haqq möminlərdir. Allaha inanarlar və Allahın Şəxsinə ruhlarını həyatdaykən çatdırmağı da diləyərlər. İşdə onlar haqq möminlərdir. İşdə onlar cənnətə girəcək olanlardır. Allahu Təala mömin ilə haqq mömini bir-birindən ayırır. Ənfal Surəsində deyir ki:

  -8/ƏNFAL-29: Ya eyyuhellezine amenu en tettekullahe yec'al lekum furkanen və yukeffir ankum seyyiatikum və yagfir lekum, vallahu zul fadlil əzm(əzmi).

  Ey amenu olanlar! Allaha qarşı təqva sahibi olsanız sizi furqan (haqq və qərbli ayırma xüsusiyyəti) sahibi edər! Və sizdən (sizin) günahlarınızı örtər və sizə bağışlayar (günahlarınızı savaba çevirər). Və Allah, böyük fəzl sahibidir. "Ey möminlər, Allaha qarşı təqva sahibi olun ki; Allah sizə furkanlar versin və günahlarınızı örtsün." "Ey möminlər" dediyi zaman Allaha inananlar olur, daha təqva sahibi olmamışlar. "Təqva sahibi olun ki." deyir.

  Yəni: "Allaha yalnız inanmanız kafi deyil. Allaha çatmağı da diləyəcəksiniz, o zaman haqq möminlərdən olarsınız." deyir. Kim Allaha inansa o mömindir amma bu iman, Allaha inanma məzmunu, heç kimi cəhənnəmdən qurtara bilməz. Bu adam mömindir amma haqq mömin deyil. Haqq mömin, Allaha çatmağı diləyən və ONA inanandır. Yalnız inanmaq haqq mömin üçün kafi səbəb meydana gətirməz, adam mömin olar.

  Amma o adam Allaha çatmağı diləsə o zaman haqq mömin olar. Kim Allaha çatmağı diləsə Allah ona Ənfal Surəsinin 29-cu ayəsi kəriməsində söylədiyi kimi furkanlar verir və hər furqan adama derecat qazandırır. "Allahu Təala sizə furkanlar versin ki; günahlarınızı örtsün. Allaha çatmağı diləyin ki; Allah sizə furkanlar versin və günahlarınızı örtsün." deyir. Nə demək bir insanın günahının örtülməsi? Günahın ötülməsi, günahların sıfırlanması demək. Bir insanın günahları tamamilə örtülsə, sıfırlansa; bu adamın qazandığı bir tək dərəcə olsa belə o adamın gedəcəyi yer mütləq cənnətdir.

  Çünki Allahın qoyduğu qanun; kimin qiyamət günü savabları günahlarından çox olsa o adam Allahın cənnətinə girər. Kimin günahları savablarından çox olsa o adamın gedəcəyi yer cəhənnəmdir. İşdə Allahın qoyduğu qanun budur. Allahu Təala adama yalnız bir dilək üzərinə, Allaha çatmağı dilədi deyə onun günahlarını örtmək kimi bir böyük mükafat verir. Adam yalnız Allaha mülaki olmağı diləmiş və Allah onun günahlarını örtmüşdür. Günahlarını örtdüyünə görə bu adamın gedəcəyi yer cənnətdir. Elə isə insan olmaq, yalnız bir tək diləklə Allahın cənnətinə mütləq getməyi tələb edir. Amma medalyonun o biri tərəfinə baxaq. Kəhf Surəsində Allahu Təala deyir ki:

  -18/KƏHF-105: Ulaikellezine keferu bi ayati rabbihim və likaihi fe habitat a'maluhum fe la nukimu lehim yevmel qiyaməti vəznə(kassan).

  Onlar, Rəblərinin ayələrini və ONA mülaki olmağı (ölmədən əvvəl ruhun Allaha çatmasını) inkar etdilər. Beləcə onların əməlləri heç oldu (boşa getdi). Artıq onlar üçün qiyamət günü mizan tutmarıq. "Kim Allaha mülaki olmağı inkar etsə onların əməlləri boşa gedər." Yəni adamın həyatı boyunca etdiyi əməllərdən qazandığı dərəcələr; bu adam Allaha çatmağı diləmir, Allaha çatmağı inkar edir deyə (diləməmək də, inkar etməmək də mövzunun içində) onun əməlləri boşa gedir.

  Elə isə insan olmaq bir nail olmadır. Allahu Təala cənnətləri elə bir standartda yaratmış ki; Allaha çatmağı diləyən adam 1-ci qat cənnətin sahibi olur. Bu adam Allahdan mürşidini istəyib (Allah ona göstərəcək) ona tabe olduğu gün 2-ci qat cənnətin sahibidir. Bu tabelik mütləq ruhun Allaha çatmasıyla nöqtələniyər. O adamın ruhu çünki o gün bədənindən ayrılar. Ruh Allaha çatdığı anda adam 3-cü qat cənnətin sahibi olar. Sonrası? Bu adam fiziki bədənini Allaha təslim edər, 4-cü qat cənnətin sahibi olar. Nəfsini Allaha təslim edər, 5-ci qat cənnətin sahibi olar. Muhlis olar, 6-cı qat cənnətin sahibi olar İradəsini də Allaha təslim edib Allahu Təala tərəfindən irşada məmur və məzun qılınar, 7-ci qat cənnətin sahibi olar. Bu insan dünya həyatını da dünyadakı ən xoşbəxt insanlardan biri olaraq keçirər və öldükdən sonra Adn cənnətlərinə, cənnətlərin ən üstününə girmək səlahiyyətinin sahibi olunar.

  Yaradılmamız, bir mənəvi təkamülü reallaşdırmanız üçündür. Allaha mülaki olmağı diləmədikcə bu mövzuda heç bir şey edə bilməzsiniz. Elə isə şeytanın insanlara bədənə gətirdiyi ən böyük tələsi, Allaha mülaki olma anlayışını ortadan qaldırmasıdır. Peyğəmbər Əfəndimiz (s.ə.v) və bütün səhabəsi, 7 mərhələnin 7-sini də yaşamışlar, ruhlarını da vəchlərini də nəfslərini də iradələrini də Allaha təslim etmişlər. Hamısı da fərz. 14 əsr sonra bu gün İslamın dağıntısına baxdığımız zaman İslamın yalnız dağıntısı qalmış ortada- əsl ünsürlərin hamısı itmiş.

  Bu günki İslamda  nə Allaha çatmağı diləmək var. "İslamın 5 şərti bir insanı qurtarmağa çatar." deyirlər.

1-Allaha çatmağı diləmək yox.

2-Mürşidə tabelik yox.

3-Ruhu Allaha çatdırıb təslim etmək yox.

4-Fiziki bədəni təslim etmək yox.

5-Nəfsi təslim etmək yox.

6-İrşad olmaq yox.

7-İradəni Allaha təslim etmək yox.

  Quranda fərz olan və Peyğəmbər Əfəndimiz (s.ə.v) ilə birgə bütün səhabənin yaşadığı 7 mərhələ və 4 təslim; ruhun, bədəin, nəfsin və iradənin təslimi tamamilə yaddan çıxmışdır. İnsan Allahın yer üzündəki nümayəndəsidir. ONU təmsil etmək üçün də özünə ruh üfürülməklə ən böyük yetkinin sahibi qılınmışdır. Allahın ruhunu daşımaq şərəfinə, Allahın ruhunu bünyəsində saxlamaq şərəfinə sahib olan kainatın tək varlığı insandır.

  Sevimli qardaşlarım, hamınız insan olaraq yaradıldığınız üçün Allahu Təalaya nə qədər çox həmd etsəniz şükr etsəniz azdır. Allaha çox həmd edin çox şükr edin sevimli qardaşlarım, can dostlarım, könül dostlarım! İnsan olaraq yaradıldınız və yaradılmanızın arxasındakı təməl faktor, hədəfiniz; ruhunuzu da vəchinizi də nəfsinizi də iradənizi də Allaha təslim etməkdir. Deməli yaradılış səbəbiniz budur. Allah insanı Allaha 7 mərhələdə 4 dənə təslimi reallaşdırsın və kainatın ən üstün məxluqu olmaq şərəfinə çatsın deyə yaratdı.

  Allahu Təalanın hamınızı həm cənnət səadətinə həm dünya səadətinə çatdırmasını Uca Rəbbimizdən diləyərək sözlərimizi inşaallah burada tamamlayırıq sevimli qardaşlarım, can dostlarım, könül dostlarım. Hamınızı çox amma çox sevirik. Bu sevgi bizim ürəyimizə Allahu Təala tərəfindən yerləşdirildi. O sevginin işığında yaşayırıq. Allah bizə yalnız sevməyi öyrətdi, nifrəti ürəyimizdən çəkib götürdü. Bilirik ki bizə düşmən olan çox insan var. Amma biz onlara düşmən olamayaq. Bu Allahın bizə nəsib etdiyi quruluşa uyğun deyil. Kimsədən nifrət edə bilmərik. İnsanlar bizim düşmənimiz ola bilər, o onların biləcəyi şey amma biz onlara düşmən olamayaq. Onları da cəhənnəmdən qurtarmaq üçün həyatımızı verərik. Həqiqətən dinin insanı qurtarıcı bütün ünsürləriylə dövrə xarici qaldığı bir zaman parçasında yaşamaqdayıq. Bu dövrdə Allahu Təala bizə bu elmi verdiyi üçün, hamınıza Allahın o möhtəşəm elmini, Qurandakı İslamı izah etməyi nəsib etdiyi üçün və də 8 min saatdan çox bir danışma dizaynı içərisində bütün bir Quranın həqiqətlərini insanlığa hədiyyə etməyi, hədiyyə etməyi nəsib etdiyi üçün, 19 cildlik 6600 səhifədən ibarət olan,yaranan bir Qurani Kərim külliyyatını tamamlamağı bizə nəsib etdiyi üçün -siz sevimli qardaşlarımızın hər birinin əməkləriylə meydana gəlmişdir bu- Allaha sonsuz həmd və şükr edirik.

  Sevimli qardaşlarım, can dostlarım, könül dostlarım hamınızı çox amma çox sevirik və hamınız üçün dua edərək sözlərimizi tamamlayırıq.