Zikr.

Bismillahi Rəhmani Rəhim

  (TARIX:13.03.2008)

   Sevimli qardaşlarım, can dostlarım, könül dostlarım! Allaha sonsuz həmd və şükr edirik ki; bir daha Allahın hüzurunda birlikdəyik. Sizləri çox amma çox sevirik sevimli qardaşlarım.

  Allaha hamı həmd edirik, şükr edirik; sizlər varsınız, tək deyilik. Allahın yolunda çox sürətli bir şəkildə böyüyən bir cəmiyyət mahiyyətinə çatdıq həmd olsun. Hər tərəfdə qardaşlarımız konfranslar verir. Hər tərəfdə müvəffəqiyyətlə bir çox yeni qardaşımız aramıza qatılır. Hər gün yeni bir yerdə bir başqa konfrans... Bir çox qardaşımız konfrans edə biləcək vəziyyətdədirlər həmd olsun. Ayrıca radiolarda, televiziyalarda danışıqlarımız tez-tez nəşr olunur. Konfrans verdiyimiz yerdəki ilk radio danışıqlarını konfrans verməyə gələn qardaşlarımız tamamlayırlar amma ondan sonra o yerdə olan qardaşlarımızdan söhbət edə biləcək olanlar, xüsusilə radiolardakı söhbətləri gedib davam etdirirlər həmd olsun.

  Bunun mənası; Allahu Təala tərəfindən hər keçən gün Türkiyənin hər yerində cəmiyyətlərə çatmaq imkanının sahibi qılındıq. Bu çox geniş spektrumlu bir böyümədir, sevimli qardaşlarım. Allaha həmd edəcək, şükr edəcək çox şeyimiz var gördüyünüz kimi. İnsanlara izah etdiyimiz din baxımından ən əhəmiyyətli hadisənin, əsrlərdən bəri unudulan, cəmiyyətin böyük qisimi tərəfindən unudulan zikr olduğunu söyləmək istəyirik.

  Deyirlər ki: "İslamın 5 şərti var: Namaz qılmaq, oruc tutmaq, zəkat vermək, həccə getmək, kəlmeyi şəhadət gətirmək." Tamam, amma bu 5 şərt heç kim cəhənnəmdən qurtarmır.

   Mütləq 6-cı şərti əlavə etmək məcburiyyətindəyik. 6-cı şərt; zikrdir. Yaxşı, bəs 7-ci şərt də varmı?

  7-ci şərt də var; Allaha mülaki olmağı diləmək. Allahu Təala bütün sistemləri Qurani Kərimdə 7li olaraq qurmuşdur. 7 göy qatına müqabil 7 yer qatı var. Allahu Təala bir insanın mənəvi təkamülünü 7 mərhələyə ayırmış:

1- Allaha çatmağı diləmək (3-cü pillə)

2- Mürşidə tabelik (14-cü pillə)

3- Ruhu Allaha çatdırmaq (21-ci pillə)

4- Fiziki bədəni Allaha təslim etmək (25-ci pillə)

5- Nəfsi Allaha təslim etmək (26-ci pillə)

6- Muhlis olmaq (27-ci pillə)

7- İradəni də Allaha təslim edərək,

  Allahu Təala tərəfindən irşada məmur və məzun qılınmaq. 7 mərhələ, İslamın 7 mərhələsi... Elə isə Allahu Təalanın dizaynına baxdığımız zaman yer/yeyər laylarının da 7 olduğunu görürük. Yer layları da eyni standartlara uyğun olaraq, 7 lay mahiyyətində yaradılmış.

  Göy qatları:

  1-ci göy qatı: Açıqda edilən səcdənin olduğu seqment.

  2-ci göy qatı: Suvarılma hovuzlarının olduğu seqment.

  3-cü göy qatı: 2 qatlı bir köşk məscid.

  4-cü göy qatı: Beyt-ül Makdəsin əsli.

  5-ci göy qatı: Beyt-ül Haramın əsli.

  6-cı göy qatı: Allahın boyasıyla rənglənilmə, sıbgatullah olma məhəlli.

  7-ci göy qatı: Bura qədər olan şaquli səfərin üfüqi mahiyyətə döndüyü və 7 ayrı aləmdən ibarət olan bir statüsdur.

  1-ci aləm: Qədər hüceyrələri

  2-ci aləm: Ümmülkitap

  3-cü aləm: Qüdrət dənizi

  4-cü aləm: Mövqeyi Mahmud

  5-ci aləm: Divanı Salehin

  6-cı aləm: Zikr hüceyrələri

  7-ci aləm: Yolun sonu; Sidrətül Müntəhaya çatıb şaquli bir səfərlə Allahu Təalaya çatmaq. Sidrətül Müntəha və Allahın Zatının olduğu aləm.

  Elə isə bu 7 rəqəmi hər tərəfi əhatə etmiş vəziyyətdə. Belə bir məzmun içərisində, zikrlə əlaqəli olan statüye baxdığımız zaman 7 ayrı yerdə zikrin edilməsi lazımgeldiğini görürük. Aşağıdan yuxarıya doğru:

  1- Fəna mövqesi

  2- Davamlılıq mövqesi

  3- Zühd mövqesi

  4- Muhsinlər mövqesi

  5- Ulul'əlbab mövqesi

  6- İxlas mövqesi

  7- Salah mövqesi

 7 mövqe, insan bədənində də var və adları belədir:

  1- Qəlb

  2- Ruh

  3- Sirr

  4- Hafi

  5- Ahva

  6- Lətaifi nəfs

  7- Lətaifi ruh 7li sistem bütün ölçülərdə yerini almışdır.

 Elə isə mövzumuz zikr və zikr üçün də bədənimizdə 7 ayrı mərkəz var:

  1- Sol sinənin altı. Bura zikrin başlanğıc nöqtəsidir, 1-ci göy qatını ifadə edər.

  2- Sağ sinənin altı, 2-ci göy qatını ifadə edər. Zikrin də 2. ölçüsüdür.

  3- Sol sinənin üstü, 3-cü göy qatını ifadə edər.

  4- Sağ sinənin üstü. 4-cü göy qatını ifadə edər.

  5- Körpücük sümüklərinin birləşdiyi yer. Bura 5-ci göy qatını ifadə edər.

  6- İki qaşın orta nöqtəsi, 6-ci göy qatını ifadə edər.

  7- Saçlarla alının birləşdiyi yer, 7-ci göy qatını ifadə edər. Kainat tam bir insan bədəni şəklində dizayn edilmişdir. Allah, insanı da Öz surətində yaratmışdır.

  Elə isə insan bədəni, Allahın dizayn etdiyi bu kainatdakı ən üst səviyyə varlıqdır. Nə demək istəyirik? Allaha insandan daha yaxın bir varlıq olması mümkün deyil. Niyə deyil? Çünki Allahu Təala insana ruh üfürmüş. İnsanın ruhu var. Allahu Təala hər doğan insana ruhundan üfürdüyünü söyləyir:

  32/SƏCDƏ-9: Summə səvvahu və nəfəha fihi min ruhihi və cəalə ləkumus səma vəl əbsarə vəl əf'idəh(əfidətə), kalilan ma təşkurun(təşkurunə).

  Sonra (Allah), onu dizayn etdi və onun içinə (vəchin, fiziki bədənin içinə) ruhundan üfürdü və sizlər üçün səmi (eşitmə həssası), basar (görmə həssası) və fuad (idrak etmə həssası) etdi. Nə qədər az şükr edirsiniz. Allahu Təala: "Və biz Onun (insanın) içinə ruhumuzdan üfürdük." deyir. Allahın ruhu bizə üfürülür.

  Elə isə ölmək, ruhun bizdən ayrılmasını da avtomatik olaraq intaç edər, nəticələndirər. Çünki ölən bir insan üçün ruh, onun içində olan bir varlıqdır. Amma insan ölmüşsə ruh üçün bir sığınacaq ola bilməz. Eynilə onun kimi bir ölü, nəfs üçün də bir sığınacaq ola bilməz. Halbuki ruh, fiziki bədən və nəfs bir üçlüdür ki; bu üçlü bir bütünü meydana gətirər. Ruh, fiziki bədən və nəfs; 3 ayrı mahiyyətdə, 3 ayrı varlıqdır. Nəfs, məzmununda başlanğıcda başdan aşağı fəlakətlər olan bir sistemdir. Allahın istədiyi şey də bu fəlakətlərin 100%ndən xilas olmamızdır. Allahu Təala onu istəyir; fəlakətlərin hamısından xilas olmamız, fəlakətlərin yerinə fazılları yerləşdirməmiz. Hirs, kin, qısqanclıq, həsəd, üsyan, vs. fəlakətlərimizdir və bizə yalnız bədbəxtlik verərlər.

  Allahu Təala bunların yerinə ruhun xüsusiyyətlərinin gəlməsini istəyir. Sevgi, xoşgörüş, hirsin yerinə sükunət, nifrətin yerinə sevgi... Bütün mənfi faktorların qarşılığında müsbət faktorların iştirak etməsi... Allahu Təala ruhumuzu Özünə istədiyi üçün, nəfsimizin qəlbinə zikr yoluyla bunların gəlməsi söz mövzusudur. Məhz mürşidinə tabe olduğu nöqtədən etibarən insan zikr etsə nə olar? Mürşidə tabelikdən əvvəl ediləcək olan zikr, bir insanın nəfsinin qəlbinə yalnız 2%lik bir rəhmət nuru gətirə bilər. Başqa bir şeyin gəlib yerləşməsi mümkün deyil. O insan bütün ömürünü zikrlə keçirsə daha sonrası olmaz. Onsuz da zikrdən də zövq almaz insan. Bunu edə bilməz də.

   Amma əgər Allaha çatmağı başlanğıcda diləmişsə, arxasından da Allahu Təala onu mütləq mürşidinə çatdıracaq. Allaha çatmağı diləyən bir insanda Allahu Təala, tabelik hacətı meydana gətirər və insan hacət namazını edərək Allahdan mürşidini soruşar. Bunu soruşmaq, o insan üçün bir hacət olar. O insanın könülündən, Allahu Təala mürşidə çatma tələbinin o insana təsirini təmin edər. Bu tələbi qəlbinə qoyar və insan hacət namazını qılar, mürşidini Allahu Təaladan soruşar. Gedər, mürşidinə çatar. Bu, o insan üçün imtina edilməz bir tələbdir.

  Kim Allaha çatmağı diləmişsə, Allahu Təala mütləq o insanda mürşid sevgisi meydana gətirər. O insan iç dünyasından gələn bir tələblə mütləq Allahu Təaladan mürşidini tələb edər. Gecə saat 12:00dən sonra (yaz saatıyla 01:00dən sonra) hacət namazını edən insan. Hacət namazını bilirsiniz: 1-ci rükətdə: Fatihədən sonra 3 Ayətəl Kürsü oxunar. 2-ci rükətdə: Fatihə, İxlas, Fələq, Nas. Ara vermə, teşehhüd miqdarı. 3-cü rükətdə: Fatihə, İxlas, Fələq, Nas. 4-cü rükətdə: Fatihə, İxlas, Fələq, Nas. Insan Allahu Təaladan mürşidini soruşar. Tabelikdən sonra zikr, o insan üçün bir dəyər ifadə edər. Ondan əvvəl edilən zikr, o insanın nəfsinin qəlbinə 2% rəhmətin kənarında heç bir şeyi gətirə bilməz. Amma tabeliklə birlikdə çox əhəmiyyətli bir ünsür meydana gələr; insanın qəlbinin içinə Allah iman sözünü yazar:

  58/MUCADƏLƏ-22: La təcidu kavmən yumununa billah vəl yəvmil ahiri yuvaddunə mən haddallahə və rəsuləhu və ləv kanı abaəhum və əbnaəhum və ihvanəhum əv aşirətəhum, ulaikə kətəbə fi kulubihimul imana və əyyədəhum bi ruhin minh(minhu), və yudhıluhum cənnatin təcri min tahtihəl ənharu xalidinə fiha, radıyallahu ənhim və radu ənh(ənhi), ulaikə hizbullah(hizbullahı), ə la innə hizbullahı humul muflihun(muflihunə).

  Və onların ataları, oğulları, qardaşları və ya öz tayfaları olsa belə. İşdə onlar ki, (Allah) onların qəlblərinin içinə imanı yazdı. Və onları, Özündən bir ruh ilə dəstəklədi (orada öyrədilmiş olan, dövrün imamının ruhu onların başlarının üzərinə yerləşər). Və onları, altından çaylar axan cənnətlərə daxil edəcək. Onlar orada əbədi olaraq qalacaq olanlardır. Allah, onlardan razı oldu. Və onlar da Ondan (Allahdan) razı oldular. İşdə onlar, Allahın tərəfdarlarıdır. Həqiqətən Allahın tərəfdarları, onlar, fəlaha çatanlar deyilmi? Allahu Təala: "Onların qəlblərinin içinə imanı yazarıq və başlarının üzərinə qatımızdan ruh göndərərik." deyir. Elə isə bu gələn ruh, dövrün imamının ruhudur. Kimin başının üzərinə gəlib yerləşsə, Allahu Təalanın söylədiyi o hadisə cərəyan edər. Peyğəmbər Əfəndimiz (s.ə.v)a Allahu Təala deyir ki:

  26/ŞUARA-215: Vahfıd cənahakə li mənittəbəakə minəl möminin(mömininə).

  Və möminlərdən, sənə tabe olan kəslərə qanadlarını gər. "Onların üzərinə qanadlarını gər." Məhz bu qanadların gərilməsi, diyarın ön tərəfi insanın başının üzərində önə doğru uzanan, diyarın geri qalan seqmenti də arxaya doğru uzananqanad mahiyyətidir. Dövrün imamının ruhu gələr, insanın başının üzərinə yerləşər. O insanın mürşidi kim olursa olsun bu heç dəyişməz. Əgər gerçək bir mürşid isə tabelik anında mütləq dövrün imamının ruhu o insanın başının üzərinə gəlir və yerləşər. 2-ci bir hadisə də var. Yenə Mucadələ Surəsinin 22-ci ayəti lazımınca qəlbinin içinə Allah imanı yazar. Niyə yazar? Çünki iman sözü bir cazibə mərkəzidir, çəkiliş sahəsidir. Nəyin çəkiliş sahəsidir?

  Zikr etdiyiniz zaman Allahın qatından, əvvəl rəhmət nuru, o bitincə ondan sonra fəzl nuru gəlir. Salavat nurları yalnız rəhmət və fəzl nurlarının daşıyıcılarıdır. Salavatın bunun xaricində bir məzmunu, bir funksional vəziyyəti yoxdur. Əvvəl gələn 2% rəhmət nurunun yerləşməsindən sonra, insan mürşidinə tabe olmadıqca yeni bir nur qəlbə girə bilməz. Tabe olsa zikr etdiyi zaman fəzl nuru qəlbə girməyə başlayacaq. Fəzl nurunun xüsusiyyəti, nəfsimizin qəlbinə Allahın yazdığı iman sözünün zidd idi olan maqnetik sahəyə sahib olmasıdır. Əhəmiyyətlimi? Son dərəcə əhəmiyyətlidir.

  Çünki qəlbə girən fazıllar, iman sözünün cazibə qüvvəsinə qapılaraq nəfsin qəlbini fəzl nurlarıyla doldurmağa başlar. Məhz bu, qəlbin nurlanmasıdır və bunun zikrdən başqa bir açarı yoxdur. Zikr niyə əhəmiyyətlidir? Zikr, mənəvi təkamülümüzün memarıdır. Mənəvi təkamülümüz, nəfsimizin qəlbinin fəlakətlərdən xilas olaraq 2% rəhmətin kənarında 98% fazılla dolması halıdır. Bu dolma əməliyyatı ancaq bu standartlarda reallaşar.

  Sevimli qardaşlarım, can dostlarım, könül dostlarım, Allaha sonsuz həmd və şükr edirik ki; Allahu Təala bu elmi bizə öyrətdi. Nəfsinizin qəlbinə girən nurlardan başlanğıcda rəhmət nuru da gəlir amma ondan sonra salavat nuru daşıyıcı ünsür olaraq dövrəyə girər və nəfsin qəlbinə fazılları daşımağa başlar. Salavat, fəzli gətirər. Fazıllar nəfsin qəlbinə çatar və qarşılıqlı cazibə qüvvəsinə, zidd maqnetik sahələrə sahib olduqları üçün iman sözünün ətrafında gələn fazıllar toplanmağa, çoxluqlanmağa başlarlar və nəfsin qəlbi nur dolmaya başlar. İlk 7%lik nur tamamlandığı zaman insan Nəfsi Əmməyərədədir. Hz. Yusuf deyir ki:

  12/YÛSUF-53: Və ma ubərriu nəfsi, innən nəfsə lə əmmarətun bis susu mütləq ma rəhmə rəbbi, innə rəbbi gafurun rəhm(rəhmin).

  Və mən, nəfsimi ibra edə bilməm (təmizə çıxara bilməm). Şübhəsiz ki nəfs, mütləq susu olanı (şəri, pisliyi) əmr edər. Rəbbimin Rəhm əsməsiylə təcəlli etdiyi (nəfslər) xaric. Şübhəsiz ki Rəbbim, bağışlayandır (günahları savaba çevirəndir). Rəhmdir (rəhmət nurunu göndərən və mərhəmət edəndir). "Ya rəbbim, mən nəfsimi bəraət etdirə bilmərəm. Çünki nəfs pis olanı əmr edər.

   Amma Rəbbimin Rəhm əsməsiylə təcəlli etdiyi nəfslər xaric." deyir. Allahın Rəhm əsməsiylə təcəllisi, nəfsimizin qəlbinə 2% rəhmət nurunu çatdırır. Bu açılış qapısıdır, açardır. Ondan sonra gələn nurlardan artıq rəhmət nurları nəfsimizin qəlbinə girə bilməz və yerləşə bilməz. Nəfsimizin qəlbinə girən fəzl nurlarıdır və ilk 7% fəzl tamamlandığı zaman, mürşidimizə tabe olduğumuz zaman bədənimizdən ayrılıb ana dərgaha çatan ruhumuz, buna paralel bir seyrlə, nə vaxt nəfsimizin qəlbində 7% nur təcrübəsini tamamlanmışsa, 1-ci qata qədər çıxa bilən, artıq safda qalmayıb seyri süluk sırasına daxil olan bir ruh mahiyyətinə girər və zəmin qatdan 1-ci qata qədər çıxmağa başlar. O, 1-ci qatda qalacaq. O birilər yuxarıdakı qatlayara çıxacaqlar. Məhz bu Nəfsi Əmməyərə adını alar. 2-ci dəfə 7% nur təcrübəsi Nəfsi Ləvvamədir.

  75/KIYAMƏ-2: Və la uksimu min nəfsil ləvvaməh(ləvvaməti).

  Və xeyr, ləvvamə (qınayan) nəfsə and içərəm. Allahu Təala: "O ləvvamə nəfsə, ləvm edən, qınayan nəfsə and olsun ki." deyir. And olsun ki; and olsun ki deməkdir.

  1-ci göy qatında açıqda edilən bir səcdə vardır. 1-ci qata qədər çıxa bilənlər, o birilər çıxdıqları zaman yalnız gözləyərlər, insinlər də birlikdə enək deyə. İndi bu 1-ci qata qədər çıxa bilənlər artıq 2-ci qata qədər çıxmağa başlamışdır.

 2-ci qatda suvarılma hovuzları söz mövzusudur. Oradakı suvarılma hovuzlarında, insanın ruhu oraya çatar və suvarılma hovuzlarında suvarılır. 2-ci dəfə 7% nur təcrübəsi bunu təmin edər.

 3-cü dəfə insan 7%lik nur təcrübəsini qəlbinə qoyduğu zaman bu insan Nəfsi Mülhiməyə çatar. Allahu Təala tərəfindən hərdənbir ilham almağa başlar.

  91/ŞƏMS-8: Fə əlhəməha fucurəha və takvaha.

  Sonra ona (nəfsə) fücurunu və təqvasını ilham etdi.

  91/ŞƏMS-9: Kad əfləha mən zəkkaha.

  Kim onu (nəfsini) təzkiyə etmişsə fəlaha (qurtuluşa) çatmışdır. Allahu Təala: "O nəfsə təqvası və fücuru ilham edilər. Kim nəfsini təzkiyə etsə o felaha çatar." deyir.

  Elə isə gələn nurla insanın nəfsini təzkiyə etməsi arasında qəti bir illiyyət rabitəsi var. Burada insanın nəfsinin qəlbində 3-cü dəfə 7% fəzl təcrübəsi reallaşar. Bura Mülhimə addımıdır, Allahu Təaladan insanın ilham almağa başladığı addımdır. "Kim nəfsini təzkiyə etsə o, felaha çatar." deyir. Insan daha təzkiyə etməmişdir, 3-cü mərhələdədir. Əmməyərə, Ləvvamə, Mülhimə... Bura, ilham alma mərhələsidir. Ruh, nəfsinin qəlbində 3-cü dəfə 7% nur təcrübəsi üzərinə 3-cü qata qədər yüksəlməyə başlar. Insan davamlı zikrini artırır. Artan zikrlə nəfsin qəlbindəki nurlar 4-cü dəfə 7% olaraq 28%ə yüksələcək. Başlanğıcda gələn 2% rəhməti dövrə xarici buraxdıq, onu saymırıq. Hər səfərində 7%lik bir hərəkətlə 7, 14, 21 və 4-cü addımda 28%lik bir nəticə əldə edilər. Bura yeni bir mərhələni ifadə edər. Allahu Təala buyurur ki:

  89/FƏCR-27: Ya əyyətuhən nəfsul mutmainnəh(mutmainnətu).

 Ey mutmain olan nəfs!

  89/FƏCR-28: İrcii ələ rəbbiki radıyətən mardıyyəh(mardıyyətən).

 Rəbbinə dön (Allahdan) razı olaraq və Allahın razılığını qazanmış olaraq!

  89/FƏCR-29: Fədhuli fi ibadi. (Ey fiziki bədən!)

 O zaman, (nəfsini təzkiyə etdiyin və ruhunu Allaha çatdırdığın zaman Mənə qul olarsan) qullarımın arasına gir.

  89/FƏCR-30: Vədhuli cənnəti.

 Və cənnətimə gir. Allahu Təala: "Ey mutmain olan nəfs! Allahdan razı ol və Allahın razılığını qazan." deyir. Əvvəla "İrcii elə rəbbiki" deyə ruha xitab var: "Ey ruh, sən də Rəbbinə geri dön." Sonra da fiziki bə xitab var: "O zaman qullarımın arasına gir və cənnətimə gir." Allahu Təala buyurur ki:

  13/RA'D-28: Əlləzinə amənu və dadmanını kulubuhum bi zikrillah(zikrillahi) ə la bi zikrillahi tatmainnul kulub(kulubu).

  Onlar, amenudurlar və qəlbləri, Allahı zikr etməklə mutmain olmuşdur. Qəlblər ancaq; Allahı zikr etməklə mutmain olar, elə deyilmi? Allahu Təala: "Qəlblər ancaq Allahı zikr etməklə mutmain olar." buyurur. O zaman qəlblərin mutmain olduğu bir nöqtə söz mövzusu. Mutmainnə; doyuma çatmaq demək. Bura 4-cü göy qatını ifadə edir. Sonra Radiye mövqesi gəlir. Allahu Təala "Radıyətən" deyir: "Allahdan razı olaraq..." Sonra "mardıyyəh(mardıyyətən)" deyir və "Allahın da razılığını qazanaraq..." Radiyə; bizim Allahdan razı olmamızdır. Mardiyyə; bunun üzərinə Allahın da bizdən razı olmasıdır. Ruhumuz birincisində 5-ci göy qatındadır, ikincisində, Mardiyyedə 6-cı göy qatındadır. Nəfsimizin qəlbinə bir 7% daha nur təcrübəsini reallaşdıra bilsək 49% edər. 42%, 7 daha 49% edər. 2 də başlanğıcdakı 2% rəhmət təcrübəsi vardı; 51% edər. Bunun mənası, nəfsimizin qəlbindəki nurlar yarını aşmış olar. Bura 7-ci göy qatına çıxan, 7 aləmi üfüqi olaraq keçən ruhumuzun, zikr hüceyrələrində zikrini tamamladıqdan sonra Allahın Zatınə çatdığı nöqtədir. Burada vuslat söz mövzusudur. Allaha çatmaq, vuslat adını alar. İşdə zikrimiz addım-addım yüksəlmiş və ruhumuzu Allaha çatdıracaq olan bir səviyyəyə çatmışıq. Buradakı zikr, ortalama bir məzmun içərisində gündə təxminən olaraq 3 saatlıq bir zikrdir. 3 saatlıq bir zikrə çatan hər kəs üçün ruhunu Allaha çatdırmaq söz mövzusudur. Bəziləri bunu 4 saatda reallaşdıra bilərlər, bəziləri 3 saatda reallaşdıra bilərlər.

  Allahu Təala hər kəsə görə dəyişik bir sıra izləyir amma daha sonrası yox. 5 saatlıq bir zikr daha kənarlara çatmaq üçün yeni bir addım atmaq deməkdir. Amma 3-4 saatlıq bir zikrlə ruhun Allaha çatması reallaşar. Normal standartlarda bu, 3 saatlıq görünüş ifadə edər. Ruhumuz Allaha çatdı. Zikrimiz addım-addım artdı. Amma artan zikr, arta arta nəticə etibarilə 3 saatlıq bir zikr oldu. Zikrin məzmunu bundan sonra çox böyük bir artmaq məcburiyyətindədir. Fiziki bədəninizi Allaha təslim edə bilməniz üçün zikrinizi 18 saata çatdırmaq məcburiyyətindəsiniz. Belə bir hadisə, 3 saatlıq bir zikri 6 qat artırmaq deməkdir. Bunun üçün fiziki bədənin təsliminə Allahu Təala "dik yoxuş" deyir. Zikrlə 1-ci dərəcədə əlaqəli bir mövzu. Zikrin 6 qat artması lazım. Ancaq bunu bacara bilən bir insan, fiziki bədənini Allaha təslim edər. Fiziki bədənini Allaha təslim edən bir insan üçün, daimi zikrə çatmaq artıq çox güc bir əməliyyat deyil.

  Elə isə daimi zikrə çatan insanın mahiyyəti nədir? Daimi zikrə çatan insan yeni üfüqlərin sahibidir. Mütləq qəlb gözü açılar. Mütləq qəlb qulağı açılar. Bura ulul'elbab mövqesidir. O insan Allah ilə tezekkür imkanının sahibidir. Elə isə ulul'elbab mövqesindəki məzmuna baxdığımız zaman, bu insanın zikri, daimi zikr olmuşdur. Daimi zikrə çatan insanın xüsusiyyətlərindən bəhs edək:

 1- Daimi zikrin sahibi olmaq.

 2- Daimi zikrin sahibi olduğu üçün nəfsinin qəlbinin 100% nurlarla dolması.

 3- Eyni zamanda bu insan Allahu Təalanın göstərdiklərini görər. Qəlb gözü açılmışdır.

 4- Allahın söylədiklərini eşidər, qəlb qulağı açılmışdır.

 5- Qəlb qulağı açıqsa Allahın söylədiklərini eşidirsə Allah ilə qarşılıqlı danışma imkanının sahibi olmuşdur, əhli tezekkür olmuşdur, qarşılıqlı müzakirə etmək imkanının sahibidir.

 6- Daimi zikrin sahibi olduğu üçün davamlı derecat qazanmaqdadır. xal qazanmaq xeyrdir. Əhli xeyr olmuşdur.

 7- Eyni zamanda əhli hökm və əhli hikmət olmuşdur. Quranın ayələrinə baxdığı zaman, o ayələrdəki hikməti bir baxışda anlar. Ayələrin mənəvi sirrini, sözlərin arxasında nə saxladığını bir baxışda anlar. Hansı ayəyə baxsa, onun arxasındakı hikməti bir anda görər. Onun üçün əhli hikmətdir. Ayənin gerçək mənada şərhini, Allahdan soruşduğu üçün hər vaxt edə bilər. Digər tərəfdən bir məhkəmədə və ya bir hakim qurulunda vəzifə aldığı zaman, Allahdan soruşaraq qərar verdiyi üçün mütləq ədalətlə hökm edər. Bura ulul'əlbab mövqesinin məzmununu ehtiva edir. Amma hadisə burada bitməz. Insan bir gün Tövbəsi Nasuha dəvət ediləcək və zikri yenə daimi zikrdir. Bu insan muhlis olacaq. Kim Tövbəsi Nasuha dəvət edilər də Tövbəsi Nasuhunu reallaşdıra bilsə o insan muhlistir. Bunun bir addım kənarına keçdiyimiz zaman bunu görürük. Bütün muhlisler, Allahu Təala tərəfindən mütləq yeni bir hədəfə aparılar. Bütün muhlisler üçün etibarlı olan şey, onların Allahu Təala tərəfindən yeni dizaynlarının meydana gəlməsidir.

   Allahu Təala onların başlarının üzərinə yeni bir nur daha verəcək. Onlar bu yeni nurla nurlanacaqlar. Allah onların günahlarını bir dəfə daha örtəcək, bir dəfə daha savaba çevirəcək. Başlanğıcda etdiyi kimi, mürşidinə tabe olduğu anda etdiyi kimi, bir dəfə daha Allah onların günahlarını örtəcək, bir dəfə daha savaba çevirəcək. Bu məzmundan sonra onların yeni bir dizayn almalrı söz mövzusudur. Başlarının üzərinə salah nuru veriləcək və Allahu Təala tərəfindən iradələri təslim alınacaq.

  Bu əməliyyatlar tamamlanınca, Allahu Təala o insanın zikrinin artıq təsbehə çevrilməsi zamanının gəldiyini buyurur. Bu zikrin təsbehə çevrilməsi, Allahu Təalanın indinde salah mövqesinin məzmununu ifadə edər. Küllü iradə, ixlas mövqesinin bu nöqtəsində hər kəs üçün etibarlıdır.

   Amma dövrün imamları üçün İlahi İradə dövrəyə girər. Bu nöqtədəki insanın iradəsini ya küllü iradə götürər; bunlar rəsul və ya nəbi olmayan bütün övliya üçün etibarlıdır. Amma rəsul və nəbilər üçün başqa bir mahiyyət söz mövzusudur. Onlar İlahi İradə tərəfindən idarə altına alınarlar. İlahi İradə onların iradələrini təslim alıb götürər. Onlar, hər 2 qrup da yəni istər rəsul və nəbi olsun, istəsə irşad mövqesinə çatan rəsul və nəbi olmayan vəlilər olsun, hamısı irşad mövqesinin sahibidir. İrşad mövqesinin ən üst sahibi peyğəmbərlərdir yəni nəbilərdir. Ondan sonra peyğəmbər olmayan yəni nəbi olmayan rəsullar, vəli rəsullar gəlir. Daha aşağısı vəlilərdir. İşdə bu son saydıqlarımızın hamısı daimi zikr və daha sonra küllü zikr sahibi olanlardır.

  Görürsünüz ki; zikr müəssisəsi bir insanı sıfırdan alır, ən üstün mərtəbələrə qədər çıxardır. Allahu Təala bunların hamısına, iradələrini Allaha təslim etdikləri zaman "İrşada məmur və məzun qılındın." cümləsiylə irşad mövqesinin sahibi olduqlarını qəti olaraq təbliğ edər və onlar Allahın təyin etdiyi mürşidlərdir. İnsanlar vardır

 "Biz mürşidik" deyə ortaya çıxarlar. Allahu Təala tərəfindən təyin edilməmişlər. Əhəmiyyətli olan, Allah tərəfindən daimi zikrə və təsbehə çatdıqdan sonra irşad mövqesini bihakkın haqq edənlərin vəziyyətidir.

  Onlar Allahın gerçək mürşidləridir, Allahın qənaəti altındadırlar. Allahu Təalanın hamınızı ən üst səviyyələrə çatdırmasını, Allahın irşad mövqesinə sahib etdiklərindən etməsini Uca Rəbbimizdən diləyərək sözlərimizi inşaallah burada tamamlayırıq. Allah hamınızdan razı olsun.