Sevgi.

 

Bismillahi Rəhmani Rəhim

 

 (Tarix: 23.10.2003)

     Sevgi Allah`ın dizaynında insan həyatının təməlini təşkil edir. Allah`ın insanda ən çox olmasını istədiyi xüsusiyyət sevgidir. Nə qədər çox sevsəniz, o qədər çox Allahu Təala tərəfindən sevilərsiniz. Sevginiz Allah`a dönükdür, insanlara dönükdür, heyvanlara dönükdür, hər şeyə dönükdür. Yetər ki sevin! Allah`ın qatında qiymətli olmaq istəyirsinizmi? Etməniz lazım gələn şey sevməkdir.

   Sevsəniz qıya bilməzsiniz.

   Sevsəniz zülm edə bilməzsiniz.

   Sevsəniz Allah`ın sevdiyi olarsınız.

   Sevsəniz sizdən ətrafınızdakı hər kəsə sevgi saçılar. Siz bir sevgi yumağı olarsanız və günəş necə işıq saçırsa siz də ətrafınıza sevgi işıqları saçarsınız. Siz sevsəniz hər kəs də sizi sevər. Elə isə sevin. Bu, Allah`ın təməl hədəfidir. Uca Rəbbimiz hamınızı sevginin sahibləri olaraq görmək istər. Hamınızın sevmənizi istər.

  Allah`ı sevmənizi, ətrafınızdakı insanları sevmənizi istər. Biz insanlar ictimai məxluqlarıq yəni başqa insanlarla yaşamaq məcburiyyətindəyik. Ailə, bu standartın ən kiçik cüzüdür. İnsan tək başına ictimai məxluq ola bilməz. Mütləq bir ailədə doğuldunuz. Bir ananız var, bir atanız var, həyatda və ya rəhmətlik amma siz də varsınız ailəniz də var. Allah ailəni müqəddəs bir yuva olaraq qəbul edər. Və Hz. Məhəmməd Mustafa (s.ə.v) Əfəndimiz, evlənəcək yaşa gəlmiş olan gənclərin hamısını evləndirmək üçün böyük səylər sərf etmişdir. Hər kəsi səfərbər etmişdir. İnsanları evləndirsin, ev eşik sahibi olsunlar, ailə yuvası qurulsun bir ailənin bacası tüstüləsin deyə… Sevgi ailədə təməl faktoru ifadə edər. Atadan başlayan, anada davam edən, uşaqların ən böyüyündən ən kiçiyinə doğru enən bir sevgi haləsi, ailədə xoşbəxtliyin ən böyük qaynağıdır. Heç bir zaman atanın uşaqlara olan sevgisi, ananın sevgisiylə müqayisə edilə bilməz. Ana daim uşaqlarını atadan çox sevər.

   Hər uşaq ananın qanından canından bir parçadır. Uşağı o dünyaya gətirmişdir. Sevgi müəssəsinə baxdığımız zaman ailədə atadan anaya, anadan ən böyük uşağa sonra daha kiçiyə, daha kiçiyə, daha kiçiyə doğru gedən bir sevgi nərdivanı görürük. Böyüklər kiçiklərə qarşı sevgi bəsləyəcək, kiçiklər böyüklərə qarşı tək sevgi bəsləməyəcək, eyni zamanda hörmət də bəsləyəcək. Ailədə əgər hörmət itirilmişsə orada anarxiya vardır.

   Hörmət əsasdır. Sevginin yanı başında ailədə intizamı təmin etmək atanın təməl vəzifəsidir. Keçmişdə  ailənin ən yaşlı kişisi bu vəzifəni boynuna götürərdi. Bu gün də pədərşahi ailələr hələ mövcuddur. Belə bir ailədə liderlik xüsusiyyəti ailənin ən yaşlısınındır. Səlahiyyət ondadır. Ailənin məsuliyyətləri onun üzərinə bina edilər. Burada sistemə baxdığımız zaman yuxarıdan aşağıya enən bir sevgi çağlayanı görərik. Sevgi hamınızdan ətrafınızdakı kəslərə axan bir sevgi çağlayanı olmalıdır. Başqa insanlarla birlikdə yaşadığımızda, biz insanlar üçün artıq bərabər səviyyədə insanlar var.

   Allah`a görə bərabər səviyyədə insan yoxdur. Hər kəs bir-birindən mütləq dərəcat fərqliliyinə malikdir. Milyardlarla dərəcədən insanlar həmişə dəyişik paylar götürərlər. Hər saniyə insanın dərəcatı dəyişiklik göstərər. Ya hər saniyə müsbət xanasına qazanılan dəyərlər yazılar ya da hər saniyə itirilən xanasına dəyərlər yazılar. Hər ikisi də etibarlıdır, vardır.

   Sevgi ailədə və təsəvvüfdə yuxarıdan aşağıya bir seyr izləyər. Hər təsəvvüf dərgahında, dərgahın sahibi Allahu Təala tərəfindən o dərgahın mürşidi orada ən üstün nöqtədədir. Sevgi O`ndan hər kəsə yayılacaq. Ən çox sevilənlər Allahu Təalanın da ən çox sevdikləri olacaq. Onlar daha çox seviləcək. Sevgidə bərabərlik olurmu? Xeyir. Allahu Təalanın sevgisində bərabərlik yoxdur. Hər kəs sahib olduğu dərəcata paralel bir sevilməklə sevilər. Allahu Təalanın ən çox sevdiyindən ən az sevdiyinə doğru bir milyardlarla insan ardıcıllığı ard-arda gəlir.

   Xoşbəxt olmaq istəyirsinizmi? Əgər istəyirsinizsə bizim sizə söyləyəcəyimiz ən gözəl söz, "Sevin!" sözü olacaq. Əgər sevsəniz xoşbəxt olarsınız. Nifrət etsəniz bədbəxt olarsınız. Unutmayın, sevgi ruhun bir xüsusiyyətidir. Nifrət nəfsin bir fəlakətidir. Birincisi sizi xoşbəxtliyə çatdırar. İkincisi bədbəxtliyə. Niyə? Çünki şeytan nəfsinizin fəlakətlərinə hər vaxt təsir etmək üçün bir səydədir. Çox vaxt da öz düşüncələriniz sanaraq şeytanın söylədiklərinə nəfsiniz etibarilə itaət edərsiniz. Allahu Təala buyurur ki:

    -24/NUR-21: Ya əyyuhalləzinə amənu la təttəbiu hutuvatiş şeytan(şeytani), və mən yəşəu yəttəbi' hutuvatiş şeytani fə innəhu yə'muru bil fahşai vəl munkər(munkəri) və ləv la fadlullahi ələykum və rahmətuhu ma zəka su samurum min əhadin əbədən və lakinnallahə yuzəkki mən yəşəu yəşau, vallahu səminin alim(alimun).

  Ey amenu olanlar, şeytanın addımlarına tabe olmayın! Və kim şeytanın addımlarına tabe olsa o təqdirdə (şeytanın addımlarına uyğun gəldiyi təqdirdə) şübhəsiz ki o (şeytan), fahişəliyi (hər növ pisliyi) və münkəri (inkarı və Allah`ın qadağan etdiklərini) əmr edər. Və əgər Allah`ın rəhməti və fəzli sizin üzərinizə olmasaydı (nəfsinizin qəlbinə yerləşməsəydi), içinizdən heç biri əbədi olaraq nəfsini təzkiyə edə bilməzdi. Lakin Allah, dilədiyinin nəfsini təzkiyə edər. Və Allah, Səm'i'dir (ən yaxşı eşidəndir) Alimdir (ən yaxşı biləndir).

   "Əsla şeytana tabe olmayın. Kim şeytanın addımlarına tabe olsa onlar şeytan tərəfindən münkərlə və fahişəliklə əmr edilərlər." Unutmayın, şeytanlar yalnız fəlakətlərə təsir edə bilərlər. Ruhun xüsusiyyətlərinə ən kiçik bir təsiri ola bilməz. Hər kəsin ətrafında hər vaxt mütləq bir şeytan vardır. Şeytan və ya şeytanlar… Nə vaxt içinizdən bir səs sizə Allah`ın bir əmrinə itaət etməmənizi söyləyirsə, bilin ki o şeytandır. Nə vaxt içinizdən bir səs sizə Allah`ın bir qadağanını qadağan da olsa etmənizi istəyirsə o yenə şeytandır, siz deyilsiniz. İnsanlar mənfi bir hədəfə çatsalar mütləq şeytanın iğvası, şeytanın təsiri orada vardır. Bundan böyük zövq alar. Yəni sizin günah işləyərək dərəcat itirməniz Allahu Təalanın sevgisində bir azalma etsə, bu şeytan üçün böyük bir həzzdir. Bütün şeytanlar bundan xoşbəxtlik duyarlar.

   Elə isə etməniz lazım olan şey çox sadə deyilmi? Hər kəsi sevəcəksiniz. Sizdən ətrafınıza hər vaxt onları xoşbəxt edəcək davranışlar çatacaq. Sevginin çölə daşan bir göstəricisi, başqalarına çatan xoşbəxtlikdir. Əgər insanları sevirsinizsə, hər vaxt onları xoşbəxt edəcək bir şeylər edə bilərsiniz. Bir neçə söz, bir neçə cümlə, onlarla maraqlandığınızı ifadə edən hər hansı bir işarə, davranış, yanaşma - hamısı ətrafınızdakı insanları xoşbəxt edəcək.

   Çətinmi? Nəfsinizin sizə əsla icazə verməyəcəyi bir xüsus budur. Heç bir zaman nəfsinizdəki fəlakətlər insanları sevmənizə uyğun zəmin hazırlamaz. Bütün insanlar da yola nəfsləri 100% böyük fəlakətlərlə dolu olaraq girərlər. Allah`a çatmağı diləyənə qədər də heç bir dəyişiklik olmaz. Adam açıq və qəti bir standart içində şeytanın əmrindədir. Və insanlara nə qədər çaxdırmamağa çalışsa, gizləməyə çalışsa əslində iç dünyasında həmişə başqalarına pislik etmək, onlardan intiqam almaq, onlardan üstün olduğunu onlara sübut etmək, hər vaxt iç dünyasındakı hakim ünsür budur. İnsanlar həmişə buna çalışar. Nə vaxt ki daimi zikrə çatacaqsınız, o zaman film bitəcək. Bu quru film yerini ağ filmə tərk edəcək, həm çox sevəcəksiniz, çox seviləcəksiniz.

   Unutmayın, sevənlər sevilər. Yenə unutmayın, sevən sevdiyinə qaçar. Nifrət edən nifrət etdiyindən qaçar. Onunla qarşılaşmaq istəməz, birlikdə olmaq istəməz. Niyə bəziləriniz ətrafındakı insanlara qarşı sərtdirlər və sevilmirlər? Arxasında yalnız onlardakı sevgisizlik var. Nə uğruna bunu edirsiniz? Ətrafınızdakı insanları niyə qınayırsınız? Hansı səbəblə onların kədərlənmələrinə səbəb olursunuz? Heç soruşdunuzmu öz özünüzdən? Bilirəm ki, kim belə edirsə bizə, "Mən bu xasiyyətimdən xilas olmaq istəyirəm." deyəcək. Amma xilas olmanın yollarını göstərdiyiniz zaman onun manevri reallaşmır. İnsanlar asan asan xasiyyətlərindən imtina etmirlər. Bütün bu mənfi faktorları təhvil verən çıxaracaq olan, sizi hədəfə çatdıracaq olan tək ibadət, zikrdir.

   Zikri ibadətlərin ən üstünü olaraq qiymətləndirin. Ən gözəl standartlarda böyük səylərin sahibi olun, sevin və görəcəksiniz ki, mütləq sevilərsiniz. Elə isə sevmək müqəddəsdir. Nifrət hər vaxt şeytan tərəfindən istifadə edilən bir pislikdir Allah`a yaxın olmaqmı istəyirsiniz?

   Əvvəl Allah`ı sevəcəksiniz. Nə qədər çox sevsəniz o qədər çox Allah`a aid olarsınız. Bunun mənası, Allahu Təalanın da sizi o qədər çox sevməsidir. Siz Allah`ı bir sevirsinizsə, bilin ki Allahu Təala sizi ən az min qat sevər. Siz iki qat sevdiyiniz zaman, O`nun sevgisi iki min qata çıxar. Elə bir sevgi ki, qarşılıqsızdır və sonsuz mükafatları sevdikcə artırar. Bu dünyaya nə üçün gəldiniz, heç düşündünüzmü? Hədəfiniz xoşbəxt olmaq deyilmi? Elə isə Allahu Təala "sevin" deməklə sizə ən böyük açarı təslim edir. Sevgini özünüzə üsul ihdas edin. Davranış formalarının ən dəyişməzi olaraq ona sarılın.

   Allah sevgisi sizi mütləq O`nun qullarını sevməyə aparacaq. İstər qulları sevməkdən başlayaraq Allah`a yönəlin, o zaman sevginiz addım-addım artaraq Allahu Təalaya çatar. İstər Allah`ı sevməkdən başlayaraq qullara dönün, yenə sevginiz addım-addım artacaq. Ən çox Allah`ı sevəcəksiniz amma insanların da ən az sevdiyinizdən ən çox sevdiyinizdə doğru bir sevgi sıralamasını, istəsəniz də istəməniz də ürəyiniz bədənə gətirəcək. Hətta bir çox insana görə yenə bir çox insan sevgiyə layiq deyil. Bu düşüncə səhvdir. Hər kəs sevgiyə layiqdir amma layiq olduqları qədərinə. Onların daha çox sevgiyə layiq olmaları üçün dəyişmələri lazımdır. Kin və nifrət dolu bir insan, başqalarına nə qədər pislik edirsə etsin, mütləq iç dünyasında kiçik bir sevgi qalmışdır. O sevgini, onun davranışları səbəbiylə, ondan nifrət edən insanlar onu istifadə etməsinin qeyri-mümkün olduğu bir nöqtədə onun ətrafındadırlar.

   Əgər bir insandan ətrafındakı hər kəsə nifrət yayılırsa, kin yayılırsa o insan sevgisizdir. İnsanları sevmir, onlardan nifrət edirsə, onların ən gözələ çatmalarına deyil, özünün ən gözələ çatmasını, başqalarının ən pisə çatmasını istəyirsə, o insan sevgisizdir. Diqqət yetirin! Başqa insanlarda olan gözəl şeyləri siz Allah`dan istərsiniz: "Ya rəbbim onlara verdiyin kimi mənə də ver." desəniz, bunun adı qibtədir. Allahu Təala bunu qadağan etməz. Siz sevgi dolu olan insanların davranış formalarına baxaraq, "Ya rəbbim, onlar insanları sevirlər, bu sevgilərini hər kəsə paylayırlar. Mənə də sevgi ver. Mən də çox sevgi dolu olum. Mən də insanlara sevgi ilə davranım. "desəniz, Allahu Təala sizə də verər. Bunda heç bir səhv yoxdur. Bunda çox gözəl bir görünüş vardır. Kim insanlara sevgisiylə nümunə olmuşsa və başqa insanlar da: "Ona verdiyin kimi mənə də sevgi ver, başqalarına paylayım." deyirsə, bu Allahu Təala qatında məqbul bir davranış formasıdır. Adı qibtədir. Amma kim; "Tək mənə ver. Başqalarına vermə." deyirsə, "Ondakını ondan götür və mənə ver." deyirsə, o zaman orada qibtə yoxdur. Orada həsəd vardır. Həsəd nəfsin bir fəlakətidir, qibtə ruhun xüsusiyyətidir. Gözəlliklərə susamaq, eyni gözəlliklərin sizdə də meydana gəlməsi üçün zəmin axtarmaq, Allah`dan kömək istəmək, Allahu Təalanın bir gözəlliyini yaşamaqdır. Hər şey siz sevgiylə bəzəndikcə, hər keçən gün şəkil dəyişdirəcək. Ətrafınızdakı hər şey, hər keçən gün sizə daha sevimli olacaq. İnsanlar, heyvanlar, cansızlar, otaqlar, evlər, əşyalar…

   Siz ətrafınızdakı insanları sevdikcə, sizin sevginiz Allah`a sevgisindən onu mərkəz təşkil edərək ətrafa yayılan bir dizaynı göstərər. Əşyalar da sizə daha gözəl, daha xoşbəxtlik verici olaraq görünəcək. Məscid, dərgah, ev, hamısındakı əşyalar, insanlar, hər şey sizin üçün sevginizə layiq bir faktor təşkil edəcək. Və siz onları sevdikcə daha çox xoşbəxt olacaqsınız. Xoşbəxtliyin simvolu, sevginin yayılmasıdır. Kimdən ətrafına sevgi yayılırsa, o adam xoşbəxtdir. Sevgi, nifrəti önləyən ən böyük silahdır. Sevginin olduğu yerdə nifrət sığına bilməz. Niyə sevmək varkən nifrət duyaq? Niyə insanların xoşbəxt olmasını istəmək varkən onların bədbəxtliyini istəyək? Belə olan insanlar ən böyük pisliyi özlərinə edərlər.

    Nifrət, insanları bədbəxt edər. Siz insanlara özünüzün onlardan üstün olduğunuzu qəbul etdirmək mövzusunda, nəfsinizin istiqamətində səylər göstərərək onları kiçildirsiniz. Halbuki onlara sevginizi versəniz, əsl yüksəlmənin o verdiyiniz sevgiyə söykənən bir nərdivanlar sistemi olduğunu görəcəksiniz. Ətrafınıza çatdırdığınız sevgi artdıqca, siz nərdivanlarda addım-addım yüksələrsiniz. Sevgi nərdivanı Allah`ın nərdivanıdır, yuxarı doğru çıxardar. Nifrət nərdivanı şeytanın nərdivanıdır, adamı sıfırdan aşağıya doğru endirər. Biri nura biri zülmətə aparar. Allah`ın pəncərəsindən baxın! Hər şey elə gözəldir ki… "Deyilən tərifi qeyri mümkünsüz." Məşhur bir roman yazarının sözüdür: "Deyilən tərifi qeyri mümkünsüz." Yaşar Kamala aid bir söz. Əgər yolunuza davam etsəniz, daimi zikrə çatsanız elə bir nöqtəyə gələcəksiniz ki, xoşbəxtliyiniz yerlərə göylərə sığmayacaq. Elə o zaman xoşbəxtliyinizin izahatı mümkün olmayacaq. Xoşbəxtliyiniz üçün Yaşar Kamalın deyimini istifadə edəcəksiniz: "Deyilən tərifi qeyri mümkünsüz." deyəcəksiniz.

   Bir sualım var. Hər şey həqiqətən çoxmu gözəldir, yoxsa mənə elə gəlir? Siz necə düşünürsünüz? Hamınızı çox sevdiyimi bilmənizi istəyirəm. Bilirsinizmi? Mən sizlərlə xoşbəxtəm. Sizə olan sevgim, sizin Mənə olan sevginiz bir bütün meydana gətirər. Onun üzərində yüksələrsiniz. Allah`a sizi yaxınlaşdıran şey sevgidir. Nə qədər çox sevsəniz o qədər ucalarsınız. Allah`ın nərdivanı sevgi üzərində quruludur. Sevgi artdıqca yüksələrsiniz, yüksələrsiniz… Haydı düşünün baxaq! İndi niyə bir yerə gəldiyiniz zaman bir-birinizi sevmək mövzusunda bir yarışa girmirsiniz? Hər iş yerində bir yarış olmalıdır. Hər dərgahda hər yerdə… Bu gün ətrafına ən çox sevgi paylayan baxaq hansımız olacağıq. Belə bir yarış, sevginin sahibi olmağı tələb edir. Sıfır nöqtəsində başlayan bir hədəf, əgər sevgi nərdivanıdırsa addım-addım yüksələcək. Allah`ın hər keçən gün bir az daha sevgilisi olacaqlar. Amma harada zülm varsa, orada sevgi yoxdur, orada nifrət vardır. Sevən adam başqalarına zülm edə bilməz. Onlara ağrıyar. "Onlar mənim qardaşlarım, mən onları sevirəm, onlara zülm edə bilmərəm." deyər. Birlikdə yaşayırsınız. Birlikdə Allah üçün xidmət edirsiniz Bunu iki şəkildə davam etdirə bilərsiniz. Sevgiylə bəzəyərək, diqqətə bəzənən bir gözəllik içində yaşayarsınız. Bir də nifrət içində yaşayarsınız. Allah üçün xidmət etmək məcburiyyətində olduğunuzu hiss edərsiniz. Zülm görərsiniz.

   Zülm edən insan yalnız başqalarını narahat etməz. Onlar xoşbəxtliyin sirrinə çata bilməyən yazıqlardır. İşğal etdikləri nöqtə hara olursa olsun, nəticə dəyişməz. Zülm sevgini korlayar və yox edər. Elə isə ətrafınızdakı insanlara baxın. Əmr və əmrdə olanlara səslənirəm! Ətrafınızdakı insanlara baxın, sizi sevirlərmi? Sevmirlərsə Allah`ın qatında məqbul bir xidməti reallaşdıra bilmirsiniz. Başqa bir sahədən səslənmirəm. Sizə təsəvvüfün içindən, Quran`ın mərkəzindən, bütün nəticəsindən səslənirəm. Hər kəsə qarşı ən gözəl davranışları göstərməklə mükəlləfsiniz. Bunu edə bilmədiyiniz müddətcə bu mühit meydana gələr. Ətrafınızdakı insanlar bədbəxtdir. Siz də bədbəxtsiniz. Arxasında yatan ən böyük faktor sevgisizlikdir. Qardaşlarımız nə düşünür, orasını anlamaq çox çətin. "Mən onlara sevgi göstərsəm, onlar məni dinləməz." deyəmi düşünürsünüz? Onlar sizə itaət etməz deyəmi düşünürsünüz? Halbuki ən yaxşı xidmət Həzrəti Məhəmməd Mustafa (s.ə.v) Əfəndimiz dövründə barmaqla göstəriləcək səhabənin xidmətidir. Hamısı qardaşlarını özlərindən mütləq daha çox sevirdilər. Xidmətsə onların ən üst ölçüdə qaçdıqları bir hədəf idi. Xidmət yalnız zövqü meydana gətirərdi. Hər kəs bir-birini sevdiyi üçün sonsuz bir xoşbəxtliklə bütün funksiyaları reallaşdırılardı. Hər kəs bir-birini köməkçisi, hər kəs bir-birinin yanında, hər kəs bir-birini ən böyük sevgiylə sevən bir mahiyyətdə idi. Nə vaxt dövrəyə nəfsləriniz girsə, o zaman başqalarına tahakküm edərsiniz. Bu, etdiyiniz ən böyük səhvdir. Allah`ın əmrini yerinə yetirmək sadədində verdiyiniz əmrlər, nəfsinizdən bir şeylər daşıyırsa, o zaman Allah`ın sizə verdiyi səlahiyyəti sui-istifadə edirsiniz deməkdir. Bu qədər ildir sevgini öyrənə bilmədinizsə, onu tətbiq edə bilməməniz bunun işarəsidir.

   Bizim tərəfimizdən daha çox sevilmək istər idinizmi? Əgər elə isə, istəyirsinizsə, o zaman ətrafınızdakı insanları sevin. Onlara zülm etməyin. Unutmayın! Zülm etmək sizi yalnız onlar tərəfindən sevilməyən bir insan edər. Bu da sizə Allah qatında çox şeylər itirdər. Nədən bəhs edirik? Bəhs etdiyimiz şey sevgidir. Sevgiylə edilən bir xidmət çox daha müvəffəqiyyətli nəticələr verər. Sevgi içindəki qardaşlarımız, həmişə Allah`dan dualarla bir şey istəyərək hədəflərinə xərclərlər. Sevgi elə bir xüsusdur ki, o sevgiylə edilən bir xidmət, Allah`ın qatında başqa xidmətlərdən daha məqbul bir xidmətdir. Çünki orada ruhun həsrətləri dövrədədir, orada sevgi vardır, orada Allah`a yaxınlıq vardır. Allah`ın sevgisiz bir dərgahı düşünülə bilməz. Hansı mühitdə olursanız olun, aranızda mütləq sevginin sahibləri vardır. Onlardan sevməyi öyrənin.

   Sevgiylə dolu bir həyatınız olsun. İnsanlara sevgiylə baxın, sevgiylə yaxınlaşın. Onları sevdiyinizi hər vaxt bildirməlisiniz. "Mən onları sevirəm amma onlara göstərmək içimdən gəlmir." deyirsinizsə, xeyr! Sevmirsiniz. Sevgi fışqırar. Mütləq özünü göstərər. Hansınız, hansı qardaşımız üçün nə qədər fədakarlıq edə bilərsiniz, söyləyə bilərsinizmi mənə? Sevgi fədakarlıqdır. Siz heç fədakarlıq etmədən başqalarının sizin üçün fədakarlıq etməsini gözləyirsinizsə, bunun adı sevgisizlikdir. İnsanlara hər vaxt onların sizdən gözlədiyi gülər üzü göstərməlisiniz. Onlarla məşğul olmalısınız. Hər halınızla onları nə qədər çox sevdiyinizi göstərməlisiniz. Əgər içinizdə sevgi varsa, onsuz da bu avtomatik olaraq ortaya çıxar. Xüsusi bir səy göstərmək lazım deyil.

   Nifrətin yerini tamamilə sevgiyə çevirəcək olan şey daimi zikrdir. Daimi zikrə çatmaq üçün əlinizdən gələn hər şeyi edin. O zaman hər istiqamətdə sevgi dolu olarsınız. O zaman sizin üçün düşmənlik bitər. Sizə pislik etsələr də insanlardan nifrət edə bilməzsiniz. Hansı ölçüdə pislik olursa olsun bu nifrəti meydana gətirə bilməz. Onlar yalnız pisliyi edərlər və orada qalarlar, gözünüzdə kiçilərlər. Amma onlardan nifrət edə bilməzsiniz. Onları da sevərsiniz, sevməməzlik edə bilməzsiniz. "Hər kəsin elə davranmaqla mütləq öz cəbhəsindən haqlı səbəbləri vardır." deyərsiniz. Elə isə nə etməlisiniz? Allah`ın sevgilisi olmaq istəyirsinizmi? Allah`ı sevəcəksiniz. Allah`ı sevdikcə ətrafınızdakı insanları sevəcəksiniz. Ətrafındakı insanları sevməyən, onları sevgisiylə qucaqlamayan, əhatə etməyən insanın Allah`ı sevməsi də mümkün deyil. İki sevgi bir-birindən ayrılmaz. Allah sevgisi mütləq bərabərində qul sevgisini meydana gətirər.

    Allah`ı nə qədər çox sevirsinizsə, ətrafınızdakı insanları da o qədər çox sevərsiniz. Həmişə onlara kömək etmək üçün yaşamağa başlarsınız. Onlar üçün var olarsınız. Həyatınızı onlara həsr edərsiniz. Hər tərəfdə qucaq dolusu sevgilər meydana gəlməlidir deyə düşünürəm. Hər an sizdən ətrafınıza dalğa dalğa, buram buram sevgi yayılmalıdır. Siz ətrafınızdakı kəsləri gördükcə, sevginizin gözüylə gördükcə onları daha çox sevəcəksiniz. Onları daha çox sevdikcə, onlardan da sizə artan bir sevginin geri döndüyünü görəcəksiniz. Sevgi spirali getgedə yuxarı doğru yüksələcək. Elə o zaman siz xoşbəxt bir insansınız. Diqqət yetirin ki, Allah`ı sevməyən, insanları sevə bilməz. Şeytanı sevən, şeytandan yalnız nifrət öyrənər. Yalnız mənfəəti üçün yaşar. Kimdən hansı mənfəəti götürəcəksə, onun qarşılığında saxta bir sevgi nümayiş etdirər yalnız. İç dünyasından daşan bir sevgi heç bir zaman meydana gəlməz. Onsuz da saxta sevgi də özünü mütləq hiss etdirər.

   Unutmayın! Sevgisiz yaşamaq, yaşamaq deyil. Xatırladınız lətifəni, deyilmi? Ovçu yoldaşlarına izah edər: "Aslan ağzını açmışdı. Mən də aslanın ağızına başımı soxdum. Aslan məni dişlədi, ölmüşdüm. "deyir. Yoldaşları da deyir ki: "Bunları izah etdiyinə görə yaşayırsan." Ovçu da " Siz buna yaşamaqmı deyirsiniz Allah`ınızı sevirsinizsə?" deyə cavab verər.Elə isə sizə deyirəm ki, əgər sizdən ətrafınıza sevgi yayılmırsa siz buna yaşamaq deməyin. O yaşamaq deyil. Allah`ı sevdikcə ətrafınızdakı insanlara bunun əks olunduğunu görəcəksiniz. O zaman kimsəyə zülm edə bilməzsiniz. Nəyin uğruna nə alırsınız? Aldığınız şey əgər nifrətsə bu, satdığınız şey nifrət olduğu üçündür. Sizdən ətrafınıza yayılan dalğa boyları mənfisə, nifrəti ifadə edər, zülmü ifadə edər, şeytanla əlaqəni ifadə edər. O zaman ətrafınızdakı insanlardan sizə yenidən geri dönən dalğalar, mənfi dalğa boyları olacaq və ürpərəcəksiniz. Onların sizə olan davranışları da sizi bədbəxt edəcək. Onsuz da onlara zülm etdiyiniz zaman duyduğunuz narahatlığı, onlardan sizə də mənfi dalğa boyları çatdıqca daha çox hiss edəcəksiniz. Qısaca kim bədbəxtsə o başqaları səbəbiylə bədbəxt olmamışdır. Özünü bədbəxt etmişdir. Elə isə hər dalğa boyu müqabilini eyni mahiyyətdə meydana gətirər. Başqalarına etdiyiniz hər pisliyin qarşılığı, ətrafınızdan mütləq geriyə, pislik olaraq dönər. Harada kim kimə pislik edirsə, onun xaricindəki bir yerlərdən eyni pislik o adama mütləq dönəcək. Niyə Allahu Təala nəfs təzkiyesine və təmizliyinə bu qədər əhəmiyyət vermişdir? Qurani Kərimdə, "Ən böyük ibadət zikrdir." buyurulmaqdadır.

   -29/ANKƏBUT-45: Utlu ma uhıyə iləykə minəl kitabə və əkəmus salat(salatə), innəs salatə tənha anil fahşai vəl munkər(munkəri), və lə zikrullahi əkbər(əkbəru), vallahu yaləmu ma tasnəun(tasnəunə).

  Kitabdan sənə vəhy edilən şeyi oxu və salatı ikamə et (namazı qıl). Şübhəsiz ki, salat (namaz), fuhuşdan və münkərdən nəhy edər (məhrum edər). Və Allah`ı zikr etmək mütləq ən böyükdür. Və Allah, etdiyiniz şeyləri bilər. Allaha dönmək zikrlə mümkündür. Vuslat zikrlə reallaşar.

   -73/MUZZƏMMİL-8: Vəzkurismə rabbikə və təbəttəl ileyhi təbtila(təbtilən).

 Və Rəbbinin Adını zikr et və hər şeydən kəsilərək O`na çat. Demək ki, zikrlə ruhun Allah`a çatması mümkündür. Zikr sevgini artıran ən böyük amildir. Daimi zikrdə nəfsinizin ürəyindəki nifrətin bütünü itmişdir. Fəlakətin yerini sevgi alar, söhbət alar, xoşgörüş alar. Bütün bir gözəlliklər silsilə alar. Artıq xoşbəxt bir insan var. Kim hər şeyin ən gözəl olduğu mühitdə yaşamaq istəyirsə, o ən gözəl mühitin, ən böyük funksional rüknü sevgidir. Sevgisiz bir həyat heç kimi xoşbəxt edə bilməz. Bədbəxt insanlar, niyə bədbəxt olduqlarını düşünsünlər. Görəcəklər ki ətraflarına sevgi duymurlar. Fikirləşirlər ki, hər kəs onlara bir pislik etmişdir. Normal deyilmi? O onlara pislik etdiyi üçün qarşısındakından da pislik görər. İki tərəf də bir-birinə zülm edər. İki tərəf də bədbəxtdir. Bir də əksinə düşünün. Hər kəsin hər kəsə sevgi duyduğu bir mühitdə Allah`ın xoşbəxtlik səhərlərinə qapılar açılar. Hər keçən gün daha xoşbəxt, daha xoşbəxt, daha xoşbəxt bir xoşbəxtlik meydana gələr.

   Əhəmiyyətli olan fərdi xoşbəxtlik deyil. Onsuz da bir bədbəxtlər mühitində bir insanın xoşbəxt olması, çətin bir hədəfə çatmağı tələb edir. Siz sevgini verdikcə, qarşılığında sizə sevgi dönəcək. Amma bütün cəmiyyət bədbəxtsə, cəmiyyət bir-birinə zülm edirsə, sizin tək başına onlara sevgi verməniz onları dəyişdirə bilməz. Amma fərdlərin hamısı ya da böyük bir qismi sevgini özünə hədəf etsə, rəhbər etsə, o zaman sevgi ətrafa yayılacaq, sevgisiz qalan insanları da öz rənginə rəngləyəcək. Onların da ürəkləri sevgiylə dolacaq. Xoşbəxtlikmi? O Allah`ın qatında mövcuddur. Onu əllərinizlə siz quracaqsınız və ya əllərinizlə siz yıxacaqsınız.

   Sevməklə iki baxımdan da mövzunun ən xoşbəxtlik verici istiqamətini tutmuş olarsınız. Sevmək xoşbəxtliyin təməlidir. Sevmək xoşbəxtliyin mərkəzidir. Ən üst nöqtədə Allah`ı tapacaqsınız. O`na olan sevginiz artdıqca siz itəcəksiniz. Özünüzdən çox Allah`ı sevdiyiniz gün nə demək istədiyimi anlayacaqsınız. O zaman başqalarına pislik edə bilməzsiniz. Heç kimə ahınız olmaz. "Filan mənə bu pisliyini etdi." deməyəcəksiniz. Oraya gəldiyiniz zaman deyəcəksiniz ki: "İnsanların nəfsləri vardır, səhv edə bilərlər." Heç səbəb olmadığı halda sizə qarşı kin duya bilərlər. Bunun qarşılığında sizə pislik etməyə çalışa bilərlər. Amma Allah`a sevgi, eşq və heyranlıq bəslədiyiniz zaman, o insanların sizə qarşı olan düşmənliyi sizə artıq mənfi təsir etməz.

   O insanlardan nifrət edə bilməzsiniz. Onlar da sevdiklərinizin içindədirlər. Sizə pislik etsələr də bir gün oraya çatacaqsınız. Daimi zikrə çatın, nə demək istədiyimi çox yaxşı anlayacaqsınız. Hamınızın sevgi dolu, sevməyi şüar etmiş, cəmiyyətin hər rüknünün bir-birini sevdiyi, hər fərdin bir bütünü meydana gətirdiyinizi görmək istəyirik. Belə olunca bizə xəbər verin. Sizləri başımızın tacı edək. Sizi təbrik edək. Sizlərdən bu xəbərləri gözləyirəm. Bir-birinizi sevdiyiniz, bir-biriniz üçün yaşadığınız bir gözəl günün müjdəsini verin bizə. Gözləyirik…