Təqva.
Bismillahi Rəhmani Rəhim
(TARIX:17.02.2010)
Sevimli qardaşlarım, can dostlarım, könül dostlarım! Allaha sonsuz həmd və şükr edirik ki, bir daha Allahın bir zikr söhbətində, Uca Rəbbimiz bizləri birlikdə etdi.
Mövzumuz: Təqvadır. Təqva, lüğət mənası etibarıyla çəkinmək, qorxmaq mənasını verir.
Amma təsəvvüf baxımından təqvanı ortaya qoyduğumuz zaman təqvanın mənəvi təkamülün bütününü örtdüyünü görürük. Bilirik ki;
1- Allaha çatmağı diləmək
2- Mürşidə tabelik
3- Ruhun Allaha çatması
4- Fiziki bədənin təslimi
5- Muhlis olmaq
6- Nəfsin təslimi
7- İradənin təslimi. 7 addımda ayrı-ayrı təqvaların var olduğunu görürük. Bu 7 addımın hər biri ayrı bir təqvayla Qurani Kərimdə ifadə edilmişdir. Əslində lüğət mənası bu (çəkinmək, çəkinmək, qorxmaq) olmaqla birlikdə, mənəvi təkamülün hər addımına ayrı bir təqva ayəsinin yerləşdirilməsi boşuna bir fakt deyil. Təqvayla mənəvi təkamül səviyyəsinin eyni nöqtələrdə görüşdüyünü görürük. Hər şey, Allaha çatmağı diləməklə başlayır. Allaha çatmağı diləmək, amənu olmaqla ifadə buyurulur. Amənu olan bir insan, əslində lüğət mənası etibarıyla iman edən bir insan, inanan, Allaha inanan bir insandır. Amma amənu olmaq, 7 addımı (saydığımız 7 addım) ehtiva edir.
Elə isə bu məzmunu Qurani Kərim ayələrinə söykənən olaraq araşdırdığımız zaman Allahu Təala ayrı-ayrı təqvaların olduğunu bizə açıq bir şəkildə izah edir. 1-ci təqva, mənəvi təkamülüm ilk addımı; Allaha çatmağı diləməkdir. Allahu Təala Ənfal Surəsində deyir ki:
8/ƏNFAL-29: Ya əyyuhəlləzinə amənu ən təttəkullahə yəc'al ləkum furkanən və yukəffir ankum səyyiatikum və yagfir ləkum, vallahu zul fadlil əzm(əzmi).
Ey amənu olanlar! Allaha qarşı təqva sahibi olsanız sizi furqan (haqq və qərbli ayırma xüsusiyyəti) sahibi edər! Və sizdən (sizin) günahlarınızı örtər və sizə bağışlayar (günahlarınızı savaba çevirər). Və Allah, böyük fəzl sahibidir. "Ya əyyuhəlləzinə amənu: Ey amənu olanlar! ən təttəkullahə: əgər Allaha qarşı təqva sahibi olsanız yəc'al: edər ləkum: sizin üçün furkanən: furkanlar (furkanların sahibi edər)." Furqan, doğrunu səhvdən ayırma müəssisəsidir. Elə isə insanlar bəlkə bilmədikləri üçün pis niyyətləri olmamasına baxmayaraq səhv edərlər. Amma elm, insanlara nəyin edilməsi, nəyin ədilməməsi lazım gəldiyi mövzusunda lazımlı bütün elmi verəcək. Elə isə insanlar üçün söz mövzusu olan şey budur; furqan. Furqan müəssisəsi, doğrunu səhvdən ayıran əsl ünsürlərdir. Rum Surəsində Allahu Təala deyir ki:
30/RÛM-31: Munibinə iləyhi vəttəkuhu və əkimus salata və la təkini minəl muşrikin(muşrikinə).
Ona (Allaha) yönəlin (Allaha çatmağı diləyin) və Ona qarşı təqva sahibi olun. Və namazı qoyun (namaz qılın). Və (beləcə) müşriklərdən olmayın. "Munibinə iləyhi: Ona (Allaha) yönəl vəttəkuhu: və bələcə Ona qarşı təqva sahibi ol və əkimus salata: və namazı qoy, namazı et və la təkini: və olma min: -deyil, -dan əlavəsi əl muşrikin: müşriklərdən olma." Buradan çıxardığımız nəticə; Allaha çatmağı diləməyən hər kəs müşrik mahiyyətindədir, Allaha şərik qəşan mahiyyətindədir.
Çünki Allah bütün insanlara ruhlarını mütləq Allaha çatdırmaları lazım olduğunu, açıq bir şəkildə bu ayədə olduğu kimi ifadə etmişdir: "Munibinə iləyhi vəttəkuhu: Allaha yönəl və Ona qarşı təqva sahibi ol. və la təkini minəl muşrikin: və müşriklərdən olma." Bütün insanlar başlanğıcda şirkdədir. Şirkdə olan bu insanların hədəfə getmələri, (o hədəf ruhun, vəchin, nəfsin və iradənin Allaha təslimidir) ancaq Allaha yönəlməklə reallaşar. Allaha çatmağı diləmək, Allaha yönəlməkdir. Bələcə görürük ki; Allahu Təala bir insanın mənəvi təkamülünün 7 mərhələsini, 7 ayrı təqvayla işarələmişdir. 7 mərhələni təkrar sayaq:
• Allah'a çatmağı diləmək
• Mürşidə tabelik
• Ruhun Allaha çatması və təslimi
• Fiziki bədənin Allaha təslimi
• Muhlis olmaq
• Nəfsin təslimi
• İradəni Allaha təslim etmək.
Elə isə kim ruhunu Allaha çatdırmışsa o, hidayətə çatmışdır. Bu, ruhun hidayətidir. Kim fiziki bədənini Allaha təslim etmişsə o da hidayətə çatmışdır. Bu, fiziki bədənin təslimi yəni 2-ci təslimdir. Ruh, fiziki bədən, ondan sonra nəfs gəlir. Kim nəfsini Allaha təslim etmişsə bu 3-cü təslimdir. Son təslimsə iradənin təslimidir. Hər biri bir ayrı təslimi ehtiva edər. Onsuz da din adı verilən sistəmə baxdığımız zaman -İslam dinindən bəhs ədirik- İslam dini, təslim dini deməkdir. "İslam" sözü və "təslim" sözü sin, lam və mim adlı 3 hərfdən meydana gəlir. Geri qalanı saitlərlə əlavələrdir. Silm kökü; sin, lam və mim. "İslam" sözü, "təslim" sözü, "müslim" sözü, "müsəlman" sözü, hamısı eyni kökdən gəlir. Ruhumuzu Allaha təslim etmək üçün hərəkətə keçməmiz və ruhumuzun Allaha çatması təslim, fiziki bədənimizin təslimi, nəfsimizin təslimi, iradəmizin təslimi ayrı-ayrı təslim addımlarını göstərir.
Amma hər şeydən əvvəl Allaha çatmağı diləməklə ifadə edilər. Allaha çatmağı diləmək, bir insanın: "Ya rəbbim! Mən ruhumu bu dünya həyatını yaşayarkən Sənə çatdırmağı diləyirəm." deməsi, onu qlbdən söyləməsi halında, o insanın 1-ci təqvanın sahibi olduğunu göstərər. Köməklər, Allahu Təala tərəfindən yağdırılar. Kim Allaha çatmağı diləsə Allahu Təala buyurur ki: "Kim Bizə çatmağı diləsə, Biz onu Özümüzə çatdırarıq." Bunun mənası; onun bu mövzuda bir səy sərf etməsi lazım deyil. Çünki o insanın ruhunu Allaha çatdırmaq üçün mütləq zikr etməsi lazımdır. Allahu Təala o insana elə bir zikr sevgisi vərər ki; insan bunu doyulmaz bir zövq olaraq reallaşdırar. Özünü heç bir şeyə məcbur etmədən, böyük bir zövq alaraq (o zövqü Allahu Təala ona verər) ruhunu Allaha çatdırar. Bu məzmun içərisində insan Allaha çatmağı diləmişdir (1), mürşidinə çatıb ttabə olmuşdur (2) və bu nöqtədə ruhu bədənindən ayrılmışdır və ayrılan ruh, Allaha doğru yola çıxmışdır. Bu ruh, 1., 2., 3., 4., 5., 6. və 7. göy qatına çatacaq, soldan sağa doğru 7 aləmdən keçəcək və 7-ci addımda zikr hüceyrələrində zikrini tamamlayaraq Sidrətül Müntəhadan Allaha doğru şaquli bir səfərlə yüksələcək, Allahın Zatınə çatacaq, Allahın Zatındə yox olacaq. Ruh, 2 şəkildə Allaha çatar. Birincisi; insan canlıdır, həyatdadır və vəzifəsini etmişdir; ruhunu Allaha bilərək, istəyərək çatdırmışdır. Bu, onun üçün bir xoşbəxtlik və hüzur vəsiləsidir. Allaha çatmağı diləyən bir insan, ilk xoşbəxtliyə addımını atmışdır.
Sonra Allah ona kömək edər; onu mürşidinə çatdırar. Insan mürşidinə tabe olar, ruhu bədənindən ayrılar. Ayrılan ruh, insanın zikr səviyyəsinin artımına paralel bir seyrlə 1., 2., 3., 4., 5., 6. və 7. göy qatına çatar və 7-ci göy qatında 7 aləm kəçərək 7-ci aləmdə buradakı nəticə nöqtələnər və 7-ci. göy qatında hər kəs (bütün ruhlar) aid olduqları yərə çatar.
Elə isə təqva müəssisəsinin başlanğıc nöqtəsi yalnız bir diləkdir; Allaha çatmağı diləməkdir. Allahu Təala o insanın ruhunu mütləq Özünə çatdıracaq. 2-ci təqva mürşidə tabelik təqvasıdır. Maidə Surəsində Allahu Təala deyir ki:
5/MAİDƏ-35: Ya əyyuhəlləzinə amənuttəkullahə vəbtəgu iləyhil vəsilədə və cahidu fi səbilihi ləalləkum tuflihun(tuflihunə).
Ey amənu olanlar (Allaha çatmağı, təslim olmağı diləyənlər); Allaha qarşı təqva sahibi olun və Ona çatdıracaq vəsiləni istəyin. Və Onun yolunda cihad ədin. Ümid edilər ki bələcə siz fəlaha çatarsınız. "Ya əyyuhalləzinə amənuttəkullahə: Ey Allaha amənu olan, iman edən və bələcə Allaha inanmanın təqvasına sahib olanlar! Allaha qarşı təqva sahibi olun. Ya əyyuhalləzinə amənu: Ey amənu olanlar, Allaha çatmağı diləyənlər! təkullahə: Allaha qarşı təqva sahibi olun vəbtəgu iləyhil vəsilədə: və Ona (Allaha) çatdıracaq olan vəsiləni Allahdan ibtiga ədin (istəyin). və cahidu: və cihad edin, döyüş edin fi: içində səbili: yol hi: Onun" Allahu Təala: "Onun yolunda cihad edin." deyir. Bu cihad, bir insanın nəfsiylə edəcəyi cihaddır. Bilirsiniz ki; başlanğıcda bütün nəfslər başdan aşağıya fəlakətlərlə təchiz edilmişdir.
Nəfsin 19 fəlakəti; hirs, kin, qısqanclıq, həsəd, üsyan, və bunun kimi fəlakətlər, tam 19 fəlakət, bütün insanların nəfsini başdan aşağıya örtmüşdür. Məhz Allahın bütün insanlara əmri odur ki; bu fəlakətlərdən hamınız özünüzü təmizləməyə çalışın. Allahu Təala: "Bu təmizliyə başladığınız nöqtədən etibarən siz cəhənnəmdən xilas olarsınız." deyir. Belə bir tələbin sahibi 1. təqvanın sahibidir. Kim "Ya rəbbim! Mən də ruhumu Sənə çatdırmaq istəyirəm. Nəfsimdəki fəlakətlərin bələcə Qini yox ətməyi istəyirəm. Mənə də nəsib et Uca Allahım." dəyə Allahdan tələb etsə Allah onu mütləq Özünə çatdırar.
Elə isə insanın Allaha çatmağı diləməsinin nəticəsi Allaha çatmaqdır. Allahu Təala bu dilək istiqamətində bütün insanların bir hədəfə çatmasını istəyir. Allahu Təala Hədid Surəsində deyir ki:
57/HADİD-28: Ya əyyuhəlləzinə amənut təkullahə və aminu bi rəsulihi yuduğum kifləyni min rahmətihi və yəc'al ləkum nurən təmşunə bihi və yagfir ləkum, vallahu gafurun rəhm(rəhmin).
Ey amənu olanlar (ölmədən əvvəl Allaha çatmağı diləyənlər), Allaha qarşı təqva sahibi olun. Və Onun Rəsuluna iman ədin ki, sizə rəhmətindən iki qat versin. Və sizin üçün, onunla birlikdə gedəcəyiniz nur etsin (versin). Və sizi bağışlasın (günahlarınızı savaba çevirsin). Və Allah; Gafurdur, Rəhmdir. "Ya əyyuhəlləzinə amənuttəkullahə: Ey amənu olanlar! Allahu Təalaya qarşı təqva sahibi olun. və aminu bi rəsulihi: və Onun rəsullarına da iman edin yuduğum kifləyni min rahmətihi: ki sizə rəhmətindən (rəhmətlə fəzl və rəhmətlə salavat) 2 qat versin və yəc'al ləkum: və sizin üçün etsin nurən: nur etsin təmşunə bihi: onunla gedəcəyiniz bir nur etsin və yagfir ləkum: və sizə bağışlasın (günahlarınızı savaba çevirsin) vallahu gafurun rəhm: Allah Gafurdur, bağışlayandır, Rəhmdir, rəhmət nuru göndərəndir." Burada nə olur? Insanın ruhu Allaha çatır. Mürşidə tabelik, mövzunun ilk addımıdır. Insan Allaha çatmağı diləyir, dilədikdən sonrakı ilk aktiv addım, mürşidə tabelikdir. Sonra bu 2-ci təqvadır.
Allaha çatmağı diləmək 1-ci təqvanı, mürşidə tabelik 2-ci təqvanı meydana gətirər. 3-cü təqva isə ruhun Allaha çatmasıdır. Allahu Təala bu mövzuda Qaf Surəsinin 31-ci və 32-ci ayələrində buyurur ki:
50/KAF-31: Və uzlifətil cənnəti lil muttəkinə qəyrə baidin.
Və cənnət, təqva sahibləri üçün uzaq olmayaraq yaxınlaşdırıldı.
50/KAF-32: Həzzə ma tuadunə li kulli əvvabin Hafi(yarımmüdafiəçiniyin).
Elə isə sizə vəd olunan şey budur (cənnətdir). Bütün əvvab (ruhu Allaha çataraq sığınmış), və Hafi olanlar (başlarının üzərinə dövrün imamının ruhu çatmış olanlar) üçün. "Və cənnət, təqva sahiblərinə uzaq olmayaraq yaxınlaşdırıldı." "Və uzlifətil cənnəti: və cənnət yaxınlaşdırıldı lil muttəkinə: muttakilər üçün qəyrə baidin: uzaq olmayaraq ma: şey tuadunə: vəd olunduğunuz həzzə: elə isə li: üçün qullu: bütün əvvabin: əvvab olanlar Hafi: və Hafi olanlar üçün." Hafi olmaq; bir gözətçi daşımaq istiqamətində istifadə edilir. Yəni kim Allaha çatmağı diləyər hacət namazını edərək Allaha mürşidini soruşsa Allah ona mütləq mürşidini göstərər. O zaman bu insan o Allahın özünə göstərdiyi mürşidə tabə olacaq. tabə olsa nə olar? tabe olsa, həqiqətən Allaha çatmağı diləyən bir insan Allahdan mürşidini soruşmuşsa, Allahın göstərdiyi mürşidə tabə olmuşsa, tabə olduğu anda avtomatik olaraq mütləq ruhu bədənindən ayrılıb Allaha doğru yola çıxmış olan karvana o da qatılar və də nəticədə mütləq Allahın Zatına çatacaq.
O insan həyatda olsa da çatacaq, yolda ölsə də yənə çatacaq. Bütün ölənlərin ruhları 7 göy qatını aşaraq mütləq Allahın Zatına çatar. Ruh, Allahın üfürməsiylə Allahdan gəlmişdir, dönəcəyi yer mütləq Allahdır. Biz insanlar canlıykən ruh ilə birlikdə olarıq. Allahın istədiyi, bu canlı mahiyyətdəykən ruhumuzu öz iradəmizlə bilərək, istəyərək Allaha çatdırmamızdır. Bunu rəallaşdıra bildiyimiz təqdirdə Allah üçün çatmış övliya olarıq. Bir insan Allaha çatmağı dilədiyi an vəlayət mövqelərinin ilkinə addım atar.
Allaha çatmağı diləmək 1. vəlayət mövqesidir, mürşidə tabelik 2., ruhun Allaha Allah tərəfindən çatdırılması 3-cü addımı ifadə edər. Fiziki bədənin təslimi 4-cü addımı, muhlis olmaq 5-ci addımı, nəfsin təslimi 6-cı addımı, iradəni təslim etmək 7-ci addımı ifadə edər. Ələ isə 7li sistem, Qurani Kərimin təməlini təşkil etməkdədir və insanın ruhu Allahın Zatına çatacaq. Bu çatma müddəti içərisində 1., 2., 3., 4., 5., 6. və 7. göy qatlarını bir-bir aşacaq, 7-ci göy qatında 7 aləmdən keçəcək və ruh, 7-ci aləmdə Allahın Zatına çatacaq. Təqvaların 3-cüsü Allaha çatma təqvasıdır. Bu nöqtədə Allahu Təala söyləyir: "Və uzlifətil cənnəti lil muttəkinə qəyrə baidin: Cənnət, təqva sahiblərinə uzaq olmayaraq yaxınlaşdırıldı. Həzzə ma tuadunə: Məhz vəd olunduğunuz şey budur." "Həzzə: elə isə bu ma: şey tuadunə: vəd olunduğunuz şey." Məhz vəd olunduğunuz şey budur." "li: üçün qullu: bütün əvvabin: əvvab olan Hafi: və Hafi olanlar üçün." Əvvab yəni Allaha ruhunu çatdırmış və sığınmış, məaba sığınmış. Məaba (Allahın Zatına) çatmış və sığınmış. Hafi; mühafizə altına alınmış. Nəcə alınmış? Mürşidin ruhu insanın başının üzərinə gəlir. Başının üzərində öndən arxaya doğru uzanmış olaraq yerləşir. Boşluqda dayanır. O insanın başının üzərində öndən arxaya doğru uzanmış vəziyyətdə dayanır.
Məhz Allahu Təalanın Peəyğəmbər Əfəndimiz (s.ə.v)ə: "Sən onların üzərinə qanadlarını gər." dediyi şey, Peyğəmbər Əfəndimiz (s.ə.v)in iki qolu açıq, ruhu qanadlarını gərmiş şəkildə onların hamısının başının üzərində dayanır.
26/ŞUARA-215: Vahfıd cənahakə li mənittəbəakə minəl möminin(mömininə).
Və möminlərdən, sənə tabə olan kəslərə qanadlarını gər. Allahu Təalaya ruhun çatması mövzusunda Nəbə Surəsinin 39-cu ayəti kəriməsi nə söyləyir?
78/NƏBƏ-39: Zalikəl yəvmul haqq(haqqı), fəmən şaəttəhazə ələ rabbihi məaba(məabən).
Məhz o gün (mürşidin əli Haqqa çatmaq üzrə öpüldüyü və ona tabə olunduğu gün), Haqq günüdür. Diləyən (Allaha çatmağı diləyən) insan, özünü Rəbbinə çatdıran (yolu, Siratı Mustakimi) yol ittihaz edər. (Allaha çatan insana Allah) məab (sığınacaq, məlcə) olar. "Zalikəl yəvmul Haqq: Məhz o gün Haqq günüdür fə məhrum şaəttəhazə ələ rabbihi məaba: o zaman diləyən insan özünü Allaha çatdıran yolu (Siratı Mustakimi) yol ittihaz edər. Allaha çatan insana Allah məab (sığınacaq, məlcə) olar." "məaba" sözü bunu söyləyir. Ruh Allaha çatar, Allah ruha məlcə (sığınacaq) olar. Ruh nə idi? Ruh, Allahdan gəlmişdi,
Allahdan insanın doğuşuyla birlikdə ona üflənərək insanın bədəninin şəklini almışdı. Bu, Allahın bütün insanlara verdiyi bir əmanətdir. Bu əmanətin Allaha təslimi söz mövzusudur. Elə isə Allahu Təala əmanəti insan adı verilən ən çox dəyər verdiyi məxluquna təslim etmiş və əmanətini geri istəyir. Bədənin şəklini almış olan ruh, bədəndən ayrılaraq Allaha doğru yola çıxır, başqa bir ruh (dövrün imamının ruhu) insanın başının üzərində yerə paraləl bir şəkildə, qolları açıq, qanadlarını gərmiş vəziyyətdə o kəslərin başlarının üzərində yerləşir. Bələ bir şeyin reallaşa bilməsi üçün dövrün imamının həyatda olması təməl şərtdir.
Yalnız həyatda olanların ruhu insanların üzərinə gəlir, yerləşər. Peyğəmbər Əfəndimiz (s.ə.v), onların hamısından qat qat üstündür. O bir Nəbi Rəsuldur və nəbi rəsulların da dövrün imamı olanıdır. Elə isə Peyğəmbər Əfəndimiz (s.ə.v) üçün yaşadığı dövrdə bu imamət müəssisəsi ən üstün standartları ifadə edər. Çünki bir peyğəmbər, dövrün imamıdır. Püyğəmbər Əfəndimiz (s.ə.s) hamınızın bildiyi kimi Son Nəbidir yəni hatəmun nəbiyyin; nəbilərin (peyğəmbərlərin) sonuncusudur. Bütün nəbilər eyni zamanda mütləq rəsuldur. Bütün nəbilər, nəbi rəsuldur. Amma bütün rəsullar nəbi dəyil. Nəbi rəsulların xaricindəki bütün rəsullar vəli rəsuldur. Bir tək qövmdə bir tək insan nəbi rəsul ola bilər. O biri qövmlərin də mütləq hər birində rəsul vardır.
Amma onların hamısı vəli rəsuldur. Müəssisə, bu istiqamətdə bir forma ifadə edər. Pəyğəmbərlik müəssisəsi, Farsca bir təbirdir, peyğəmbəri ifadə edər. Nəbilər eyni zamanda da rəsuldur. Bütün nəbilər eyni zamanda rəsuldur. Amma bütün rəsullar eyni zamanda nəbi dəyil. Yalnız bir tək insan nəbi ola bilər. Bir dövrdə Hz. Musa ilə Hz. Harun xaric, o biri bütün dövrlərdə yalnız bir tək nəbi var olmuşdur. Elə isə Allahu Təala ilə olan əlaqələrinizdə bu müəssisə, üstün ölçülərdə bir nəticə göstərər. Ruhun təslimindən sonra fiziki bədənin təqvası gəlir. Allahu Təala Ali imran Surəsində deyir ki:
3/ALİ İMRAN-133: Və sariu ələ magfirətin min rabbikum və cənnətin arduhas səmavatı vəl ardı, uiddət lil muttəkin(muttəkinə).
Və Rəbbinizdən olan bağışlamaya və genişliyi yərlər və göylər qədər olan, muttəkilər üçün hazırlanmış olan cənnətə qaçışın! "Rəbbinizdən bağışlamaya və ərzi (yərləri) göylərlə yer qədər olan cənnətə qaçın ki; o cənnət təqva sahibləri üçün hazırlanmışdır." "Və sariu: və qaçışın ələ: Ona magfirətin: bağışlamaya min rabbikum: Rəbbinizdən olan bağışlamaya, Rəbbinizin bağışlamasına, Rəbbinizdən gələn bağışlamaya və cənnətin arduhas səmavatı: ərzi göylərlə yer qədər olan cənnətə qaçın uiddət lil muttəkin: ki o, təqva sahibləri üçün hazırlanmışdır." 5-ci təqva ulul'əlbab təqvasıdır. Allahu Təala Ə'RAF Surəsində deyir ki:
7/Ə'RAF-201: İnnəlləzinəttəkav izə məssəhum taifun minəş şeytanı təzəkkəru fə izahım mubsırun(mubsırunə).
Şübhəsiz ki; təqva sahibi kəslər şeytandan onlara gözü bürüyən bir vəsvəsə toxunduğu zaman (Allahı) təzəkkür edərlər (Allahla təzəkkür edərlər). Məhz o zaman onlar, basar edənlərdir (qəlb gözlərinin basar həssası ilə görərlər: Casiyə-23). Allahu Təala: "Şübhəsiz ki təqva sahibi kəslər, şeytandan onlara gözü bürüyən bir vəsvəsə toxunduğu zaman təzəkkür edərlər." deyir. Kimi? Allahı təzəkkür edərlər. Allahı zikr edərlər.
Allahu Təala: "Məhz o zaman onlar basar edənlərdir." deyir. Yəni qəlb gözləriylə görənlərdir. Allahu Təala onlara qəlb gözüylə görmə səlahiyyəti vermişdir. 6-cı təqva ixlas təqvası olur. Allahu Təala Bəqərə Surəsində deyir ki:
2/BAKARA-179: Və ləkum fil qisası həyatın ya ulil əlbabi ləalləkum təttəkun(təttəkunə).
Ey ulul əlbab! Qisasda sizin üçün həyat vardır. Ümid edilər ki beləcə siz, təqva sahibi olarsınız. Maidə Surəsində Allahu Təala buyurur:
5/MAİDƏ-100: Qul la yəstəvil xəbisi vət tayyibu və ləv a'cəbəkə kəsrətul xəbis(xəbisi), fəttəkullahə ya ulil əlbabi ləalləkum tuflihun(tuflihunə).
De ki; "Xəbisin (haram, murdar və fəsadın...) çoxluğu sənin xoşuna gəlsə belə, xəbis (haram və pis olan) ilə tayyib (halal və təmiz olan) bir deyil. Ey Ulul Əlbab! Artıq Allaha qarşı təqva sahibi olun! Ümid edilər ki beləcə siz fəlaha çatarsınız. Son təqva, salah mövqesinin təqvasıdır. Allahu Təala Ali imran Surəsində buyurur ki:
3/ALİ İMRAN-76: Bəla məhrum əvfa bi ahdihi vəttəka fə innallahə yuhibbul muttəkin(muttəkinə).
Xeyr, (elə deyil)! Kim (Allah ilə olan) əhdini yerinə yetirər və təqva sahibi olsa, o təqdirdə şübhəsiz ki Allah, təqva sahiblərini sevər. "innə: şübhəsiz ki Allaha: Allah yuhibbu: sevər, söhbət bəsləyər muttəkin: təqva sahiblərinə (təqva sahiblərini sevər)." Allahu Təala Ali imran Surəsinin 102-ci ayəti kəriməsində buyurur ki:
3/ALİ İMRAN-102: Ya əyyuhəlləzinə amənuttəkullahə haqqa tukatihi və la təmutunnə mütləq və əndim muslimun(muslimunə).
Ey amənu olanlar, Allaha qarşı "Onun haqq təqvası" ilə (bi haqqın təqva, ən üst dərəcə təqva ilə) təqva sahibi olun! Və əsla siz, (Allaha) təslim olmadan ölməyin! "Ya əyyuhalləzinə amənu: Ey amənu olanlar ittəkullahə: Allaha qarşı təqva sahibi olun haqqa tukatihi: haqqa təqvayla, tam bir təqvayla və la təmutunnə: və ölməyin mütləq və əndim muslimun: müsəlman olaraq ölün." Yəni "Ölmədən əvvəl təqva sahibi olun, sonra ölün.
Təqva müəssisəsi, bir insanın həyatındakı 7 mərhələni tə.kil edir. Sizlər, Allaha çatmağı dilədiyiniz anda onsuz da hamınız təqva sahibi oldunuz. Sonra addım-addım tabə oldunuz, ruhunuzu Allaha çatdırdınız, fiziki bədəninizi təslim etdiniz, nəfslərini təslim edənlər etdi, iradələrini təslim edəbilənlərin söz mövzusu olduğu bir dünyada yaşayırıq. Allahu Təalanın hamınızı sonsuz xoşbəxtliklərə çatdırmasını Uca Rəbbimizdən diləyərək sözlərimizi inşaallah burada tamamlayırıq.
Allah hamınızı sonsuz xoşbəxtliklərə çatdırsın dualarımızla, diləklərimizlə...
Allah Dostu I.I.A.M