Övliyalıq məqamı.

Bismillahi Rəhmani Rəhim

  (TARIX:24.07.2009)

   Sevimli qardaşlarım, can dostlarım, könül dostlarım! Allaha sonsuz həmd və şükr edərik ki; bir dəfə daha Allahın bir zikr söhbətində birlikdəyik.

  Mövzumuz; vəlayət mövqeləri, övliyalıq mövqeləri. Bir insan nə vaxt övliya olar? Övliya olmaq, övliyalıq; vəlayət mövqesinin sahibi olmaqdır. Vəlayət sözünün təməlində vəli olmaq var. Vəli, dost mənasını verir. Vəlilər, Allahın dostlarıdır. Vəlayət, Allahın dostlarına verdiyi bir ilkidir.

  Elə isə vəlayətə baxdığımız zaman;

Fəna. Bəka . Züht . Muhsinler . Ulul'əlbab.  İxlas . Salah .

  Fəna, Bəka, züht, muhsinlər, ulul'əlbab, ixlas və salah mövqeləri. Allaha çatmağı diləyən insan, Allah yolunda ilk addımı atmışdır. Sonra nə olacaq? Mürşidinə tabe olacaq. Sonra nə olacaq? Mürşidinə tabeliklə birlikdə ruhu bədənindən ayrılacaq. Bədəndən ayrılan ruh, 7 dənə göy qatı aşacaq. 7. göy qatında 7 dənə aləmdən keçəcək. Nəticədə zikr hüceyrələrinə çatacaq. Zikr hüceyrələrində zikr müddətini tamamlayacaq. Sonra Sidrətül Müntəhaya çatacaq və oradan şaquli bir səfərlə İndi İlahiyyə yüksələcək. Allahın Zatına çatacaq. Allahın Zatında ifna olacaq. İfna olmaq, Allahın Zatında yox olmaqdır. Elə isə bu nöqtə, ifna olmaq, Allahın Zatında yox olmaq nöqtəsi, Fəna mövqesini işarə edər. Ruh, Allahın ruhudur. Allahu Təala buyurur ki:

  32/SƏCDƏ-9: Summə səvvahu və nəfəha fihi min ruhihi və cəalə ləkumus səma vəl əbsarə vəl əf'idəh(əfidətə), kalılan ma təşkurun(təşkurunə).

  Sonra (Allah), onu dizayn etdi və onun içinə (vəchin, fiziki bədənin içinə) ruhundan üfürdü və sizlər üçün səmi (eşitmə həssası), basar (görmə həssası) və fuad (idrak etmə həssası) etdi. Nə qədər az şükr edirsiniz. "Və nəfəha fihi min ruhihi: Allah, ona ruhundan üfürdü." Ruh, bütün insanlara Allahu Təalanın onlar doğularkən üfürdüyü Allahın ruhudur. Bütün insanlar, doğulduqdan dərhal sonra Allahın özlərinə ruh üfürməsi hadisəsiylə qarşı-qarşıyadırlar.

  Mütləq Allahu Təala hər doğulan körpəyə ruhundan üfürər. Üfürülən ruh, bədənin şəklini mütləq eynilə alar. Yəni fiziki bədəninin boşluqda örtdüyü sahənin, həcmin bütününü doldurar. Ruh, fiziki bədəninin tam bir bənzəridir. Əgər ruhunuzu görsəydiniz, saçınızın hər dənəsi daxil olmaq üzrə, sizin bədəninizin eyni olduğunu görəcəkdiniz. Bədəndə hansı dəyişiklik olsa, ruhda da eyni anda eyni dəyişiklik meydana gələr. Ruh, mövcudların üzərinə bina edildiyi üçün, bədəndə dəyişən hər şey ruhda da eyni standartlarda dəyişiklik göstərər. Insan Allaha çatmağı diləyər; Məhz mənəvi təkamül, bu diləyin arxasından reallaşar. Kim Allaha çatmağı diləsə, Allahın sözü var; o insanın ruhunu mütləq Özünə çatdıracaq:

  42/ŞURA-13: Şərəa ləkum minəd dini ma vassa bihi nuhan vəlləzi əvhayna iləykə və ma vassayna bihi ibrahimə və musa və isa, ən əkimud dinə və la tətəfərrəku fih(fihi), kəburə aləl muşrikinə ma təd'uhum iləyh(iləyhi), allahu yəctəbi iləyhi məhrum yəşau və yəhdi iləyhi mən yunib(yunibu).

  (Allah) dində, onunla Hz. Nuha vəsiyyət etdiyi (fərz etdiyi) şeyi (şəriəti); "Dini qoyun (ayaqda, həyatda yapış) və onda (dində) təriqətlərə ayrılmayın." deyə Hz. İbrahimə, Hz. Musaya və Hz. İsaya vəsiyyət etdiyimiz şeyi Sənə də vahyederek, sizə də şəriət etdi. Sənin onları, özünə çağırdığın şey (Allaha çatmağı diləmə) müşriklərə çətin gəldi. Allah, dilədiyini Özünə seçər və Ona yönələni, Özünə çatdırar (ruhunu həyatda ikən Özünə çatdırar). "allahu yəctəbi iləyhi mən yəşau: Allah dilədiyini Özünə seçər. və yəhdi iləyhi mən yunib: Və Allah, Allaha çatmağı diləyənləri Özünə çatdırar." Münib olmaq və ya yunib sözü, Allaha çatmağı diləməyi ifadə edər. Kim yunib olsa... Munib və yunib sözləri, eyni sözün iki ayrı istifadəsidir.

  30/RUM-31: Munibinə iləyhi vəttəkuhu və əkimus salata və la təkini minəl muşrikin(muşrikinə).

  Ona (Allaha) yönəlin (Allaha çatmağı diləyin) və Ona qarşı təqva sahibi olun. Və namazı qoyun (namaz qılın). Və (beləcə) müşriklərdən olmayın. Allahu Təala: "Munibinə iləyhi vəttəkuhu: Ona yönəl və Ona qarşı təqva sahibi ol." deyir. Vəttəkuhu: və Ona qarşı təqva sahibi ol." Allaha yönələn insan 1-ci təqvanın sahibidir. Allaha çatmağı diləmişdir. Ondan əvvəl insan təqva sahibi deyil. İnsanlar zənn edərlər ki; İslamın 5 şərtini reallaşdıran hər kəs təqva sahibi olar. İslamın 5 şərtini reallaşdırır deyə heç kim təqva sahibi ola bilməz. Təqva sahibi olmanın 7 mərhələsi var: 1. təqva: Allaha çatmağı diləməkdir; 3-cü pillə. 2. təqva: Allaha çatmağı diləyən insanın mürşidinə tabeliyidir; 14-cü pillə. 3. təqva: Ruhun Allaha çataraq Allaha təslim olmasıdır; 22-ci pillə. (21-ci pillədə çatar, 22-ci pillə təslimiyyətdir.) 4. təqva: Fiziki bədənin Allaha təslimidir. Fiziki bədən Allaha təslim olacaq. 5. təqva: Nəfsin Allaha təslimidir. Bu, daimi zikrlə reallaşar. 6. təqva: Muhlis olmaqdır. 7. təqva: İradənin Allaha təslimidir. Ruh, vəch (fiziki bədən), nəfs (fəlakətlərlə dolu olan nəfsimiz) və iradə (pislikləri işləməkdən bizləri daşınmağa çağıran qüvvətin adı).

  İradi quruluş, Allahu Təalanın dizaynında bizim dövrəyə girməmizin ifadəsidir. Allahu Təala insanları sərbəst iradəylə yaratmışdır. Diləyən, dilədiyini reallaşdırar. Bu dilədiyini reallaşdırmaq iki ayrı cəbhədə reallaşdırma edə bilər. Cəbhələrdən bir dənəsi, Allahın əmr etdiyi istiqamətdə bir hadisənin reallaşması yəni o insanın ruhunu Allaha çatdırmağı diləməsidir. Kim diləsə, Allah o insana mütləq mürşid sevgisi verəcək. Bu insan mütləq hacət namazını edəcək, Allahdan mürşidini soruşacaq. Soruşacaq və sonra da mürşidinə əgər həqiqətən Allaha çatmağı diləmişsə, mütləq çatmağı diləyəcək və də mütləq çatacaq.

  Allahu Təala ona imtina edilməz bir sevgi verər. Insanın ömürü varsa, o insan həyatda ikən mütləq mürşidinə Allah tərəfindən çatdırılar və tabeliyiylə birlikdə Allaha doğru seyri süluka çıxması lazım olan ruh, bədəndən ayrılaraq ana dərgaha çatar. Oradakı bütün ruhlarla birlikdə yola çıxmaq üçün hazırlanar və bir müddət sonra 1-ci qata qədər çıxmağa başlar. Digərləri 2-ci, 3-cü, 4-cü, 5-ci, 6-cı, 7-ci qatlayara çıxacaq. Çıxa bilənlər, hansı qata qədər çıxa bilirsə, qrup qrup o qatlarda bir-bir qalacaqlar və 7-ci qata çıxa bilənlər, 7-ci qatda 7 aləmi keçəcəklər. O keçənlərdən hər birisi, o 7 aləmin birində qalacaq. Bir qisimi həmişə aləmlərin birində qalacaq. Beləcə 7-ci qatda 7 aləm keçiləcək və son aləm olan zikr hüceyrələrində hər kəs zikrini tamamlayacaq. Bu zikrin tamamlanmasından sonra, kəslər Sidretül Müntehaya çatacaqlar. Oradan şaquli bir səfərlə Allahın Zatına yəni illiyyinə çatacaqlar. İlliyyində (Allahın Zatında) bütün ruhlar yox olacaqlar. Nə olmuşdu? Allah, ruhundan insanlara üfürmüşdü. O ruh bir insanda, o insanı (özünü), ruhu Allaha çatdırana qədər qaldı, Allaha çatdırmağı diləyənə qədər qaldı. O insan mürşidinə çatıb təbii/tabe olunca ruh, bədənindən ayrıldı və Allaha doğru gedən karvana qatıldı. Beləcə əvvəl 1-ci. qata çıxacaq, oradakı çəmənlər üzərində bir müddət qalacaq. O birilər 2-ci qata çıxacaqlar. Çıxa bilənlər daha sonra 3-cü, 4-cü, 5-ci., 6-cı, 7-ci qatlara çıxacaq. 7-ci qatda 7 aləm keçərək Allaha çatacaqlar amma yola yeni çıxan insan, 1-ci qatda bir müddət çəmənlər üzərində qalacaq. Digərləri 2-ci qata qədər yüksələcək. 2-ci qatda suvarılma hovuzları olacaq. O suvarılma hovuzlarında suvarılmalarını tamamlayamayanlar, tamamlayacaq. Tamamlamış olanlar, sağ tərəfdə olan yalnız üç divarı olan, iki divar bir də damdan ibarət olan bir seqmentdə səcdədə qalacaqlar. Bu səcdədə qalanlar, sonra 3-cü qata çıxacaq, köşk məsciddə səcdə edəcəklər. Sonra 4-cüqata çıxacaqlar. Sonra 5-ci qatda səcdə edəcəklər. Beyt-ül Makdəs, Beyt-ül Haram, ard-arda gələcək. Nəhayət 7-ci qata çatacaqlar. 7-ci qatda 7 aləmdən keçəcək. Bütün 7-ci qata çıxa bilənlər, əvvəla qədər hüceyrələrinə çatacaq. Sonra hər kəs öz qədər hüceyrələrini görəcək, orada və soldan sağa doğru bir səfər başlayacaq.

  Birinci gedəcəkləri yer ümmülkitab. Bir mənzil böyüklüyündə bir kitabdır. Bir səhifəsi açıqdır. Buradan səfər davam edəcək. Ümmülkitabdan sonra qüdrət dənizinə çatılacaq. Qüdrət dənizinə dalınması söz mövzusudur. Ruhlar da burada qüdrət dənizinə dalanları görəcəklər. Sonra Məqamı Mahmud; peyğəmbərlərin yəni nəbilərin və nəbi olmayan vəli rəsulların nikahlarının qıyıldığı yerə gəlinəcək.

  Sonra Divanı Salehinə çatılacaq. Sonra zikr hüceyrələrinə. Zikr hüceyrələrindən sonra da zikr sayı tamamlandığı zaman, yuxarıya doğru bir səfər etmək üzrə kəslər çatacaqlar və göy qatları keçilir. Allahu Təalanın Zatına, ruhlar buradan (Sidretül Müntehadan) şaquli bir səfərlə yüksələrək Endi İlahidə Allahın Zatında, Allahın hüzurunda Allahın Zatına çatacaqlar və Allahın yox olacaqlar. İşdə bu hadisə seyri sülukdur. Bu seyri süluk, insanı pis mövqesinin sahibi edər. Kim ruhunu həyatda ikən Allaha çatdırmışsa o insan Allahın Zatında fani olmuşdur (yox olmuşdur). O insan pis mövqesinin sahibidir.

  Bundan sonra insanın zikri artacaq, davamlılıq mövqesinin sahibi olacaq. Insanın zikri daha çox artacaq, zühd mövqesinin sahibi olacaq. Ruh hər yeni addımda bir göy qatı digər ruhlarla birlikdə o qata və daha çıkacaklarla birlikdə yüksələcək. 2-ci qat davamlılıq mövqesidir. Sonrakı mövqe zühd mövqesi olacaq. Davamlılıq mövqesində, insanın ruhu Allahın Zatında baqidir.

  Zühd mövqesində insan zahid olmuşdur. Zikr gedərək artmaqdadır. Insan bu nöqtədən sonra, təxminən 3-4 saatlıq bir zikrdən 18 saatlıq bir zikrə çıxmaq məcburiyyətindədir. Bunu bacardığı zaman, 18 saatlıq zikrə çıxdığı zaman bu insan daimi zikrin sahibi olar. Zühd mövqesindən sonrakı mövqe, muhsinler mövqesidir. Insanın fiziki bədənini Allaha təslim etməsi lazımdır. Təslim edə bilmək üçün insan 18 saatlıq zikrə yüksəlmək məcburiyyətindədir. Muhsinler mövqesi bu baxımdan ən ağır, ən çox səy istəyən mövqesini ifadə edər. Muhsin olmaq, muhsinler mövqesinin sahibi olmaq, insanı muhsin edər. Fiziki bədənini insan Allaha təslim edər; Necə? 3 saatlıq bir zikrdən 18 saatlıq bir zikrə çıxmaq surətiylə.

   Daimi zikrə çatmışdırmı? Xeyr; amma ramak qalmışdır, çox az qalmışdır. Çünki hər kəs bir müddət yatmaq məcburiyyətindədir. Belə bir yuxunun xaricində qalan saatlar, təxminən olaraq onsuz da insan çalışqan isə 18 saatdır. 24 saata 6 saat qalmışdır. 18 saatını zikrlə keçirən biri, sağ qulağını yastığa qoyaraq yatar və də həmişə "Allah" sözünü təkrar edər. Bu 18 saatlıq zikr, sonunda daimi zikrə çevrilər. O zaman insan muhsin olmaqdan bir kənara keçər və ulul'əlbab mövqesinin sahibi olar. Ulul'elbab mövqesinin əvvəlki mövqelərdən fərqliliyi, o insanın daimi zikrin sahibi oluşundadır. Daimi zikrə çatmayan kimsə ulul'əlbab ola bilməz. Allahu Təala buyurur:

  3/ALİ İMRAN-190: İnnə fi halkıs səmavatı vəl ardı vahtilafil ləyli vən nəhari lə ayatin li ulil əlbab(ulil əlbabı).

  Şübhəsiz ki, göylərin və yerin yaradılışında, gecə ilə gündüz ard-arda gəlişində, ulul elbab üçün əlbəttə ayələr (dəlillər) vardır.

  3/ALİ İMRAN-191: Əlləzinə yəzkurunallahə kıya bilməyin və kuudən və ala cunubihim və yəfəkkərunə fi halkıs səmavatı vəl ard(ardı), rabbəna ma halaktə həzza batilə(batilən), subhanəkə fəkına azabən nar(narı).

  Onlar (ulul elbab, lüblerin, Allahın sirr xəzinələrinin sahibləri), ayaqdaykən, oturarkən, yan üstü yatarkən (daim) Allahı zikr edərlər. Və göylərin və yerin yaradılışı haqqında təfəkkür edərlər (və deyərlər ki): "Ey Rəbbimiz! Sən bunları batil olaraq (boşuna) yaratmadın. Sən Subhansan, artıq bizi atəşin əzabından qoru. Allahu Təala: "li ulil'əlbab əlləzinə yəzkurunallahə kiya bilməyin və kuudən və ala cunubikum:Ulul'əlbab üçün ayaqdaykən də oturarkən də yan üstü yatarkən də həmişə Allahı zikr etmək söz mövzusudur." deyir.

  Beləcə insan daimi zikrin sahibi olar. Bütün gözəllikləri yaşar. Allahu Təalanın dizaynı onu ən gözələ itələyər. Muhsinler mövqesinin sonrası, 18 saatlıq zikrin sonrası, ulul'əlbab mövqesidir. Lübblərin sahibləri, daimi zikrin sahibləridir. Bu, daimi zikrin ilk addımıdır. Ulul'əlbab mövqəsini muhlisler aşarlar. Allahu Təalanın hüzurunda ixlasın sahibi olanlar, muhlistir. Bunlar daimi zikrin sahibidirlər və Allahu Təala onları muhlis etmişdir.

  Daimi zikrin 1-ci mərhələsi ulul'əlbab mövqesidir. Insanı lübblerin sahibi edər. Bu mövqe tamamlandıqdan sonra insan muhlis olar, ixlas sahibi olar. Allahu Təalanın hüzurunda bir funksiyadan keçirilər. Bu funksiya onu muhlis edər. Muhlislər ulul'əlbab mövqesinin bir üstündəki mövqenin sahibləridir. Ulul'əlbab mövqesinin tanıdıcı faktoru daimi zikrdir. Muhlisler də daimi zikrin sahibləridir amma bir addım kənara keçmişlərdir. Allahu Təalanın hüzurunda Tövbəsi Nasuhla tövbə etdirilmişlər. Bu tövbədən sonra ixlas mövqesi keçilər və salah mövqesinə çatılar.

  Salah mövqesi, salehlərdən meydana gələr. Onlar Tövbəyi Nasuhdan sonra iradələrini də Allaha təslim edənlərdir. Elə isə bir dizayn içərsində insanların ruhlarını, vəchlərini, nəfslərini və iradələrini Allaha təslim etmələri, onları pis, davamlılıq, züht, muhsinler, ulul'əlbab, ixlas və salah mövqesinin sahibi edər. Ən üst mərtəbədə olanlar salehlərdir. Bir insanın mürşid ola bilməsi, Allahu Təala tərəfindən irşad mövqesinə təyini, mütləq o insanın o mövqeyə gəlməsini ifadə edər. Salehlərdən olmaq belə bir hədəfə təyin edilmənin təməlini təşkil edər və insan beləcə salah mövqesinin sahibi olar.

   O mövqe, mövqelərin sonuncusudur. Sevimli qardaşlarım! Allahu Təalanın hamınızı salehlərdən etməsini Uca Rəbbimizdən xahiş edərək sözlərimizi inşaallah burada bitiririk. Allah hamınızdan razı olsun.